حجت الاسلام سقای بی ریا: ابزار تحقق تمدن نوین اسلامی را داریم

1395/12/10 ۱۰:۰۷

حجت الاسلام ناصر سقای بی ریا، فعالیت در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی را مقدمه چینی برای تحقق ظهور امام زمان (عج) دانست. در مراسم اختتامیه دومین هفته تمدن نوین اسلامی که صبح امروز در دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد، حجت الاسلام و المسلمین سعید مهدوی کنی ریاست دانشگاه امام صادق و حجت الاسلام و المسلمین سقای بی ریا، رئیس شورای علمی دومین هفته تمدن نوین اسلامی و مدرس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی به سخنرانی پرداختند. حجت الاسلام و المسلمین محمد ناصر سقای بی ریا گفت: این که می گوییم تمدن چیست، انسان ها، روش زندگی و آثار برجستگان جامعه در آن تأثیر دارد. این طور نیست که مثلاً چهار سال یک شورای شهری بیاید و اعمالی انجام دهد تا بگوییم تمدن ساز شده است.

تمدن نوین اسلامی؛ مقدمه ظهور
حجت الاسلام ناصر سقای بی ریا، فعالیت در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی را مقدمه چینی برای تحقق ظهور امام زمان (عج) دانست.
در  مراسم اختتامیه دومین هفته تمدن نوین اسلامی که صبح امروز در دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد، حجت الاسلام و المسلمین  سعید مهدوی کنی ریاست دانشگاه امام صادق و حجت الاسلام و المسلمین سقای بی ریا، رئیس شورای علمی دومین هفته تمدن نوین اسلامی و مدرس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی  به سخنرانی پرداختند.
حجت الاسلام و المسلمین محمد ناصر سقای بی ریا گفت: این که می گوییم تمدن چیست، انسان ها، روش زندگی و آثار برجستگان جامعه در آن تأثیر دارد. این طور نیست که مثلاً چهار سال یک شورای شهری بیاید و اعمالی انجام دهد تا بگوییم تمدن ساز شده است. حتماً باید وسعتی در سرزمین مطرح باشد و قرن ها طول می کشد تا یک تمدن شکل بگیرد. نقش آثار ماندگار در هر تمدنی بسیار مهم است. مثلاً حافظ را ببینید که چه نقش برجسته ای درتمدن ما دارد و یا صدرالمتألهین که در تمدن اسلامی یک شاخص است یا علامه طباطبایی در عصر حاضر. مجموعه ای از هنرمندان، نویسندگان و متفکران که البته جهت یکسان داشته باشند می توانند یک تمدن را به وجود آورند.
وی افزود: اگر قرآن را بررسی کنیم که چه چیزی را شاخص تمدن می داند به کلمه اُمّت برمی خوریم که انسان ها در ابتدا یک امت بودند ولی در ادامه دچار اختلاف فکری و تقسیم شدند. خداوند می فرماید می توانستیم یک امت واحد قرار دهیم اما برای امتحان بشر اجازه دادیم اختلاف شکل بگیرد و اما در انتها امت واحد را شکل می دهیم: والعاقبه للمتقین. کلمه امت با توجه به ریشه لغوی به معنی قصد است. یعنی جمعی که قصد و هدف واحد دارند. این کلمه به سرزمین و جغرافیا کار ندارد بلکه به فکر کار دارد. تمام انبیای الهی که توحید را ترویج می کردند همه در یک امت جای می گیرند و در هر دوره ای پیامبران آن دوره عنصر بالفعل آن تمدن بوده اند.
رئیس شورای علمی دومین هفته تمدن نوین اسلامی ادامه داد: در قرون وسطی مسیر علم و ایمان جدا شد و یک شورش علیه کلیسا باعث شد دین مسیرش از قافله علم و تمدن جدا بشود. ما در حال حاضر وارث تمدن غرب هستیم که دنباله این مسیر است. سکولاریسم و عدم توجه به معنویات شاخص این تمدن است. اما در اسلام این گونه نیست. ما می بینیم که وقتی پیامبر اسلام در مدینه النبی یک شهر اسلامی و در واقع یک تمدن را پایه گذاری کرد، در این تمدن پیوند علم و دین یک شاخص جدی است. امروز مردم ما و مردم غرب به یک بن بست رسیده اند. انواع وسایل تکنولوژیک برای زندگی رفاه آلود تولید شده اما عدم امنیت، ظلم و ... هنوز ادامه دارد. دوای این درد اسلام است که هم دعوت به علم می کند و هم دعوت به دین. قرآن می فرماید: و لاتهنوا و لاتحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین. می گوید شما  اعلی ترین هستید. نمی گوید در چه زمینه ای. یعنی در همه ابعاد شما می توانید عالی ترین باشید اگر ایمان داشته باشید.
حجت الاسلام سقای بی ر یا در پایان گفت: در دوران ما یک انقلاب دینی و یک نظام دینی برقرار شده است. در نتیجه ابزار تحقق تمدن نوین اسلامی را داریم. ما به اندازه خودمان می توانیم تأثیر گذار باشیم. ما امروزه دایره نفوذ زیادی در دنیا و در کشورهای اسلامی داریم. از طرفی با توجه به بن بستی که دنیای غرب به آن رسیده فرصت زیادی داریم تا به سمت تمدن سازی نوین اسلامی حرکت کنیم. علی (ع) در نهج البلاغه می فرمایند: یک زمانی اسلام یک خانواده سه نفره بود، اما امروز گسترده زیادی برای اسلام می بینیم. فعالیت در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی مقدمه چینی برای تحقق ظهور امام زمان (عج) است.
 

حجت الاسلام مهدوی کنی: تمدن اسلامی عاریتی نیست/ دیدگاه های تمدن ساز علمای شیعه

حجت الاسلام مهدوی کنی گفت: دیدگاه های تمدن ساز علمای شیعه فقط غرب ستیزی نبوده و تضمین استقلال اقتصادی و فرهنگی ملت ایران هم از اهداف اصلی شان بوده است.
حجت الاسلام مهدوی کنی با اشاره به عاریتی نبودن تمدن اسلامی عنوان کرد: از همان ابتدا مسلمانان مسجد را به عنوان پایگاه اصلی تمدنی بنا کردند و در اطراف آن شهرهای خود را ساختند و فقهای شیعی از همان ابتدا نظریه های عمرانی و تمدنی داشته اند. در دوران های بعدی هم حوزه علمیه شیعه در عصر صفوی تمدن عظیمی را به وجود می آورد که برخی سازه های آن امروز هم موجود است. سیاحان اروپایی به اصفهان عصر صفوی و تمدنی که در ایران می دیدند غبطه می خوردند. آیا این نتیجه شاهان عصر صفوی بود و یا حکما و اندیشمندان شیعی؟
وی ادامه داد: تا قرن هفدهم ما در علم و تکنولوژی از غرب عقب نبودیم. اما وقتی با استعمار غرب مواجه شدیم و تهاجمات روس ها و انگلیسی ها به ما شکل گرفت و زبان فارسی در دنیا کنار گذاشته شد و زبان انگلیسی جایگزین شد، شرایط تغییر کرد. سیطره زبان فارسی در دنیا کنار گذاشته شد و زبان انگلیسی جایگزین شد و شرایط تغییر کرد. سیطره زبان فارسی حتی بیش از زبان عربی بود که از قونیه تا بنگلادش را در برمی گرفت. غربی ها به ویژه انگلیسی ها میراث تمدنی را از ما گرفتند.
وی افزود: مجموعه مجلاتی که در نجف در عصر مشروطه چاپ می شده مانند دولت النجف یا مجله نجف را ملاحظه بفرمایید. عمده این ها به زبان فارسی نوشته می شد. تمام این مجله ها تأکید داشتند که ما علم، تمدن و دین را توأماً مدنظر داریم. علمای اسلامی همواره برای تمامی عرصه های اقتصادی، کشاورزی، تجارت و صادرات، امور نظامی و امنیتی و ... برنامه و اهتمام جدی داشته اندو این نشان می دهد که تلاش برای استواری تمدن اسلامی صرفاً غرب ستیزی نبوده و استقلال و تحقق تمدن اسلامی نیز از مسائل مهم مورد توجه بوده است.
وی گفت: در بعضی از نوشته های آیت الله سید عبدالله بلادی نکاتی می بینیم که به بعضی از آن ها به عنوان نمونه اشاره می کنم. در بوشهر انگلیسی ها با مجاهدینی مثل رئیس علی دلواری که رهبرشان آیت الله سید عبدالله بلادی بود درگیر بودند. ایشان به قراردادهای ترکمن چای،۱۹۰۷، ۱۹۱۵، ۱۹۱۹ اشاره می کند و مورد نقد قرار می دهد. از طرفی تفکر فلسفی غرب را به خوبی می شناسد و با آن در رساله های خود با تعبیر مظالم انگلیسی ها به عنوان مهاجمان دوم صلیبی مبارزه می کند و از طرفی هم بیداری دوست را در مقابل تمدن غرب مطرح می کند.
مهدوی کنی گفت: سید عبدالله بلادی در لوایح خودش به این نکات در جوامع اسلامی تأکید می کند: نظام سازی فرهنگی متناسب با قرآن، اخلاق الهی، اتحاد و همبستگی، روحیه صبر و پایداری، شجاعت، تأسیس مدارس نوین و ... . وی معتقد بود زبان و خط مسلمانان باید عربی باشد اما در هر منطقه ای زبان بومی هم وجود داشته باشد. همچنین معتقد بود هر منطقه ای باید زبان مناطق دیگر را هم برای اتحاد و همبستگی بیشتر بین مسلمانان بلد باشد. در نظام اقتصادی نکاتی را مطرح می کند از جمله این که تأمین احتیاجات مسلمانان از سرزمین های خودشان باید باشد و از راه ازدیاد صادرات می بایست کسب ثروت صورت گیرد.
وی ادامه داد: سید عبدالله بلادی تأمین راه های حمل و نقل به ویژه راه های دریایی، گسترش صنایع با تشویق ارباب صنعت، دریافت مالیات به ضرورت و به اندازه نیاز دولت، استخراج مناسب معادن، کنترل آب های زیرزمینی، رودخانه ها و آموزش به کشاورزان رئوس نکاتی است که در زمینه کشاورزی مطرح می کند. ایشان همچنین یک نظام نامه جنگ دارد که در آن ۱۱۰ اصل را به فرماندهان بیان می کند.
مهدوی کنی گفت: وی در اصل اول این نظام نامه می گوید یک مجتهد جامع الشرایط باید بر فرمانده کل نظامی نظارت داشته باشد. در اصل دوم و سوم به وجود یک فرمانده نظامی با تجربه و کاردان اشاره می کند. وی تأکید می کند که اسلام همیشه باید مانور نظامی و مشی نظامی داشته باشد.
وی افزود: یا مثلاً در اندیشه های نورالله نجفی می بینیم که می گوید اسلام غریب است و کفار آن را احاطه کرده اند. چرا باید این گونه باشد و چرا باید قوه نظامی ما کمتر از آن ها باشد. آیا اسلام باید تحت ظلم باشد و بیگانگان با تدابیر سیاسی به ما ستم کنند؟ وی همچنین استغنا و خودکفایی، مبارزه منفی و نفی سلطه اقتصادی غرب را مطرح می کند. وی می گفت همین اعمالی که نامش را تجارت گذاشته ایم درواقع اسباب فقر ما شده است. چرا که تجار ما در حقیقت مزدور بیگانه می باشند.
رئیس دانشگاه امام صادق گفت: همین امروز به ویژه در کالای چینی و کالای غربی، مسابقه ماشین های خارجی و در لباس و سایر مسائل می بینیم که به کالای ایرانی تمایل نداریم و ارز را از کشور خارج می کنیم. حاج آقا نورالله نجفی و عده ای از علمای اصفهان و نجف سرمایه گذاری می کنند، سهام می خرند و سهام شرکت شان به اوج می رسد و در اقصی نقاط جهان دفتر باز می کنند. در هند، باکو، استانبول و ... . این شرکت آب رفته را به جوی باز می گرداند و رشته تجارت داخلی ما را مستحکم خواهد کرد. این جمله ایست که حاج آقا نورالله در اساسنامه شرکت می نویسد.
وی در پایان گفت: دیگر آیات عظام هم به مردم توصیه می کنند که کالاهای این شرکت را بخرید و همه این ها نشان می دهد که دیدگاه های تمدن ساز علمای شیعه فقط غرب ستیزی نبوده و تضمین استقلال اقتصادی و فرهنگی ملت ایران هم از اهداف اصلی شان بوده است.

فرزاد جهان‌بین: نقاط قوت تمدن غربی در آینده به نقاط ضعف آن تبدیل می شود

فرزاد جهان بین استاد دانشگاه شاهد در ارائه مقاله «آینده منازعه تمدنی میان ایران و آمریکا» که با همکاری محمدجواد فتحی به نگارش درآورده بود، گفت: اکنون تمدن غربی تمدن غالب در جهان است که محوریت آن با آمریکاست و تلاش می شود سبک زندگی آمریکایی در جهان سیطره پیدا کند و در مقابل ایران است که به دلیل پتانسیل‌ها و ظرفیت‌ها داعیه برپایی تمدن دارد و درصدد جامعه عمل پوشاندن به ایده تاسیس تمدن نوین اسلامی است.
وی اضافه کرد: در حال حاضر شاخص های آمریکا بر ایران برتری زیادی دارد اما موضوع مورد بحث ما که تمدن سازی است در آینده رخ می دهد لذا نقاط قوت تمدن غربی در آینده به نقاط ضعف آن تبدیل می شود و جوانه های امید در تمدن ایرانی مزیت رقابتی ایران و نقطه قوت آن خواهد شد.
وی افزود: در سایه رقابت تمدنی میان ایران و آمریکا به عنوان هادی تمدن غرب و ایران به عنوان داعیه دار تمدن نوین اسلامی، نظام بین الملل آینده چگونه خواهد بود؟ طبیعتا مطالعه رقابت تمدنی میان این دو کشور، از رهگذر شناسایی پیشران های تأثیرگذار بر جهان آینده و احصاء پیشران های کلیدی برحسب اولویت بندی میان آنها میسر می شود.
وی افزود: ما با ۹ پیش‌ران روبرو هستیم که عبارتست از: ایدئولوژی، عوامل جغرافیایی، انسانی و اجتماعی، حوزه فرهنگی، مولفه های سیاسی، اقتصادی، نظامی، سیاست خارجی و علم و فناوری. بررسی ها نشان می دهد که از میان مولفه ها، پیش‌ران فرهنگی در جهان آینده اولویت ویژه ای برای ایجاد تمدن جدید پیدا می کند.
وی با اشاره به سناریوپردازی آینده جهان در رقابت ایران و آمریکا گفت: در این خصوص سه مولفه مطرح می شود: افول هژمونی آمریکا و بالندگی ایران و تمدن نوین اسلامی، بالندگی آمریکا و تمدن غربی و عدم بالندگی ایران و افول همزمان آمریکا و جایگزینی تمدن ثالث. ما معتقدیم محتمل ترین سناریو افول هژمونی آمریکا و بالندگی ایران و تمدن نوین اسلامی در آینده است که شرایط خاصی را می طلبد.
بررسی جایگاه سلفیست در تمدن نوین اسلامی
 در ادامه حجت الاسلام والمسلمین میثم حبیبی کیان به ارائه مقاله خود با عنوان «بررسی جایگاه سلفیست در تمدن نوین اسلامی» پرداخت و گفت: سلفیت یکی از جریانات مهم در جهان اسلام به شمار می رود و لذا در پیکره جهان اسلام مطرح می شود.
وی افزود: تمدن نوین اسلامی ادامه دهنده تمدن اسلامی است و باید نقاط ضعف آن را بررسی کرد. ضمن اینکه با نظر به پیشینه سلفیت، واکاوی دستاوردهای سلفی در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی ضروری است.
حبیبی کیان با بیان اینکه  سلفیه به دو گروه سنتی و سلفیه اصلاح گرا تقسیم می شود، گفت: تفکر سلفیه سنتی گذشته گرا هستند و سلفیه اصلاح گرا آمدند تا تمدن جدیدی ایجاد کنند.
وی با بیان اینکه سلفی ها عقل گریز و خردستیز هستند، افزود: عنصر مهم پویایی در جهان اسلام هماهنگی اسلام با عقل است و زمانی که عقل گرایی در انزوا قرار گرفت، تمدن رو به افول گذاشت. سلفی ها عقل را به دنبال نقل می دانند و آن را به عنوان عنصر مستقل قبول ندارند. فرض سلفیه بدون تحجر محال است و همواره جمود و تحجر در پشت سر آنها در حرکت است.
حبیبی کیان اضافه کرد: نتایج حضور سلفی گرها افراطی گری، تکفیر و خشونت گرایی است و هر جا که خشونت وجود داشته است عدم وجود امنیت، عدم رونق مسائل علمی، نبود فضای باز سیاسی، از بین رفتن تلاشهای تقریبی در جهان اسلام و اسلام هراسی شکل گرفته است.
وی در پایان سخنانش گفت: سلفیه نقش خوبی در تمدن اسلامی ندارد. برای ساخت تمدن اسلامی باید آسیب شناسی شود که یکی از آنها شناخت تفکر سلفیه است. امروز سلفی ها در مناطق اهل سنت پیشروی کرده اند که این ضربه زننده خواهد بود. تفکر سلفی با همه کارویژه هایی که برای خود می شمارد، نتوانسته در تمدن نوین اسلامی نقش تاثیرگذاری داشته باشد و چه بسا برخی از نحله های قشری نگر و عقل ستیز که در سایه سلفیت رشد کرده اند با پدیدآوردن جریان های تندرو زمینه واپس گرایی تمدن اسلامی را فراهم کرده اند.

منبع: مهر