انتخابات آزاد، میراث لاک

1395/8/8 ۰۸:۴۲

هاروی کلفلین منسفیلد، استاد دانشگاه هاروارد ذیل مقاله‌ای به نقش و اهمیت پدران دموکراسی در برقراری آن اشاره کرده است. کلفلین که این مقاله را به بهانه شروع انتخابات آمریکا نوشته بود، با این بحث که انتخابات سنگ‌بنای دموکراسی است، پیش می‌رود. او همچنین تاکید می‌کند اینکه انتخابات برگزار شود موید دموکراتیک بودن آن کشور نیست یا برگزار نشدنش سندی بر غیر‌دموکراتیک بودن آن نیست. او اشاره می‌کند که این انتخابات یک تقریب است نه قانونی جهانشمول. او در شرح اندیشه پدران دموکراسی نگاهی دارد به تاثیر اندیشه آنها در انتخابات. در این بین او به شخصیت‌هایی چون ارسطو، ماکیاولی و... اشاره می‌کند. به بهانه سالگرد جان لاک ما به نقش اندیشه‌های او در گستره دموکراسی و انتخابات می‌پردازیم.

نگاهی به اندیشه پایه‌گذاران دموکراسی

 زهرا سلیمانی‌اقدم : هاروی کلفلین منسفیلد، استاد دانشگاه هاروارد ذیل مقاله‌ای به نقش و اهمیت پدران دموکراسی در برقراری آن اشاره کرده است. کلفلین که این مقاله را به بهانه شروع انتخابات آمریکا نوشته بود، با این بحث که انتخابات سنگ‌بنای دموکراسی است، پیش می‌رود.
او همچنین تاکید می‌کند اینکه انتخابات برگزار شود موید دموکراتیک بودن آن کشور نیست یا برگزار نشدنش سندی بر غیر‌دموکراتیک بودن آن نیست. او اشاره می‌کند که این انتخابات یک تقریب است نه قانونی جهانشمول. او در شرح اندیشه پدران دموکراسی نگاهی دارد به تاثیر اندیشه آنها در انتخابات. در این بین او به شخصیت‌هایی چون ارسطو، ماکیاولی و... اشاره می‌کند. به بهانه سالگرد جان لاک ما به نقش اندیشه‌های او در گستره دموکراسی و انتخابات می‌پردازیم.

 حکومت با رضایت اکثریت ممکن است
این روزها ممکن است گاهی بشنویم که فلان کس با تقلب در انتخابات برنده شده است. اما هیچ‌گاه به ایده انتخابات شک نمی‌کنیم و آن را نادرست نمی‌دانیم. ما باور داریم که انتخابات عادلانه ممکن است و این باور را مدیون جان لاک، فیلسوف انگلیسی هستیم.
لاک نقد مفصلی بر نگرش ماکیاولی نوشت و نشان داد حکومت مردمی، با رضایت مردم، امکان‌پذیر است. ماکیاولی معتقد بود مردم اکثریتی هستند که نه دوست دارند حکومت بکنند نه دوست دارند مورد حکومت واقع شوند؛ اما انتخابات خدعه‌ای است از سوی اقلیت قدرت‌طلب برای سوءاستفاده راحت‌تر از مردم، چون به زعم ماکیاولی اینکه مردم مجبور شوند حاکمان خودشان را انتخاب کنند تقریبا باور می‌کنند که دستورات و احکام آنها را خودشان غیر‌مستقیم بر خودشان وضع کرده و این‌گونه راحت‌تر تن به اجرای فرمایشات می‌دهند.  اما لاک سیاست را مانند ماکیاولی نمی‌دید. به عقیده لاک حکومت مردمی یا دولت توافقی، می‌تواند عادلانه باشد. اصول لاک در این خصوص به مفروضات ما در جهان کنونی تبدیل شده است.  او ابتدا یک حالت افراطی را به تصویر می‌کشد؛ حالتی که در هیچ حکومتی وجود نداشته باشد. در این حالت دیگر اقلیت حاکم و اکثریت قابل حکومتی وجود ندارد اما نبود امنیت حکومتی باعث می‌شود دیگر انسان‌ها با هم برابر نباشند و در نتیجه قدرت و خشونت حکمرانی کند.  اما پیش‌فرض ما این است که در جامعه، انسان‌ها با یکدیگر برابر هستند. در این حالت از آنجا که همه با هم برابر هستند اصل این است که هیچ کس نمی‌تواند و نباید بدون رضایت دیگری بر او حکومت کند. لاک حکومتی را قابل تاسیس می‌داند که بر رضایت بنا شده باشد؛ آن هم نه‌ فقط به واسطه قراردادهای اجتماعی. از نظر لاک این رضایت باید تا انتها قابل پاسخگویی باشد نه اینکه فقط در همان انتخابات بحثش باز شود؛ بلکه حکومتگران تا انتها باید پاسخگو باشد.
او معتقد است احتمال اینکه دولت بخواهد سر مردم را شیره بمالد و آنها را گول بزند وجود دارد، اما در اینجا این قانون اساسی است که باید از حقوق مردم حفاظت کند. در نتیجه از نظر جان لاک انتخابات عادلانه است چون مانع از قدرت گرفتن و استبداد اقلیت می‌شود و از آنجایی که مالکیت خصوصی به رسمیت شناخته می‌شود، افراد می‌توانند به جای اینکه جذب قدرت شوند به دنبال کسب ثروت بروند، چون آن هم برایشان قدرت و اعتبار و احترام می‌آورد؛ از این رو است که دیگر کسی که سراغ حکومت می‌آید، شهوت قدرت ندارد.
 

منبع: فرهیختگان