منصور پهلوان : نهج‌البلاغه بهترین تفسیر معنوی قرآن کریم است

1395/11/26 ۰۸:۳۳

استادتمام گروه قرآن و حدیث دانشگاه تهران در آیین نقد و رونمایی کتاب «ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن» اظهار کرد: نهج‌البلاغه از نظر توحیدی، معرفتی، معادی و دیگر جنبه‌ها بیشترین نزدیکی را با قرآن دارد و می‌توان آن‌را بهترین تفسیر معنوی قرآن کریم دانست.

 

 
استادتمام گروه قرآن و حدیث دانشگاه تهران در آیین نقد و رونمایی کتاب «ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن» اظهار کرد: نهج‌البلاغه از نظر توحیدی، معرفتی، معادی و دیگر جنبه‌ها بیشترین نزدیکی را با قرآن دارد و می‌توان آن‌را بهترین تفسیر معنوی قرآن کریم دانست.

 
 آیین رونمایی و نقد کتاب «ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن» امروز دوشنبه (25 بهمن‌ماه) با سخنرانی آیت‌الله دین‌پرور، رئیس بنیاد نهج‌البلاغه، دکتر مجید معارف، رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران و دکتر منصور پهلوان، استادتمام گروه قرآن و حدیث دانشگاه تهران در دانشکده الهیات دانشگاه تهران برگزار شد.
 
آیت‌الله دین‌پرور در این آیین با اشاره به ویژگی‌های شاخص این کتاب گفت: این اثر از نظر ادبی و معارفی، کتابی دسته‌بندی شده است که می‌تواند به‌عنوان منبعی معتبر برای دانشجویان و دانشگاهیان مورد استفاده قرار گیرد.
 
وی افزود: در ارتباط قرآن و نهج‌البلاغه، مفاهیم ارزنده‌ای نهفته است. قرآن و اهل‌بیت (ع) نقش مهمی در پیشرفت اسلام و تشیع دارند. حال باید دید که ما چه اندازه از آن استفاده می‌کنیم؟ اهل تسنن راجع ‌به قرآن حساسیت ویژه‌ای دارند و هیچ چیز را با آن مقایسه نمی‌کنند، ولی علمای شیعه از جمله ابن ابی‌الحدید معتقد است که باید به برخی از خطبه‌های نهج‌البلاغه همچون برخی از آیات قرآن سجده کرد، چراکه نهج‌البلاغه تفسیر قرآن کریم است و سجده بر خطبه‌های آن در واقع سجده بر آیات و سوره‌های قرآن است.
 
رئیس بنیاد نهج‌البلاغه پیشنهاد داد: با توجه به این‌که دانشجویان با این کتاب در یک فضای علمی و پژوهشی قرار می‌گیرند، پیشنهاد می‌کنم این اثر به‌عنوان کتاب درسی دانشگاهی مورد استفاده قرار گیرد.
 
مقایسه‌ای بین همانندی‌ها و معارف قرآن و نهج‌البلاغه
مجید معارف نیز در ادامه این آیین درباره روند تالیف این اثر عنوان کرد: انگیزه تالیف این کتاب به 10 سال پیش بازمی‌گردد، زمانی که در دانشکده علوم حدیث درس رابطه قرآن و نهج‌البلاغه به من واگذار شد. پیش از این کتاب دو مقاله وزین علمی از سوی آیت‌الله سیدجواد مصطفوی نوشته شده و در قالب یک کتاب از سوی بنیاد نهج‌البلاغه به چاپ رسیده بود. بنده نیز براساس نیازی که احساس کردم طبق سرفصل‌های آن درس مطالعات وسیعی انجام دادم و تمامی فایل‌های ضبط‌شده در طول یک تابستان را پیاده کرده و با صرف دوماه وقت همه آن‌ها مستندنگاری و تبدیل به درسنامه شد. سه سال قبل به فکر ارتقای این درسنامه در حد یک تالیف علمی افتادیم و با همکاری دکتر حامد شریعتی نیاسر کار تالیف این کتاب پیش رفت.
 
وی ادامه داد: در سال 1392 این کتاب از سوی بنیاد نهج‌البلاغه چاپ و در مدت کوتاهی دو هزار نسخه از آن توزیع شد. در چاپ دوم این کتاب، برخی شواهد و مدارک علمی و همچنین صفحه‌آرایی‌ها اصلاح شد. این کتاب برای ویراستاری دقیق‌تر به سازمان سمت تحویل داده شد و دکتر احمد احمدی با مطالعه آن پیشنهادات جدیدی را برای تقویت کتاب ارائه کردند پس از ویرایش ادبی و فنی و استخراج نمایه و تایید متن نهایی پس از یکسال کتاب به شکل امروزی با حروفچینی جدید چاپ شد.
 
رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران گفت: از نظر محتوایی این کتاب سه بخش دارد که بخش نخست آن مربوط به مباحث مقدماتی و مبانی ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن است. در این بخش مباحثی مطرح شد که گاهی رنگ و بوی کلامی دارد، از جمله این‌که چرا باید سخن امیرمومنان (ع) با قرآن ارتباط داشته باشد، به این دلیل که امیرالمومنین (ع) تربیت‌شده رسول خدا بود و به محض نزول آیات قرآن در جریان قرار می‌گرفت. علم ایشان منتسب به دانش پیامبر (ص) بود. طبق مبانی اعتقادی و کلامی شیعه جدا از این موضوع امامان شیعه در اعتقادات شیعه محدث هستند؛ چند درس ابتدایی این کتاب مبانی این ارتباط را مورد کاوش قرار می‌دهد.
 
معارف افزود: در این اثر سعی شده ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن در دو ساحت مورد توجه قرار گیرد. نخست، ساحت سبک و اسلوب ظاهری است به این معنی که به سراغ صنایع ادبی و بلاغی رفتیم و جایگاه این صنایع در قرآن و هم‌طراز آن در نهج‌البلاغه را مورد توجه قرار دادیم. دومین ساحت، معنایی و محتوایی است، مثلا این که قرآن خداشناسی را به چه سبکی ارایه می‌دهد؟ که باید گفت خداشناسی قرآن، خداشناسی فطری است.
 
وی اظهار کرد: در این کتاب تلاش کردیم، مقایسه‌ای بین همانندی‌ها و معارف قرآن و نهج‌البلاغه صورت گیرد، اگر این کار به درستی انجام شده باشد نتیجه آن این سوال خواهد بود که در ارتباط‌شناسی نهج‌البلاغه با قرآن کدام سود می‌برند؟ یقیناً نهج‌البلاغه سود می‌برد، چون مرسل است. این کتاب می‌خواهد بگوید قرآن پشتوانه نهج‌البلاغه است و امیرالمومنین (ع) به‌عنوان شاگرد قرآن بیشترین تاثیر را از قرآن گرفته است. اگر این کتاب بتواند این پیام را به مخاطب بدهد، به نظر من موفق بوده است.
 
نهج‌البلاغه بهترین تفسیر معنوی قرآن کریم است
منصور پهلوان به عنوان دیگر سخنران این آیین با اشاره به ارزش نهج‌البلاغه گفت: توجه به نقش نهج‌البلاغه در تفسیر و تدوین قرآن و خدمت نهج‌البلاغه به ساحت قرآن کریم موضوعی است که باید در آن تامل کرد، چرا که نهج‌البلاغه می‌تواند مفاهیم قرآن را روشن و تفسیر کند. تمام مطالب و معارف نهج‌البلاغه تفسیر قرآن کریم است.
 
وی ادامه داد: اینکه گفتیم نهج‌البلاغه بهترین تفسیر قرآن است به این معناست که برای اینکه بخواهیم کتابی را تفسیر کنیم و این تفسیر معانی درستی به ما بدهد باید به اثر و فرهنگ متعلق به آن دسترسی داشته باشیم. در مورد قرآن هم چه اثری بهتر از نهج‌البلاغه که از نظر توحیدی، معرفتی، معادی و دیگر جنبه‌ها بیشترین نزدیکی را با قرآن دارد و به بهترین نحو قرآن را تفسیر کرده است.
 
استادتمام گروه قرآن و حدیث دانشگاه تهران با اشاره به این‌که نهج‌البلاغه بهترین تفسیر معنوی قرآن کریم است بیان کرد: نهج‌البلاغه کتابی است که ابن‌ ابی‌الحدید و دیگر بزرگان آن را برادر قرآن نامیده‌اند. چه کسی بهتر از امیر‌المومنین(ع) که در مقام اخوت، دامادی و وصایت و همچنین سایر شئون شبیه پیامبر (ص) است. پس اگر نهج‌البلاغه به بیان امیر‌المومنین (ع) آیات قرآن را تفسیر کرده، می‌توان به آن اعتماد کامل داشت.
 
پهلوان گفت: از نظر زبان‌شناسی هم اگر کسی بخواهد قرآن را خوب متوجه شود، باید در کلمات و معانی آن عصر تسلط داشته باشد و نهج‌البلاغه شایسته این است که آن را بهترین تفسیر قرآن کریم بدانیم. کتاب «ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن»، اثر ارزشمندی در بیان معارف قرآن کریم از دیدگاه نهج‌البلاغه است.

در بخش پایانی این آیین، از کتاب «ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن» تالیف مشترک دکتر مجید معارف و دکتر حامد شریعتی نیاسر رونمایی شد.

منبع: ایبنا