1395/8/9 ۰۸:۰۸
محمدعلی تسخیری، نامی شناخته‌شده در جهان اسلام است. وی این خوشنامی را به مدد تلاش برای تقریب مذاهب اسلامی و فهم ادیان از یکدیگر کسب کرده و به سبب این تجربه ممتاز، مشاور مقام معظم رهبری در امور جهان اسلام شده است. محمدعلی تسخیری به تازگی در دهمین دور گفت‌وگوهای دینی ایران و روسیه که توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و کلیسای ارتدوکس روسیه برگزار شده، شرکت داشته است. در مصاحبه با وی درخصوص روند این دور از گفت‌وگوهای دینی پرسیده‌ایم.
عرضه چهره انسانی اسلام جواد شمس: محمدعلی تسخیری، نامی شناخته‌شده در جهان اسلام است. وی این خوشنامی را به مدد تلاش برای تقریب مذاهب اسلامی و فهم ادیان از یکدیگر کسب کرده و به سبب این تجربه ممتاز، مشاور مقام معظم رهبری در امور جهان اسلام شده است. محمدعلی تسخیری به تازگی در دهمین دور گفت‌وگوهای دینی ایران و روسیه که توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و کلیسای ارتدوکس روسیه برگزار شده، شرکت داشته است. در مصاحبه با وی درخصوص روند این دور از گفت‌وگوهای دینی پرسیده‌ایم.
در ابتدا از تاریخچه گفت‌وگوهای دینی بین ایران و روسیه بفرمایید؟ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ایام آغازین فعالیت خود، مرکزی مهم در چارچوب گفت‌وگوهای فرهنگ‌ها و ادیان و مذاهب تشکیل داد. این مرکز خطوط گوناگونی را با کاتولیک‌ها، ارتدوکس‌ها و دیگر گروه‌های مسیحی و گفتوگو با ادیان شرقی باز کرد و در حقیقت ما با این حرکت، چهره انسانی اسلام و چهره انسانی جمهوری اسلامی را به جهان عرضه می‌کنیم. یکی از این خطوط، گفتوگو با کلیساهای ارتدوکس و به‌ویژه گفتوگو با مهم‌ترین کلیسای ارتدوکس‌ها در جهان -که کلیسای روسیه است- بود. این خط سال 1374 شروع شد. با حضور متروپل کریل از روسیه به تهران، اجلاس و ملاقات اول ما انجام گرفت. متروپل کریل، مسئول امور خارجی کلیسای ارتدوکس آن روز بود.
در این گفت‌وگوهای دینی چه موضوعاتی مطرح شده است؟ تا به حال کمیته مشترک دینی دو کشور حدود بیش از 20 سال، 10 جلسه در مسکو و تهران برگزار کرده که به زعم کارشناسان امر، اثرات بسیار جالبی داشته است. در این گفت‌وگوها موضوعات مهمی از قبیل شناخت مشترک اسلام و مسیحیت، صلح و عدالت، روابط بین‌المللی در چارچوب جهانی شدن، موضوع معادشناسی و رابطه خداوند با انسان، نقش دین در زندگی، حقوق بشر و همکاری ادیان برای حل مشکلات امروز مطرح شده که نشان می‌دهد زمینه‌های مشترک زیادی بین اسلام و مسیحیت ارتدوکس وجود دارد. این مشترکات یافت‌شده در این گفت‌وگوها به حدی بوده که حتی پیشنهاد شده است تالیفاتی در این باره منتشر شود.
در این 21 سال، 10 دور گفت‌وگوی دینی بین ایران و روسیه انجام شده است. درباره فواید این گفت‌وگوها بگویید؟ اثرات این ملاقات‌ها زیاد بوده است. اولین اثر شناخت متقابل بیشتر روحانیت ارتدوکس و روحانیت شیعه از یکدیگر است. دومین اثر، ایجاد زمینه‌های همکاری بیشتر ایران و روسیه در زمینه شناخت ادیان و شناخت راه‌های معنویت بوده است؛ چیزی که خود کلیسای ارتدوکس به‌طور کامل به آن اذعان دارد. مساله سوم هم این است که این گفت‌وگوها کمک می‌کند به ایجاد تفاهم بیشتر بین مسیحیان و مسلمانان روسیه، که تعداد آنها به 20 تا 30 میلیون یا بیشتر می‌رسد. آنها به‌طور کامل نیاز دارند به این تفاهم برسند و در ساخت آینده روسیه همکاری کنند.
مسلمانان در روسیه چه جایگاهی دارند؟ مساله مهم در این زمینه تاکید روسیه و رهبران‌شان از جمله رئیس‌جمهور پوتین و دیگران بر این است که اسلام، جزء لایتجزای تاریخ روسیه است؛ یعنی نمی‌توانند برای شناخت تاریخ روسیه، از نقش اسلام صرف‌نظر کنند یا آن را در نظر نگیرند. از سوی روس‌ها منتهی می‌شود به این موضوع که اسلام، قبل از مسیحیت وارد سرزمین‌های روسیه شده است. اسلام، قرن هفتم میلادی و قرن اول اسلام، به‌طور فردی وارد برخی شهرهای روسیه مانند دربند شده و در قرن دهم، حتی دولت اسلامی در منطقه تاتارستان و پایتخت آن قازان، تشکیل شده است. همچنین بیش از 50 قومیت از حدود 150 قومیت در روسیه، مسلمان هستند.
پس گفت‌وگوی دینی روسیه با اسلام امری ضروری به نظر می‌رسد. بله، معنایش این است که باید تفاهم بین اسلام و مسیحیت در روسیه بیشتر و همکاری هر دو در ساختن آینده روسیه روز‌به‌روز قوی‌تر شود. در نتیجه، گرایش روسیه به همکاری با جهان اسلام، قوی‌تر شده و این کشور عضو ناظر سازمان همکاری اسلامی شده است. ما هم معتقدیم روسیه و جهان اسلام، می‌توانند هر کدام عمق استراتژیک دیگری باشند. روسیه می‌تواند نقشی اساسی در گفت‌وگوهای اسلام و غرب را بر عهده بگیرد. یعنی در دوره‌ای که جهان اسلام، متنفر از جهان غرب است، حضور روسیه می‌تواند عقلانیت بیشتر به این گفت‌وگوها بدهد. البته اکنون هم روسیه و هم ایران که قلب جهان اسلام است، در محاصره غرب قرار گرفته‌اند؛ یعنی هر دو طرف در محاصره غرب و آمریکا هستند و این خود یک همکاری بیشتری را برای دو طرف به وجود آورده است.
گویا با رهبر ارتدوکس‌ها هم دیداری داشته‌اید؟ بله، می‌دانید متروپل کریل، بعدها پاتریارک کریل شد. رئیس کل پاتریارک‌ها، اسقف اعظم روسیه و شاید بزرگ‌ترین مرجع ارتدوکس جهان از حیث اهمیت و دارای مقامی بزرگ در جهان است و در کنفرانس‌های بین‌المللی حضوری مهم و تاثیرگذار دارد. روسیه هم شاید هم‌سطح رئیس‌جمهور این کشور است. کریل می‌گفت برخی شاید برای شروع این گفت‌وگوها، تشکیک می‌کردند که انجام آن، چه ضرورتی دارد؟ ولی بعدها برای اینها معلوم شد که ایران، چقدر عظمت و چه نقشی در جهان و منطقه دارد و فهمیدند تشکیکات آنها اشتباه بوده است. البته خیلی بجا بود که این گفتوگو در نیمه سال‌های دهه 70 شروع می‌شد.
نظر شما درباره فعالیت‌های کنونی سازمان فرهنگ و ارتباطات درخصوص گفت‌وگوهای دینی چیست؟ تشکیل شورای‌عالی جدید مرکز بین‌المللی گفت‌وگوهای ادیان، بررسی‌های مداوم مسائل گفتوگو و تهیه نقشه راه در رابطه با گفت‌وگوی بین ادیان حرکت مبارکی است که باید روز‌به‌روز تقویت شود. از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رئیس آن آقای ابراهیمی‌ترکمان که نقشی اساسی در این دور از گفت‌وگوها داشته است تشکر می‌کنم. معتقدم ما همه باید سعی کنیم چهره انسانی اسلام و ایران را به دیگران معرفی کنیم و این وظیفه ما است. با اینکه مشکلات سیاسی زیادی بین آذربایجان و ارمنستان داشته و داریم و نیز مشکلاتی در نیجریه و بوسنی؛ اما امروز برای حل مشکلات کنونی جهان اسلام، با عنایت به اینکه جمهوری اسلامی امروز داعیه‌دار تقریب بین مذاهب اسلامی، گفت‌وگوی بین ادیان و گسترش صلح و مبارزه با استکبار جهانی است، همکاری رهبران دینی بیش از پیش لازم به نظر می‌رسد.
منبع: فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید