احیاگر اسطوره شناسی ایران

1395/8/24 ۰۸:۴۹

جاودان‌یاد «مهرداد بهار»، پنجمین فرزند ملک‌الشعراء بهار، اگرچه دکترای خود را در رشته فرهنگ و زبان‌های باستانی اخذ کرد و در زبان پهلوی ساسانی، خبره و زبده بود اما او را باید یک اسطوره‌شناس دانست که اعظم عمر خود را مشغول شناخت اسطوره‌های ایرانی بود

22 سال پس از رفتن «مهرداد بهار»
 

ابوالقاسم اسماعیل‌پور/ اسطوره شناس: جاودان‌یاد «مهرداد بهار»، پنجمین فرزند ملک‌الشعراء بهار، اگرچه دکترای خود را در رشته فرهنگ و زبان‌های باستانی اخذ کرد و در زبان پهلوی ساسانی، خبره و زبده بود اما او را باید یک اسطوره‌شناس دانست که اعظم عمر خود را مشغول شناخت اسطوره‌های ایرانی بود. اگرچه پیشتر، استاد ابراهیم پورداوود نیز در این زمینه کار کرد اما او بیشتر سر در متون کهن داشت. نخستین کتاب بهار، با عنوان «اساطیر ایران» در سال 1352، از سوی بنیاد فرهنگ ایران منتشر شد. اثر دیگر، «بُندهِش؛ فرُنبغ دادگی» است که دانشنامه باستانی ایران به حساب می‌آید و 20 سال بر سر آن، وقت صرف کرد و آن را، از پهلوی ساسانی به فارسی بازگرداند به‌طوری که در 60-70 سال اخیر، حتی یک ترجمه اروپایی هم از این اثر نداریم و کار او، به نوعی مرجع و منبع به حساب می‌آید تا جایی که حتی او را به‌عنوان مفسر و معرف بندهش در جهان می‌شناسند. او که مری بویس؛ شرق‌شناس انگلیسی بر آثارش صحه می‌گذاشت.
 او در «ادبیات مانوی» خود، درباره عرفان و کیش مانوی نوشت و حتی نوشته‌های مانوی طُرفانی - متعلق به طُرفان (تورفان) در چین - به زبان فارسی میانه یا اشکانی هم آمده و حتی 50 صفحه مصور از مینیاتورهای مانوی را هم شامل می‌شود. او درباره شاهنامه هم، تحلیلی عمیق کرد که «رساله سخنی چند درباره شاهنامه» نتیجه‌اش شد. همچنین سه داستان آن شامل جمشید شاه، بَستور، رستم و دیو سفید برای کودکان را ساده‌نویسی کرد. پس از درگذشتش، سه اثر ادیان آسیایی، از اسطوره تا تاریخ و جستاری در فرهنگ ایران به چاپ رسید.
اما این همه سبب نشد تا از حفظ آثار پدر برکنار بماند؛ دیوان ملک‌الشعراء بهار را تصحیح کرد و بر آن مقدمه 100 صفحه‌ای نوشت.
بهار بر خلاف دیگر استادان، برای شاگردانش بسیار وقت می‌گذاشت و درِ خانه‌اش به روی آنها باز بود. مبادی آداب، مهربان، شاگردنواز و بی‌کرانه بود. کسی که اگرچه، برجای‌مانده‌هایش چندان زیاد نیست اما چنان عمیق است که تا نسل‌ها، سپاسگزارش خواهند بود.

منبع: ایران