ذال فارسی / نذیر احمد

1395/8/24 ۱۰:۲۰

منظور از ذال معجمه ذالی است که به واژه های فارسی مخصوص باشد؛ در قدیم این ذال مخصوص به مضارع بود در صورت تصریف حسب ضرورت به دال مهمله بدل می شود؛ مثلاً در (آیذ) و (آییذ) ذال معجمه و در (آیند) (جمع غایب) دال مهمله می آمد.

منظور از ذال معجمه ذالی است که به واژه های فارسی مخصوص باشد؛ در قدیم این ذال مخصوص به مضارع بود در صورت تصریف حسب ضرورت به دال مهمله بدل می شود؛ مثلاً در (آیذ) و (آییذ) ذال معجمه و در (آیند) (جمع غایب) دال مهمله می آمد. اما در ذال تازی و ذال معجمه از لحاظ تلفظ چه تفاوتی بوده، در این خصوص ما هیچ اطلاعی نداریم؛ حتی ممکن است در ایران تلفظ هر دو ذال مانند زای هوزمی بوده باشد چنانکه امروز در کشورهای فارسی زبان مانند ایران، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان حتی هندوستان و ازبکستان و ترکیه تلفظ می شود؛ از لحاظ املا و مقدار عدد رمل میان هر دو ذال هیچ تفاوتی وجود نداشته. اما آنچه مورد توجه هست اینست که ذال معجمه در ابتداء هیچ لفظ فارسی نمی آمد؛ به عبارت اُخری هیچ کلمۀ فارسی با ذال شروع نمی شد؛ این ذال در آخر یا در میان کلمۀ فارسی می آمد بر خلاف ذال تازی که در ابتدا، در خاتمه و در میان کلمه یکسان می آید.

ایران شناسی جلد دوم تابستان 1350 شماره 2

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی