یونسكو، قشم را دوباره جهانی كرد

1396/2/24 ۱۰:۱۵

شورای اجرایی یونسكو پیرو تصویب شورای عالی ژئوپارك‌های جهانی یونسكو در نیمه اردیبهشت سال جاری، بالاخره جواب تلاش‌های كارشناسان ایرانی در چهار سال اخیر را پاسخ داد و ژئوپارك قشم كه در سال‌های گذشته با دریافت كارت قرمز از لیست جهانی حذف شده بود را به این لیست اضافه كرد

الهام معینی‌جزنی: شورای اجرایی یونسكو پیرو تصویب شورای عالی ژئوپارك‌های جهانی یونسكو در نیمه اردیبهشت سال جاری، بالاخره جواب تلاش‌های كارشناسان ایرانی در چهار سال اخیر را پاسخ داد و ژئوپارك قشم كه در سال‌های گذشته با دریافت كارت قرمز از لیست جهانی حذف شده بود را به این لیست اضافه كرد. ژئوپارك قشم با تلاش‌های شبانه‌روزی جامعه محلی و كارشناسان و مدیران، در پایان دولت یازدهم دوباره به این عنوان مهم دست یافت و اجازه پیدا كرد تا در یك دوره چهارساله زیرنظر یونسكو فعالیت كند.  حضور قشم در شبكه‌های جهانی ژئوپارك‌ها، از سال ١٣٨٥به لطف حضور كارشناسان ایرانی در یونسكو، با فاصله اندكی از كشورهای اروپایی و با سرعت قابل قبولی انجام شد؛ اما در میانه‌های راه سال ١٣٩١ بود كه ناظران شبكه جهانی ژئوپارك، نارضایتی خود را از فعالیت‌های این ژئوپارك به‌دلیل رعایت نكردن استانداردهای این كمیته در طول سال‌های ٨٥ تا ٩١، با نشان دادن كارت قرمز و خارج كردن این ژئوپارك از فهرست یونسكو نشان دادند.  اتفاق ناگواری كه به‌دلیل سوءمدیریت و توجه كافی نداشتن به بحث گردشگری در بعد جهانی، باعث شد كه قشم از گردونه ‌جهانی‌ ‌بیرون رود. به‌هرحال چرخ ناكامی‌های جزیره گشت و گشت تا با پایان یافتن دولت دهم، این معضل همچنان بدون راه‌حل بماند. با روی كار آمدن دولت حسن روحانی، مدیران مربوطه قول دادند كه با كمك كارشناسان و جامعه محلی، نواقص را برطرف كرده و تمامی تلاش خود را به‌كار گیرند تا دوباره قشم را جهانی كنند.  این سخنان در ابتدای دولت و از سوی مدیران منطقه آزاد عنوان شد. آنها عنوان كردند كه تصمیم این سازمان در دولت تدبیر و‌ امید مبنی بر درخواست بررسی مجدد پرونده، توسط یونسكو بوده و با فعالیت‌های شبانه‌روزی تمامی تلاش خود را خواهند كرد تا اعتبارات عمرانی فراوانی كه باید در رابطه با این موضوع تخصیص داده شود تامین كنند. این سخنان از سوی مخالفان، شعاری خوانده شد زیرا آنها معتقد بودند كه پرونده قشم بسیار پیچیده‌تر از این سخنان است. دو مشكل اصلی برسرراه قشم حضور داشت؛ مشكل اول اعتباراتی بود كه باید برای زیرساخت‌ها از جمله توسعه جاده‌های دسترسی در غرب جزیره قشم مانند جاده مواصلاتی غار نمكدان در نظر گرفته می‌شد و موضوع دوم چشم‌پوشی از درآمدهای دولت در عین سرمایه‌گذاری چند میلیارد تومانی، برای ایجاد درآمد و اشتغال پایدار در جامعه محلی و بومی قشم بود. حدود چهارسال گذشت و اكنون بسیاری از این مشكلات مرتفع شده است، چیزی كه مسوولان ذی‌نفع آن را محقق شدن وعده‌ها می‌نامند. آنها معتقدند ژئوپارك جهانی قشم به این درجه رسیده كه بتواند درآمد پایدار برای جامعه محلی داشته باشد و دولت نیز فضایی را ایجاد و سرمایه‌گذاری كرده است تا بومیان منطقه خودشان بتوانند از این راه كسب درآمد كنند؛ راهی كه بسیاری، به آینده آن خوش‌بین هستند.

فقط در صورت تداوم مسیر، قشم جهانی باقی خواهد ماند!
علیرضا امری كاظمی كه در جریان كامل پرونده قشم در این سال‌ها قرار داشته، به عنوان مشاور اصلی ژئوپارك و مسوول تدوین پرونده ثبت جهانی، پس از خروج ژئوپارك از شبكه جهانی، مذاكرات خود را با شبكه جهانی آغاز كرد. امری كاظمی كه از سال گذشته نیز به‌عنوان یكی از دوازده عضو اصلی شورای جهانی ژئوپارك‌های یونسكو انتخاب شده است، تداوم این مسیر را از مهم‌ترین اهدافی می‌داند كه باید مدنظر مسوولان قرار گیرد. او با صراحت می‌گوید كه این عضویت همانند دیگر ژئوپارك‌های جهان موقتی است و یونسكو چهار سال دیگر ژئوپارك قشم را مورد ارزیابی قرار خواهد داد و در صورتی رأی به ماندن آن در فهرست جهانی خواهد داد كه این ژئوپارك در راه تحقق اهداف و برنامه‌های خود موفق عمل كرده باشد.  وی معتقد است كه قشم نباید به تجربیات گذشته خود بازگردد و عقب‌گرد داشته باشد، به‌طوری‌كه چهارسال دیگر باز هم دغدغه خط خوردن از لیست را داشته باشد. او می‌گوید در چهارسال پیش‌رو باید به‌نوعی ژئوپارك را مدیریت كنیم كه نه تنها مشكلی در باقی ماندن در لیست نداشته باشیم، بلكه به اهداف و چشم‌اندازهای بالاتر چشم بدوزیم.  از مهم‌ترین اهدافی كه می‌توان برای این ژئوپارك بین‌المللی متصور شد این است كه زمینه توسعه اقتصادی و اشتغال بخش عظیمی از بومیان جزیره در كنار مراقبت صحیح از میراث ماندگار زمین‌شناختی، طبیعی و فرهنگی بر اساس استانداردهای بین‌المللی یونسكو را فراهم كند و در نهایت به عنوان مركز منطقه‌ای توسعه ژئوپارك‌های منطقه شناخته شود تا فعالیت‌های مربوط در خاورمیانه و جنوب آسیا، از طریق جزیره قشم پیگیری شود.  به گفته این عضو شورای جهانی ژئوپارك‌های یونسكو، چند منطقه دیگر از ایران، متقاضی معرفی ژئوپارك‌های ملی و جهانی هستند كه در حال پیگیری وضعیت آنها و برنامه‌ریزی برای تشكیل پرونده هستیم. منطقه ارس بهترین پتانسیل موجود برای ثبت دومین ژئوپارك جهانی ایران است كه البته موفقیت آن بستگی به همت و حمایت مسوولان منطقه و نیز سیاست‌های كلی كشور در امور گردشگری دارد. وی از تمامی دست‌اندركاران این حوزه خواست تا عزم خود را برای پیوستن تعداد بیشتری از ژئوپارك‌های كشور به شبكه جهانی به كار گیرند.

آینده‌ای كه می‌تواند روشن باشد
به هرحال ژئوپارك جهانی قشم با وسعت ٢ هزار كیلومتر مربع (سراسر جزیره قشم و جزیره هنگام) ویترینی تمام‌عیار از پدیده‌های زمین‌شناسی‎است كه می‌تواند چشم هر بیننده را مسحور زیبایی‌های خود كند. بسیاری از پدیده‌های زمین‌شناسی این شهر، نادر و بی‌مانند هستند كه هریك به تنهایی جذابیت و زیبایی خاصی دارند. جامعه محلی قشم نیز، پتانسیل زیادی برای ایجاد اشتغال در زمینه گردشگری دارد. به نظر می‌رسد اكنون با وجود كارشناسانی كه راه به یونسكو پیدا كرده‌ و جوامع علمی جهان روی آنها حساب ویژه‌ای باز كرده است موقعیتی ممتاز در دسترس كشور است كه به بهترین روش ممكن از آن استفاده كند و این راه جز با عقلانیت و تداوم مسیری كه در چندسال اخیر طی شده است امكان‌پذیر نخواهد بود.

منبع: اعتماد