1396/5/21 ۰۷:۳۷
سومین دوره طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی با حضور دانشجویان برتر علوم انسانی در دهکده تحقیقاتی وسف قم با حضور استادان شاخص درحال برگزاری است. در ادامه سلسله‌نشست‌های این طرح سعید زیباکلام، محمد رجبی و عطاءا... بیگدلی در موضوع غرب‌شناسی سخنرانی کردند.
مدرنیته در قرن هجدهم متولد شد نه رنسانس سعید زیباکلام در کلاس آموزشی نقد تلقی پوزیتیویستی از علم با اشاره به نهضت روشنفکری قرن هجدهم، گفت: «در قرن هجدهم اتفاق مهمی که می‌افتد این است که یک جریان فکری فرهنگی بینشی وسیع و فراگیر در اروپا رخ می‌دهد و البته به آمریکا هم سرایت می‌کند.» وی آدام اسمیت، آدام فرگوسون، دیوید هیوم، مونتسکیو، ژان‌ژاک روسو و ایمانوئل کانت را از برترین فیلسوفان، اندیشمندان، ادیبان و روزنامه‌نگاران قرن هفدهم برشمرد و گفت: «این افراد انقلابی را که در قرن هفدهم افتاد، فوق‌العاده تبلیغ و آن را بزرگ کردند و گفتند معرفت علمی به واسطه این انقلاب رخ داده است.»
زیباکلام با بیان اینکه جریان روشنفکری قرن هجدهم فوق‌العاده فراگیر، بنیان‌ساز و تمدن‌ساز بود، تولد مدرنیته را در این عصر، و نه در رنسانس دانست. او در مورد تفاوت مبنایی رنسانس و روشنگری گفت: «نهضت روشنفکری تلاش کرد طرحی نو برای عالم، آدم، تمدن، فرهنگ و جامعه بریزد و عمدا نمی‌خواست به گذشته برگردد، اما رنسانس بازگشت به گذشته را می‌خواست.»
وی با اشاره به اینکه الگوی ما علم مدرنی است که فحول و دانشمندان طی انقلاب علمی قرن هفدهم ایجاد کردند، از یوهان کپلر، گالیلئو گالیله، رابرت بویل و نیوتن می‌توان به‌عنوان فحولِ فحول دانشمندان آن زمان نام برد که یک دگرگونی بنیادین در نگاه انسان به طبیعت را ایجاد کردند و نام آن را انقلاب علمی گذاشتند.
جوهر مدرنیته دین‌زدایی است محمد رجبی در همایش «غرب به‌مثابه تاریخ نیست‌انگاری» با بیان اینکه رنسانس با رشد علمی و صنعتی در اروپا به وجود آمد، اظهار داشت: «بنیاد مدرنیته ظاهربینی است که در خود دین به وجود می‌آید و به یک گرایش جدیدی به نام اصلاح دین در اروپا تبدیل می‌شود.»
این استاد دانشگاه اضافه کرد: «هرچند این اصلاح با انگیزه پاک کردن دین به وجود آمد، اما عملا در سیر تاریخی به اضمحلال دین منجر شد، پای دین را از دخالت در مسائل سیاسی و اجتماعی برید و امری خصوصی بین فرد انسان و خدا قلمداد شد.»
رجبی در ادامه پیدایش سکولاریسم را به سبب دنیوی کردن مسائل معنوی به نام دین دانست و با بیان اینکه مدرنیته همه عالم را فرا گرفته، منتهی هرجا رنگی پیدا کرده است، از لائیسم به‌عنوان دنباله‌روی سکولاریسم نام برد.
رجبی جوهر مدرنیته را دین‌زدایی دانست و با اشاره به اینکه بشر مدرن آگاهانه یا ناآگاهانه خود را به جای خدا گذاشته و همه‌کاره عالم می‌داند، گفت: «این تعین‌بخشی جنبه فلسفی پیدا کرده و تبدیل به سوبژکتیویسم می‌شود، یعنی تصورات و ذهنیات من انسان به این عالم معنا داده است.» رجبی ظاهربینی، دنیاگرایی و انسان‌گرایی را به‌عنوان بنیان‌های مدرنیته برشمرد و عنوان کرد که در ادامه تبدیل به حکمت و فلسفه‌ای می‌شود که تمام دنیا را تئوریزه می‌کند، انسان را معیار خوبی و بدی می‌داند، اخلاق نسبی می‌شود و این اندیشه آنچه را حقیقت مطلق و ثابت بود، نفی می‌کند.
دچار تذبذب تمدنی هستیم عطاءالله بیگدلی، استاد حقوق دانشگاه امام صادق(ع) در کلاس آموزشی «ما و مدرنیته» به تبیین رابطه تفکر، فرهنگ و تمدن پرداخت.
بیگدلی نگاه و تفسیر جامع انسان نسبت به جهان پیرامون، وجود، هستی، خداوند و مفاهیم بنیادی حیات مانند سعادت و شقاوت را تفکر نامید و ویژگی اصلی آن را نهادینه و باورمند شدن آن خواند.
استاد حقوق دانشگاه امام صادق(ع) منتهی شدن این باور راستین و واقعی به عمل را فرهنگ نامید و بیان کرد که برای تسهیل این عمل در حوزه فرهنگ سخت‌افزاری متناسب با همان فکر و اندیشه تولید می‌شود و تمدن علاوه‌بر نظام‌های نرم اقتصادی، سیاسی، اداری و بوروکراتیک، سخت‌افزار تولید‌شده را نیز شامل می‌شود و به دنبال همین ساخت سخت‌افزاری فرآیند تاریخی تمدن‌سازی، شکل می‌گیرد و به تدریج در یک فرآیند تاریخی گسترش پیدا می‌کند.
بیگدلی فرآیند تمدن‌سازی را تدریجی و تاریخی دانست و با بیان اینکه هیچ قومی در طول تاریخ نتوانسته تمدنی بسازد که ایده‌آل باشد، عنوان کرد: «اگر دو تفکر مدعی ساخت یک جامعه ایده‌آل، آرمانی و فاضله باشند، این دو تفکر هیچ اشتراکی ندارند و دوگونه تفسیر از جهان را ارائه می‌کنند.» این استاد دانشگاه در پایان کشور را دچار یک تذبذب تمدنی دانست و گفت: «غرب براساس یک فهم از جهان و علم به صورت هماهنگ به پیش می‌رود و این فهم از علم و جهان یک ساختار تمدنی ایجاد می‌کند اما در کشور ما نهادهای مختلف دیدگاه‌های متضادی را ارائه می‌دهند و اندیشه ما به جهان یکسان نیست و دچار یک تشتت تمدنی هستیم.»
منبع: فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید