در جست‌وجوی واقعیت گفتمان

1395/7/26 ۰۸:۲۳

واژه «گفتمان» به اصطلاح رایج گسترده‌ای از رشته‌ها بدل شده است. این واژه به‌گونه‌ای وسیع در تحلیل متون ادبی و غیر‌ادبی به کار می‌رود و اغلب برای اشاره به پیچیدگی‌های خاصی در وجوه مبهم و گاه گیج‌کننده استفاده‌می‌شود.

        
درباره کتاب کلید‌واژه‌های ادبیات ۶ (گفتمان)

 

واژه «گفتمان» به اصطلاح رایج گسترده‌ای از رشته‌ها بدل شده است. این واژه به‌گونه‌ای وسیع در تحلیل متون ادبی و غیر‌ادبی به کار می‌رود و اغلب برای اشاره به پیچیدگی‌های خاصی در وجوه مبهم و گاه گیج‌کننده استفاده‌می‌شود.
این واژه‌ احتمالا گسترده‌ترین بازه دلالت‌های ممکن را در میان واژگان ادبی و فرهنگی دارد و با این حال در بیشتر موارد، واژه‌ای در متون نظری است که کمتر از همه تعریف شده است. به همین دلیل ردیابی شیوه‌هایی که با آن سعی می‌کنیم معنای این واژه را دریابیم جالب خواهد بود.
کتاب تازه منتشر شده «‌کلید‌واژه‌های ادبیات ۶ (گفتمان)» از سارا میلز با توجه به این مهم بر این موضوع متمرکز است که چگونه ایده‌های میشل فوکو در مورد گفتمان با شیوه‌های متفاوتی در رشته‌های مختلف ادغام شده است. از این رو این کتاب به بحث کوتاهی در مورد کار او در کنار بحثی از نظریه‌پردازی میشل فو‌کو در خصوص گفتمان می‌پردازد. نویسنده بعد از آوردن این بخش به این مورد می‌رسد که بر مبنای کار فوکو ادبیات می‌تواند به گونه‌ای سودمند، یک گفتمان در نظر گرفته شود. این نکته در فصل‌های دوم و سوم با بررسی جزئی‌تر استفاده‌هایی که فوکو از این واژه کرده است، دنبال خواهد شد.
فصل‌های چهارم و پنجم جرح و تعدیل‌هایی را که نظریه‌پردازان فرهنگی- به‌ویژه آنانی که در چارچوب نظریه فمینیستی، نظریه گفتمان استعماری و پسااستعماری کار می‌کنند- به کار او وارد کرده‌اند و شیوه آنان را در به کار گرفتن واژه گفتمان در تحلیل بررسی می‌کنند. در فصل ششم این موضوع تحلیل می‌شود که گفتمان بر مبنای معنایی که در تحلیل گفتمان، زبان‌شناسی انتقادی و روانشناسی اجتماعی به خود گرفته است، همزمان مسیرهای متفاوتی را پیموده است.
کتاب کلید‌واژه‌های ادبیات ۶ (گفتمان) به قلم سارا میلز، توسط موسسه «خط ممتد اندیشه» و زیر نظر نرگس حسنلی، در 177 صفحه و با قیمت 10500 تومان توسط انتشارات «نشانه» منتشر و وارد بازار کتاب شده است.

منبع: فرهیختگان