حدادعادل: اندیشه شهید مطهری هنوز باقی است

1396/2/13 ۱۱:۲۶

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: مطهری یک مومن، متعبد، معلم، نویسنده، فیلسوف، مصلح اجتماعی، انقلابی و مبارز بود و امروز هم فکر شهید مطهری هنوز در میان ما باقی است.

 باید از وجه عقلانی دین دفاع کنیم

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: مطهری یک مومن، متعبد، معلم، نویسنده، فیلسوف، مصلح اجتماعی، انقلابی و مبارز بود و امروز هم فکر شهید مطهری هنوز در میان ما باقی است.
همایش حکمت مطهر در دانشکده صدا و سیما با حضور مسئولان لشگری و کشوری آغاز به کار کرد.
در ابتدای این مراسم، پس از خوشامدگویی و خیرمقدم توسط رئیس دانشکده صدا و سیما، غلامعلی حداد عادل، مشاور عالی مقام معظم رهبری در خصوص شخصیت شهید مطهری سخنرانی کرد.
وی گفت: همه باید مطهری را بشناسند و او را بشناسانند، اما بیش از همه اینها این وظیفه به عهده صدا و سیما است. استاد مطهری وجود پربرکتی برای عالم انسانی و جمهوری اسلامی ایران بوده و هست. وجود ایشان مثل چهره جوشانی است که حکمت و معرفت آن هیچ وقت قطع نمی شود. امروز هم فکر شهید مطهری هنوز در میان ما باقی است.
حداد عادل افزود: مطهری یک مومن، متعبد، عالم، معلم، نویسنده، سخنور، متفکر، فیلسوف، مصلح اجتماعی، انقلابی و مبارز بود؛ برآیند همه این امتیازات هم به شهادت رسیدن ایشان بود.
مشاور عالی مقام معظم رهبری ادامه داد: شهید مطهری نگاه عقلانی به هستی و انسان داشت و با چشم عقل به همه چیز نگاه می کرد. از نظر شهید مطهری، زیبایی های اسلام هم همگی عقلانی بود. اینکه امام (ره) تا به این اندازه به ایشان ابراز علاقه می کردند صرفا جنبه عاطفی نداشت، علتش این بودکه حضرت امام (ره) به جنبه عقلانی شهید مطهری هم توجه داشتند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه گفت: شهید مطهری دین را وحی خداوند حکیم می دانست، بنابراین از نظر وی هیچ حکمی از احکام اسلامی وجود ندارد که وجه عقلانی نداشته باشد. به عبارت دیگر به عقیده ایشان هیچ حکمی بدون حکمت نیست. این نوع نگاه شهید مطهری نگاه قرآنی و اسلامی است و در تمام دوران فکری شهید مطهری هم حضور داشت. اگر رهبری تا به این اندازه برای شهید مطهری احترام قائل هستند، دلیلش این است که رهبر انقلاب، امام خمینی(ره) و مطهری هر سه به عقل و عقلانیت توجه داشتند و همین عقلانیت هم مطهری را به فلسفه جذب کرد.
حداد عادل گفت: بزرگترین میراث شهید مطهری شیوه نگاه ایشان به دین است و امروز بیش از هر زمان دیگری باید از وجه عقلانی دین دفاع کنیم. اگر ما از این گوهر عقلانی دین غفلت کنیم، سرنوشتی جز غلتیدن در سکولاریسم نخواهیم داشت. از نظر فیلسوفان دین دو تلقی از دین وجود دارد، تلقی اول این است که دین در ایمان خلاصه می شود. بر این اساس دین یک اعتقاد و ایمان قلبی و حداکثر فایده دین، ایمان قلبی است. تلقی دوم این است که همه موارد اول را تایید می کند ولی می گوید دین فقط یک ایمان قلبی نیست، بلکه با تعقل و تفکر هم قابل دفاع است و گزاره های دینی همگی گزاره های مستدل هستند.
وی در پایان افزود: به عقیده شهید مطهری عقل بزرگترین نعمتی است که خداوند به بشر داده است و اجتهاد میدان وسیعی است که بشر باید عقل خودش را در آن به کار بگیرد. از نظر شهید مطهری، بشر به درجه ای از عقلانیت رسیده که بتواند مسائل جدید را با پایه دینی و اجتهاد حل کند. باید در همه امور از این نگاه استفاده کنیم، چون اگر این نگاه نباشد ما زمینه را برای سکولاریسم فراهم کرده ایم. متاسفانه سکولاریسم بلایی است که ممکن است گریبان افراد متدین را هم بگیرد و این گونه مسائل بود که شهید مطهری را به عنوان مصلح اجتماعی به فکر وا می داشت.

عماد افروغ :باید روح اندیشه مطهری را بشناسیم
 
عماد افروغ با بیان اینکه مطهری صرفاً یک فیلسوف نظری نبود، گفت: او برای خودش یک قالب تعریف نکرده و وارد همه حوزه ها شده و برای همین هم کتابی مثل داستان راستان را می نویسد.
عماد افروغ به عنوان یکی از سخنرانان این جلسه گفت: به عقیده من برخلاف خیلی از برداشت ها، شهید مطهری متفکر دوران تأسیس و شکل گیری نظام و دوره مربوط به بعد از انقلاب است. این در حالی است که بیشتر به ایشان و شخصیتشان در زمان انقلاب توجه می شود و من بسیار متأسفم که به جایگاه ایشان توجهی نمی شود.
وی افزود: آینده انقلاب اسلامی سند است و باید درباره آن بحث و گفتگو شود. من نمی دانم که آیا فلسفه ما ضد عمل شده یا ما برداشت های غلط از قرآن داشته ایم. چرا رهبر معظم انقلاب هر سال در شعارهایشان موضوع اقدام و عمل را می آورند ولی به آن توجهی نمی شود و ما عمل نمی بینیم. درد امروز ما، درد وحدت است. در اسنادی هم که دائماً منتشر می شود، عملی نمی بینیم. دانشگاه، فلسفه و دین باید خادم باشد. این در حالی است که امروز انسان خادم شده و همه اینها مخدوم آن شده اند. به بیان دیگر امروزه در ایران جای خادم و مخدوم عوض شده است.
این نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: در خمیرمایه سندی که عمل نیست عملیاتی شدن محال است. در چنین شرایطی ما دانشگاهی درست می کنیم که ربطی به جامعه و نیازهای ما ندارد. شهید مطهری یک دیالکتیسین است و نگاه منظومه ای دارد. آیا مطهری یک فیلسوف نظری بود و از یک قالب استفاده می کرد؟ خیر. او برای خودش یک قالب تعریف نکرده و وارد همه حوزه ها شده و برای همین هم کتابی مثل داستان راستان را می نویسد. ما امروزه نگرش منظومه ای را قربانی تقسیم بندی کردن می کنیم. به خاطر همین هم به نظر من ما باید بیش از هر چیزی روح اندیشه شهید مطهری را بشناسیم.
افروغ با اشاره به اینکه وقتی حکومت اسلامی برپا می شود باید پای احکام وسط بیاید اظهار داشت: سوالی که مطرح می شود این است که در یک جامعه اسلامی کجا باید متولی اداره فقهی باشد. آیا جامعه ما فقهی اداره شده است؟ به نظر من بهترین مکان برای اداره فقهی هم مجلس خبرگان است. اداره فقهی یک جامعه از عهده یک شخص خارج است و باید یک زیرساخت برایش سهم شود. امیدوارم این صحبت های من را به موضوع ولایت فقیه و انتخاب رهبری تعبیر نکنید چرا که بحث من ربطی به آنها ندارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: استاد مطهری بر نقش نظارت روحانیون تأکید بسیاری داشتند و معتقد بودند که روحانیون باید بیشتر به نقش معلمی و نظارت بپردازند و وارد تصدی گری نشوند. این در حالی است که ما امروزه بیشتر از روحانیون تصدی گری می بینیم نه نظارت بر نظریه پردازی.

امیرعباس علی زمانی : تفکر بدون گشودگی اتفاق نمی افتاد/ مطهری فیلسوف گفتگوست
 
امیرعباس علی زمانی در همایش حکمت مطهر گفت: مطهری همه آثار فیلسوفان بزرگ غرب را خوانده و فهمیده، چنین طرز تفکری یعنی گشودگی. به عقیده من مطهری فیلسوف گفتگوست.
امیرعباس علی زمانی، دانشیار دانشگاه تهران یکی از سخنرانان این مراسم بود. وی با طرح این سوال که ما چه نیازی به مطهری داریم، گفت: در طول تاریخ فیلسوف کم نداشته ایم. اکنون هم فیلسوف کم نداریم ولی چه چیزی مطهری را منحصر و با بقیه متفاوت کرده است. متاسفانه ما راه شهید مطهری را نرفته ایم و متفکران ما مسیر ایشان را دنبال نکرده اند.
وی افزود: شهید مطهری در یکی از کتاب هایشان بخشی با عنوان بدبینی فسلفی دارند که در آن از شوپنهاور، نیچه و کامو سخن می گویند و این نشان می دهد که شهید مطهری همه آثار این بزرگان را می خوانده و می فهمیده، چنین طرز تفکری یعنی گشودگی. متاسفانه الان منبع تفکر ما چیز دیگری شده و آقایان این آثار را نمی خوانند. یکی از مشکلات ما در حال حاضر گفتگو است.
علی زمانی ادامه داد: به عقیده من مطهری فیلسوف گفتگوست و جای او امروز بسیار خالی است و با گذشت سالها از مرگ ایشان هنوز کسی نتوانسته جایشان را بگیرد. آگاهی و درک در وجود شهید مطهری بود. تفکر بدون گشودگی اتفاق نمی افتاد. مطهری شهید آزادی و آزادگی است. ایشان مطالب خوبی نوشته اند و سخنرانی های بی نظیری داشتند، به عقیده من سخنرانی ایشان درباره حضرت علی(ع) و مشکلاتش را باید هزار بار گوش داد.
سخنران بعدی این مراسم حسن شهرستانی، عضو هیات عملی دانشگاه هنر دانشکده صداوسیما بود. وی گفت: شیوه آموزش استاد مطهری، شیوه پیامبران است. همانگونه که پیامبران نمی خواهند علم شان را به رخ دیگران بکشانند و تنها می خواهند مردم را سعادتمند کنند، شهید مطهری هم همین گونه رفتار می کردند. برای سعادتمند شدن باید ساده حرف زد.
وی افزود: شیوه شهید مطهری به عنوان یک مصلح اجتماعی استفاده از تمام ابزارهای ادبی و منطقی است، برای اینکه معارف اسلامی خوب عرضه شود و اتفاقا در این کار هم بسیار موفق بودند.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر در پایان اضافه کرد: مطهری جامع عقل و زهد است. او از همه صناعات منطقی و ادبی و ادبیات عرفانی و تعلیمی برای فهماندن نظریات خود استفاده می کرد.
شهرستانی در پایان سخنانش به بخش هایی از یکی از کتاب های شهید مطهری اشاره و آن را قرائت کرد.
همچنین در حاشیه همایش «حکمت مطهر» از خانواده شهید جواد نظام دوست که در دانشگاه صداوسیما  به خاک سپرده شده است با حضور آقایان علی مطهری، عماد افروغ و شهاب اسفندیاری تقدیر و لوح و تندیس همایش حکمت مطهر به آنها اهدا شد.

مهدی گلشنی : مطهری ۵۰ سال از زمان خودش جلوتر بود/نظریات مطهری هنوز کاربرد دارد
مهدی گلشنی، استاد فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف گفت: به عقیده من، شهید مطهری ۴۰-۵۰ سال از زمان خودشان جلوتر بودند و نظریاتشان با وجود گذشته چندین سال هنوز در جامعه کاربرد دارد.
در بخش دوم این همایش مهدی گلشنی، استاد فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف گفت: توجه به اقتضائات زمان جزو مهمترین موضوعات است و شهید مطهری جزو معدود افرادی بودند که به این مسئله توجه داشتند. به طوری که پاسخ های ایشان درباره بسیاری از سئوالات هنوز نو است. به عقیده من، شهید مطهری ۴۰-۵۰ سال از زمان خودشان جلوتر بودند و نظریاتشان با وجود گذشته چندین سال هنوز در جامعه کاربرد دارد.
وی افزود: مرحوم مطهری نسبت به مشکلات روح حساسیت داشتند. به عنوان مثال موضوع التقاط یکی از مسائلی بود که ایشان خیلی به آن پرداختند. در آن زمان خیلی ها می خواستند دین را با علم تطبیق دهند در حالی که مطهری در مقابل این موضوع ایستادگی کرد. ناسیونالیسم، قوم گرایی و مسئله حقوق زنان از دیگر مسائل طرح شده توسط ایشان بود و همه اینها به معنی این است که شهید مطهری حواسشان بود که چه مسائلی در جامعه وجود دارد. متاسفانه امروز این حساسیت در حوزه وجود ندارد. تا نیمه قرن دوازدهم همه فکر می کردند که جواب همه سئوالات را می‌شود از علم گرفت ولی استاد مطهری مجادله و استدلال کردند که این گونه نیست. در پاسخ به مهندس بازرگان هم گفتند که علم ما را به مرز مابعد الطبیه می رساند نه به بعد آن و این برای ما کافی نیست.
گلشنی تصریح کرد: شهید مطهری در یکی از کتابهایش آورده که علم نمی تواند جایگزین دین شود. ایشان استدلال کردند که تجربه گرایی محدودیت دارد. تذکرهای ایشان به قدری به جا و مهم بود که خیلی از فلاسفه بعدا به آن پرداختند. استاد مطهری به تمام مسائلی که در جبهه کفر و اسلام وجود داشت اشاره کردند و از زمان خودشان بسیار جلوتر بودند. متاسفانه ما امروز هنوز نگاهمان نسبت به فلاسفه و افرادی مثل گادامر و ... است که اینها هیچ کدام نه می توانند مشکلات جوانان را حل کنند و نه به شبهات آنها پاسخ دهند.
استاد دانشگاه صنعتی شریف در پایان بیان کرد: شهید مطهری در بسیاری از مسائل پیشرو بودند به طوری که به خیلی از مسائلی که آن زمان پرداختند امروزه تازه فیزیکدانها و موسسات علم از آن حرف می زنند. استدالهای شهید مطهری بسیار گویا بود. یکی از اصلی ترین خصیصه های ایشان این بود که استاد تمام مسائلی که امروز مطرح است را سراغش می رفتند و از آن مهمتر که سراغ ریشه مسائل می رفتند نه اینکه فقط به فروعات کنند. به عقید شهید مطهری باید جمیع علوم روز را فرا گرفت.

منبع: مهر