خیابان لاله زار زمانی که باغ بود

1396/5/24 ۱۱:۴۳

خیابان لاله زار ، قبل از لاله زار شدن و زمانی که باغ بود.

تاریخچه کوتاهی از باغ لاله زار

دکتر محمد اسماعیل رضوانی

در حدود خیا بانهای لاله زار و سعدی امروز باغ بزرگی بوده است، موسوم به باغ لاله زار که برای بیان سرگذشت و تاریخچه آن باید رساله ای جداگانه تدوین شود. باغ لاله زار کاخ بسیار آبرومندی داشت که در آن از نمایندگان و سفرای خارجی پذیرائی می شد. نخستین سیم تلگراف بین این کاخ و کاخ گلستان امتداد یافت و شخص ناصرالدین شاه این پدیده نو را افتتاح کرد(1274 ه.ق). بعدها این باغ جنبه سلطنتی خود را از دست داد و محل گردش اعیان و بزرگان شهر شد و در قسمتی از آن در جبهۀ شرق باغ وحش بوجود آمد 1.

در مغرب لاله زار و در محل فعلی خیابان فردوسی و ساختمانهای بانک ملی و بانک مرکزی و غیره باغ دیگری بوده است بنام باغ ایلخانی که دیر تر از باغ لاله زار از بین رفته است. این باغ تعلق به ایلخانان بختیاری داشته است.

طولی نکشید که ازدیاد جمعیت باغ لاله زار را تبدیل به یک محله مسکونی کرد، اما محله ای اعیان نشین. بعضی از فرنگیها در اینجا مسکن کردند، سفارتخانه هائی که هم اکنون برجاست بوجودآمد. اشجار باغ قطع شد و دو خیابان ایجاد گردید، یکی خیابان لاله زار و دیگری خیابان سعدی. کم کم محله ای پر هیاهو و پر جمعیت شد. ناچار اعیان آرامش طلب زمینهای اطراف باغ نگارستان (شمال میدان بهارستان) را مورد توجه قرار دادند. در نتیجه در اطراف خیابان بهارستان فعلی و در دروازه شمیران، پارکها ، باغها و ساختمانهای اشرافی ایجاد شد.از جمله پارک امین الدوله بود که هنوزآثاری از آن بر جاست. لذا بهای زمین در اطراف دروازه شمیران بقدری ترقی کرد که یک زرع زمین به مبلغ دو قران خرید و فروش می شد. که مردم تهران این شعر را زمزمه می کردند:

اینجا رو تهرونش میگن

اینجا که تونشسته ای دروازه شمرونش میگن

یواش بیا یواش برو که گربه شاخت نزنه.

ر.ک . مرحوم دکتر محمد اسماعیل رضوانی،سندی از تهران قدیم، دفتر دوم گنجینه ، زمستان 1368، ص 117. (بخشی از مقاله).

پی نوشت

۱. ناصر نجمی ، دارالخلافه تهران، چاپ چهارم ص ۱۵۶

منبع: حلقه کاتبان - قاجاریه

سایر تصاویر