موثرترین متفکر اسلامی

1395/9/2 ۰۸:۴۵

حسن انصاری، عضو هیات علمی دانشگاه پرینستون به تازگی در یکی از مطالب کانال تلگرامی خود به موضوعی اشاره کرده که به نظر می‌رسد یکی از مسائل مهم در حوزه فلسفه اسلامی باشد. انصاری در یادداشتی پیرامون امام محمد غزالی با عنوان «فقر غزالی‌شناسی در ایران» درباره دلایل اهمیت او در تمدن اسلامی می‌نویسد: «غزالی یکی از معدود عالمان تمدن اسلامی است که آثار و تفکرش مرزهای جهان اسلام را در‌نوردید و حتی در مغرب زمین تعدادی از آثارش از سده‌های میانه و قبل از عصر جدید مورد توجه قرار گرفت.

        
حسن انصاری از فقر غزالی‌شناسی در ایران می‌گوید

 

حسن انصاری، عضو هیات علمی دانشگاه پرینستون به تازگی در یکی از مطالب کانال تلگرامی خود به موضوعی اشاره کرده که به نظر می‌رسد یکی از مسائل مهم در حوزه فلسفه اسلامی باشد. انصاری در یادداشتی پیرامون امام محمد غزالی با عنوان «فقر غزالی‌شناسی در ایران» درباره دلایل اهمیت او در تمدن اسلامی می‌نویسد: «غزالی یکی از معدود عالمان تمدن اسلامی است که آثار و تفکرش مرزهای جهان اسلام را در‌نوردید و حتی در مغرب زمین تعدادی از آثارش از سده‌های میانه و قبل از عصر جدید مورد توجه قرار گرفت. هم‌اینک هم در دانشگاه‌های غرب بخش عمده‌ای از شناخت اسلام متکی است بر آثار غزالی و تفکر او. تعدادی از آثارش به زبان‌های غربی ترجمه شده و اندیشه و تالیفاتش بخش مهمی از بنیاد شناخت غربیان از اسلام را تشکیل می‌دهد. سالانه ده‌ها مقاله علمی و چندین کتاب درباره او در غرب منتشر می‌شود و آثارش مورد تحلیل قرار می‌گیرد. به اعتباری، او را می‌توان موثرترین متفکر اسلامی در تمام تاریخ تمدن اسلامی و در سطوح مختلف تاریخی و جغرافیایی و مذهبی دانست و همین امر می‌تواند روشن کند چرا تا این اندازه آثار او مورد توجه اسلام‌شناسان غربی قرار گرفته است.» انصاری پس از صحبت درباره اهمیت غزالی و توجهی که امروزه در محافل علمی غربی به او می‌شود، درباره نگاه به غزالی در ایران می‌نویسد: «در ایران، ما از غزالی تقریبا هیچ شناخت درستی نداریم. او را یک اشعری ضد‌عقل و ضد‌فلسفه می‌شناسیم که‌ با باطنیان درافتاده و حکم به تکفیر فلاسفه و اسماعیلیه داده و سر تا پا در خدمت خلافت عباسی یا سلطان سلجوقی بوده است.» دست‌کم این تصوری است که در دو سه دهه اخیر از او در ایران ارائه شده و دلیلش هم روشن است: «کسی آثار او را نخوانده است. یعنی با دقت و همه‌جانبه نخوانده است.» غزالی از بزرگ‌ترین متفکران اسلام و ایران است که دست‌کم از این نظر که به فارسی نوشته و از خراسان و طوس است بایسته بود بیشتر مورد توجه محققان ایرانی قرار گیرد اما چنین نشد.» انصاری در این یادداشت به کتاب‌های با‌اهمیتی که تاکنون درباره غزالی منتشر شده نیز اشاره‌ای می‌کند: «آنچه تاکنون درباره او نوشته شده بی‌اغراق جز دو اثر هیچ یک ارزش خواندن ندارند: یکی کتاب فرار از مدرسه مرحوم زرین‌کوب که با اینکه ارزش آکادمیک و انتقادی آن کم است اما سیر زندگی غزالی را با زبان شیرینی به تحریر آورده و دیگری غزالی‌نامه از مرحوم همایی که به عنوان اثری تتبعی خوب است؛ اما الان دیگر کهنه شده و قابل استناد نیست. از میان مقالات برخی مقالات پورجوادی درباره غزالی هم مفید است.»

منبع: فرهیختگان