1396/7/12 ۱۱:۰۵
چه عامل‌هایی در آغاز حرکت متجددانه ایرانیان موثر بودند
بخشی مهم از فرآیند نوسازی و توسعه جامعه ایران در یک سده اخیر، از راه آشنایی مردمان این سرزمین به جهان پیرامون به‌دست آمده است. پیوند ایرانیان به دیگر کشورها به‌ویژه اروپا در دو سده اخیر، آنان را با تردیدهایی بسیار نسبت به جایگاه‌شان در منظومه جهان آن روزگار روبه‌رو کرد. عیسی صدیق از کارگزاران فرهنگی دوره پهلوی اول، در کتاب «سیر فرهنگ در ایران و مغرب‌زمین» درباره آشنایی ایرانیان با پیشرفت‌های غرب در دوره قاجار می‌نویسد «از عوامل مهم دیگری که در این دوره [میانه و اواخر دوره قاجار] ایرانیان را بفرهنگ جدید اروپا آشنا و به تجددخواهی متمایل کرد تأسیس مدارس خارجی بود. در ١٢٧٧ در تهران لازاریستها مدرسة سن‌لوئی را دائر کردند. در ١٢٨٢ مدارس دخترانه در تبریز و ارومیه و سلماس و اصفهان از طرف جمعیت خواهران سن‌ونسان دوپل برپا شد. بسال ١٢٨٩ مدرسة پسرانة امریکائی در تهران و در حدود ١٢٩٠ در تبریز و در ١٢٩٨ در همدان و در ١٣٠٠ در رشت بوجود آمد. در ١٢٩٢ جمعیت خواهران سابق‌الذکر مدرسة دخترانة سن‌ژوزف را در تهران باز کرد. در ١٣١٣ مدرسة دخترانة امریکائی در تهران تأسیس شد. در ١٣١٦ جمعیت آلیانس فرانسه مدرسه‌ای بهمین اسم در تهران افتتاح نمود. در ١٣٢٢ جمعیت مذهبی انگلیسی مِمُریال کالج را در اصفهان و بعد مدارس دیگری در شیراز و کرمان و یزد برپا کرد». صدیق در کنار مدرسه‌های اروپایی و آمریکایی در ایران، از عامل‌هایی دیگر نام می‌برد که البته نه در اواخر قاجار که در میانه‌های آن، بسترهایی مناسب برای آشنایی ایرانیان با تمدن نوین جهانی فراهم آورده‌اند «مسافرتهای ناصرالدین شاه باروپا که در مرتبة اول و دوم در ١٢٩٠ و ١٢٩٥ بمصلحت‌اندیشی حاج میرزا حسین‌خان سپهسالار انجام گرفت و بعد در ١٣٠٦ تکرار شد- خطوط تلگراف بین شهرهای مهم ایران و همچنین بین لندن و هندوستان از راه ایران که از ١٢٧٤ تا ١٢٩٥ تأسیس گردید- ایجاد کارخانه‌های مختلف چون چراغ گاز و قندسازی و بلورسازی و کبریت‌سازی و بافندگی و ضرابخانه در تهران- استخدام کارشناسان پست و گمرک از بلژیک و اطریش – تأسیس بانک شاهنشاهی انگلیس و بانک استقراضی روس- دائر شدن سفارتخانه‌های دایمی از طرف دول فرانسه و اطریش و آلمان و آمریکا در تهران و سفارتخانه‌های دایمی ایران در لندن و پاریس و پطرزبورگ و وینه و برلن- مسافرتهای مظفرالدین شاه باروپا در ١٣١٨ و ١٣٢١ و ١٣٢٣- مروادة اعیان و اشراف و بازرگانان با اروپا مخصوصا از آغاز سلطنت مظفرالدین شاه باینطرف، همگی در انتشار آداب و رسوم و تمدن و فرهنگ جدید اروپا در ایران کمک بسیار کرد. تأسیس تلگراف علاوه بر ایجاد ستایش نسبت بعلوم و هنر جدید مغرب‌زمین، باعث ارتباط سریع مردم دوردست با مرکز و امکان دادخواهی مظلومان از تعدیات و اجحافات مامورین گردید و در مردم روحیة تازه‌ای دمید».
منبع:شهروند
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید