امضای قرارداد شركت ملی نفت ایران با كنسرسیوم بین‏المللی نفت (1333 ش)

1396/6/28 ۰۹:۱۰

پس از كودتای 28 مرداد 1332، محیطی كه آمریكا و انگلیس انتظار آن را داشتند فراهم شده بود. از آن طرف، سپهبد زاهدی، عامل كودتا و نخست وزیر وقت نیز مهیا بود تا رسماً نظر غارتگران بین‏المللی را تأمین كند و حكومت خود و سلطنت شاه را مستحكم سازد. در این حال زاهدی برای جلب كمك‏های مالی آمریكا، تسلیم درخواست‏های ویرانگر كارتل‏های نفتی غرب شد و اصل ملی شدن صنعت نفت را زیر پا گذاشت. در نهایت قرارداد نفت ایران و كُنسرسیوم بین‏المللی نفت شامل 51 ماده و دو ضمیمه مربوط به غرامت شركت نفت انگلیسی و مالیات بردرآمد، توسط علی امینی و سهام ‏السلطنه بیات به امضا رسید كه در نتیجه آن، كنسرسیوم از جانب شركت ملی نفت ایران به انجام امور اكتشاف، استخراج و پالایش می‏پرداخت.

پس از كودتای 28 مرداد 1332، محیطی كه آمریكا و انگلیس انتظار آن را داشتند فراهم شده بود. از آن طرف، سپهبد زاهدی، عامل كودتا و نخست وزیر وقت نیز مهیا بود تا رسماً نظر غارتگران بین‏المللی را تأمین كند و حكومت خود و سلطنت شاه را مستحكم سازد. در این حال زاهدی برای جلب كمك‏های مالی آمریكا، تسلیم درخواست‏های ویرانگر كارتل‏های نفتی غرب شد و اصل ملی شدن صنعت نفت را زیر پا گذاشت. در نهایت قرارداد نفت ایران و كُنسرسیوم بین‏المللی نفت شامل 51 ماده و دو ضمیمه مربوط به غرامت شركت نفت انگلیسی و مالیات بردرآمد، توسط علی امینی و سهام ‏السلطنه بیات به امضا رسید كه در نتیجه آن، كنسرسیوم از جانب شركت ملی نفت ایران به انجام امور اكتشاف، استخراج و پالایش می‏پرداخت. این كنسرسیوم بدون در نظر گرفتن نفع ملی كشور، منابع نفتی را به حلقوم اجانب ریخت و سهم ناچیزی از آن را به مملكت بازگرداند. در این میان آمریكا به عنوان كشوری كه در جریان جنگ جهانی دوم كمترین خسارت را دیده بود، به گسترش سیطره نفوذ و سلطه خود پرداخت و این سهم را هم از مبارزات خونین ملت ایران در شعار ملی كردن صنایع نفت به دست آورد. این قرارداد سرانجام در 29 مهر 1333 ش با 113 رأی، موافق از 120 رأی مأخوذه در مجلس دوره هجدهم تصویب شد و دوره سلطه كنسرسیوم بر نفت ایران آغاز شد. در این میان اعتراض و مخالفت مردم و بزرگانی همچون آیت اللَّه سیدابوالقاسم كاشانی راه به جایی نبرد و بیگانگان، سال‏ها به چپاول منابع عظیم خدادادی این مرز و بوم ادامه دادند.