ایران‌شناسِ دور از ایران

1395/8/5 ۰۸:۴۳

شیفته ایران بود و در سر داشت تا هر آنچه میراث پیشینیان است را برای پسینیان خود حفظ کند تا از گزند روزگار در امان بماند اما خود در غربت و بی‌خبری مطلق درگذشت. «سیف‌الدین نجم‌آبادی»، زبان‌پژوه و ایران‌شناس برجسته، پنجشنبه 22 مهر در 94 سالگی در شهر هیدلبرگ آلمان درگذشت و شنبه اول آبان در همان جا تدفین شد. اما درد و دریغ که این خبر، فردای به خاک سپردنش، منتشر شد.

حمیدرضا محمدی: «سیف‌الدین نجم‌آبادی» در بی‌خبری مطلق در آلمان درگذشت
 

شیفته ایران بود و در سر داشت تا هر آنچه میراث پیشینیان است را برای پسینیان خود حفظ کند تا از گزند روزگار در امان بماند اما خود در غربت و بی‌خبری مطلق درگذشت. «سیف‌الدین نجم‌آبادی»، زبان‌پژوه و ایران‌شناس برجسته، پنجشنبه 22 مهر در 94 سالگی در شهر هیدلبرگ آلمان درگذشت و شنبه اول آبان در همان جا تدفین شد. اما درد و دریغ که این خبر، فردای به خاک سپردنش، منتشر شد.
پدری مشروطه‌خواه داشت که علاوه بر نمایندگی مردم کرمان در مجلس دوم مشروطه، مسئول نظارت بر مطبوعات در اداره معارف هم بود.خود ‌زاده 8 فروردین 1301 بود در پایتخت و در دانشگاه تهران هم تحصیل کرد اما از پایان‌نامه دکتری‌اش با موضوع «رستخیز نزد زردشت» در دانشگاه توبینگن آلمان دفاع کرد، آن زمان که 34 سال داشت. چهار سال پس از بازگشتش به میهن، در همان دانشگاهی که لیسانس خود را اخذ کرد، به تدریس فرهنگ و زبان‌های باستانی مشغول شد که تا سال 1357 ادامه داشت. پس از انقلاب اما از پا ننشست و تدریس را این بار، در دانشگاه هیدلبرگ آلمان در رشته‌های فارسی آغازین، فارسی میانه و فارسی باستان ادامه داد. کاری که او تا 89 سالگی، با شیفتگی تمام، ادامه‌اش داد و البته در سال 1379، یکی از پژوهشگران برتر در بخش بین‌الملل پنجمین دوره پژوهش فرهنگی ایران معرفی شد. او حد فاصل سال‌های 1348 تا 1391، کتاب‌های «زبان و ادبیات پهلوی» نوشته جهانگیر تاوادیا، «دین‌های ایران باستان» نوشته هنریک ساموئل نیبرگ و «آرمان شهریاری در ایران باستان» را از آلمانی به فارسی برگرداند و آثاری چند چون «قابوس نامه»، «کلیله و دمنه» و «سفرنامه ناصرخسرو» را به آلمانی ترجمه کرد. همچنین در حوزه تألیف، «دست‌نویس‌های فارسی و اوستایی در کتابخانه دانشگاه هیدلبرگ آلمان» و «گزیده‌هایی از زبان و ادب فارسی برای نوآموزان آلمانی زبان همراه با پژوهشی درباره دستور زبان فارسی به آلمانی» و در عرصه تصحیح «تحریرالعقلا» نوشته شیخ هادی نجم‌آبادی و «مختصر مفید در احوال بلاد و ولایات ایران» نوشته محمّد مفید مستوفی یزدی بافقی را منتشر ساخت. از دیگر خدمات فرهنگی این استاد برجسته، اهدای مجموعه نفیس مخطوطات پدرش (شیخ مهدی نجم‌آبادی) در کتابخانه مقبره شیخ هادی نجم‌آبادی - در خیابان شیخ هادی تهران - به کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است.
او با وجود مرگ در سکوتِ سردِ فرنگ، آثار سترگی باقی گذاشته که خواهد ماند از برای آیندگان.
 

مسلط به متون نظم و نثر کهن /  مهدخت معین -استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی
روانشاد دکتر سیف‌الدین نجم‌آبادی، از شاگردان پدرم، دکتر محمد معین بود. من نیز افتخار شاگردی استاد نجم­‌آبادی را در دانشگاه تهران داشتم و دروس زبان‌های باستانی را در کلاس‌های ایشان آموختم. استاد نجم‌آبادی متخصص فرهنگ و زبان‌های باستانی بود. دستور زبان پهلوی را تألیف کرد که خوشبختانه اخیراً در انتشارات دانشگاه تهران تجدید چاپ شد. استاد به ادبیات فارسی و متون نظم و نثر کهن اشراف داشت و به زبان عربی مسلط بود. وی تا آخرین روزهای زندگی مشغول کار علمی بود و مجله‌­ای را در حوزه ایران‌شناسی به دو زبان آلمانی و فارسی منتشر می­‌کرد و در روزهای آخر به آماده کردن شماره دوم آن مجله اشتغال داشت. یکی از مهم‌ترین خدمات ایشان ترجمه کتاب‌های قابوس‌نامه، کلیله و دمنه و سفرنامه ناصرخسرو به آلمانی است. استاد فارغ از خصایص علمی، خصایل انسانی و اخلاقی کم‌نظیری داشت و بواقع انسانی نیکو‌اندیش و نیکو‌خصلت بود. به معلمی‌ عشق می‌ورزید و تا 89 سالگی به تدریس اشتغال داشت. هرگاه به ایران می­‌آمد از مصاحبت و افاضاتش بهره‌­مند می‌­شدم. روحش شاد و مقامش در اعلی علّیین باد.

منبع: ایران