آشنایی با محیط، زندگی و شخصیت فضولی

1395/7/17 ۱۳:۴۳

فضولی نویسنده و شاعری است سه زبانه. تولید آثار فکری به زبان های فارسی، ترکی، و عربی توسط وی نه صرفاً از باب تفاخر بر همگنان، که یک ضرورت اجتماعی بوده است. او در حوزۀ میانرودان که، صرق نظر از تعلق سیاسی، موقعیتی محوری در میانۀ فرهنگ های ایرانی، ترکی، و عربی داشت و اجتماعاتی از هر سه فرهنگ را در خود جای داده بود، زندگی می کرد. از این نظر، رفتارشناسی او در فضای عمومی آن روزگار، که در آینۀ آثارش نمایان است از اهمیتی تاریخی و مردم شناختی برخودار است.

فضولی نویسنده و شاعری است سه زبانه. تولید آثار فکری به زبان های فارسی، ترکی، و عربی توسط وی نه صرفاً از باب تفاخر بر همگنان، که یک ضرورت اجتماعی بوده است. او در حوزۀ میانرودان که، صرق نظر از تعلق سیاسی، موقعیتی محوری در میانۀ فرهنگ های ایرانی، ترکی، و عربی داشت و اجتماعاتی از هر سه فرهنگ را در خود جای داده بود، زندگی می کرد. از این نظر، رفتارشناسی او در فضای عمومی آن روزگار، که در آینۀ آثارش نمایان است از اهمیتی تاریخی و مردم شناختی برخودار است.

در ترکیه، پیش و بیش از ایران به فضولی و آثار او پرداخته شده است. اگر قرن بیستم میلادی را در ترکیه «قرن شناخت فضولی» بنامیم، سخنی به گزاف نگفته ایم. این اثر در ترکیه با استقبال من نظیری روبرو بوده است. به گونه ای که تنها سه چاپ آن که در سال های 1989 و 1995 و 1996 صورت گرفته، در 22000 هزار تیراژ نشر یافته است.

مرحوم دکتر عبدالرسول خیامپور در معرفی اثر پرفسور قاراخان با توجه به تفریض استاد دکتر علی نهادتارلان، نوشته است: «مؤلف رنج فراوانی برده و در تحقیق و تدقیق مطالب و گرفتن نتایج از مقدمات جانب احتیاط را کاملاً مرعی داشته و به یک کلمه با اسلوب جدید علمی پیش رفته اند... به شهادت اثر معظم له هیچ یک از آثاری که تاکنون دربارۀ فضولی نوشته شده است به پای این اثر نمی رسد و این رساله در فوق تمام آن ها قرار گرفته است.»

عبدالقادر قاراخان، فضولی، محیط، زندگی و شخصیت: حیات اجتماعی میانرودان در قرن دهم هجری)، ترجمه: عطاالله حسنی، تهران، نگارستان‌اندیشه، قطع: وزیری، جلد: شومیز، 400صفحه، بها: 300000 ریال، 1395.

منبع: میراث مکتوب