فرهنگنامه فلسفی

1396/1/28 ۰۸:۲۶

کتاب‌هاى مرجع دو دسته‌اند؛ برخى مفصل هستند که در دسته دایره‌المعارف‌ها قرار می‌گیرند و برخى فقط به توضیح یک کلمه بسنده می‌کنند که آنها را در دسته فرهنگ‌ لغت‌ها می‌گنجانند.

فرهنگنامه از کاربردى‌ترین کتاب‌های مرجع براى پژوهشگران است.
کتاب‌هاى مرجع دو دسته‌اند؛ برخى مفصل هستند که در دسته دایره‌المعارف‌ها قرار می‌گیرند و برخى فقط به توضیح یک کلمه بسنده می‌کنند که آنها را در دسته فرهنگ‌ لغت‌ها می‌گنجانند.
در این میان، «فرهنگنامه» حد وسطى بین «دایره‌المعارف‌ها» و «فرهنگ‌ لغات» است و بیشتر وجهی موضوعی دارد و این سال‌ها رواج قابل ملاحظه‌ای یافته است.
«فرهنگنامه فلسفی» که به تازگی با ترجمه علیرضا امیرقاسمی روانه بازار نشر شده، نه تنها ابزاری در پیشبرد تحقیق و آموزش است بلکه دو ویژگی مهم دارد؛ نخست همانگونه که نویسنده در مقدمه واژه‌نامه به ایجاز اشاره می‌کند، این اثر واژه‌نامه‌ای خنثی نیست و در انتخاب مدخل‌ها و توصیف و تشریح آنها جهت‌دار است و با شواهد بسیاری می‌توان گفت جهت آن «علمی» است و به این اعتبار مثال‌های آورده شده در آن از منطق، ریاضیات و علوم فیزیکی و علوم‌انسانی است و روش آن «روش علم» است.
افزون بر این، ارجاعات درونی مدخل‌ها به یکدیگر صرفاً رجوع به مترادفی دیگر نیستند بلکه برای توصیف و تشریح کامل آن مدخل استفاده شده‌اند.
هر مدخل با لحاظ داشتن ارجاعات درونی اغلب مقالات کامل، منسجم و به روزی هستند که می‌توانند مسائل فلسفی را بگشایند و مورد طرح و بحث قرار دهند.
 از این رو، این فرهنگنامه به کتابی خواندنی و قابل تأمل برای علاقه‌مندان فلسفه بدل شده است که هم می‌تواند برای مخاطبان حرفه‌ای فلسفه اثری درخور توجه باشد و هم برای علاقه‌مندان عام فلسفه قابل بهره‌برداری است.
 دوم، با توجه به قدمت فلسفه و تعدد مکاتب فلسفی در طی قرون، واژگان فلسفی اغلب چندمعنایی شده‌اند.
به این دلیل، داشتن ابزاری منسجم در تسهیل مطالعه در فلسفه حائز اهمیت است و «فرهنگنامه فلسفی» بونگه چنین ابزاری را در اختیار فارسی‌زبانان علاقه‌مند به فلسفه قرار می‌دهد.

نوشته ماریو بونگه، ترجمه علیرضا امیرقاسمی، انتشارات اختران

منبع: ایران