1395/7/14 ۱۰:۳۹
عضو وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به سره گرایی در زبان فارسی گفت: تلاش ها در این زمینه بیش از آنکه جنبه ذوقی داشته باشد، واکنشی اجتماعی بوده است.
یدالله جلالی پندری با اشاره به تعاملات انسانی و به تبع آن تعاملات زبانی اظهار کرد: همان گونه که جوامع انسانی در تعامل با یکدیگر قرار می گیرند زبان انسان ها نیز در این تعاملات وارد می شود؛ به گونه ای که کمتر زبانی را می توان زبان خالص (سره) دانست. وی در ادامه به برخی از دلایل وام گیری زبان ها از یکدیگر همچنین وضعیت زبان فارسی در این زمینه اشاره کرد و افزود: گاهی این وام ها به ضرورت نیازهای صنعتی صورت می گیرد؛ یعنی نامی یا اصطلاحی همراه ابزاری از زبانی به زبان دیگر راه پیدا می کند. گاهی بر اثر تغییرات سیاسی و عقیدتی زبانی بر زبان دیگر مسلط می شود. وی ادامه داد: در زبان فارسی مجموعه ای از این عناصر وجود دارد؛ یعنی برخی واژه ها به ضرورت نیازهای علمی و صنعتی به زبان فارسی راه پیدا کرده ، برخی همراه با افکار و اندیشه ها و علوم مختلف از سرزمینی دیگر به ایران آمده اند و برخی بر اثر غلبه زبان دیگر با زبان فارسی آمیخته شده اند. عضو وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه به تلاش ها برای بهره گیری از واژگان فارسی سره اشاره کرد و گفت: شاید نخستین تلاش ها در این زمینه، معادل یابی برای واژه های قرآنی و علومی همچون پزشکی باشد. اما بعدها بعضی جریان های مخالف با زبان خلفای بغداد کوشیدند از ورود واژگان عربی به آثار اندیشمندان جلوگیری کنند. این ادیب افزود: گاهی شاعران و نویسندگان، به عنوان یک تفنن ادبی که خود نوعی هنجارگریزی و آشنایی زدایی هنری به شمار می آید، اشعاری به فارسی خالص (سره) سرودند. جلالی پندری به بررسی سره گرایی بعد از دوره مشروطه پرداخت و گفت: در دوران مشروطه ناسیونالیسم سیاسی باعث ناسیونالیسم زبانی شد و بعضی شاعران و نویسندگان، برای اظهار ارادت به ناسیونالیسم سیاسی، از راه ناسیونالیسم زبانی وارد شدند و آثار خود را به فارسی خالص (سره) نوشتند. برخی از این کوشش ها جنبه ذوقی داشت، اما بسیاری از آن ها واکنشی اجتماعی به شمار می آمد. وی در ادامه با ارائه توضیحاتی در باب مسائل مربوط به سره گرایی و عوامل دخیل در آن و روند شکل گیری آن در جامعه توضیحاتی را ارائه کرد.
***زبان خالص به اندازه نژاد خالص بی معناست در ادامه شصت و یکمین نشست ماهانه فرهنگستان (دوشنبه/12 مهر) غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دربار موضوع این نشست گفت: در بیست وپنج سالی که فرهنگستان سوم کار خود را آغاز کرده موضوع وجود لغات عربی در فارسی یکی از مسائلی بوده است که ما مستمر با آن سروکار داشته ایم و مثلِ بنده ای که اینجا مسئولیت داشته غالباً مخاطب این سؤال بوده است. وی افزود: خیلی وقت ها نامه هایی می رسد یا اظهارنظرهایی در فضای مجازی منتشر یا سؤالی در مجامع و سخنرانی ها طرح می شود مبنی بر اینکه شما که تصمیم دارید لغات بیگانه را از زبان فارسی حذف کنید، چرا از وجود این همه واژۀ عربی در زبان فارسی غافلید. رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه با اشاره به دلایلی که در سره گرایی و سره نویسی دوره های مختلف وجود داشته است، افزود: در مورد سره گرایی باید گفت این موضوع قابلیت بررسی عمیق دارد. ما در دوره کارشناسی ارشد رشته واژه گزینی در فرهنگستان درسی را پیش بینی کرده ایم که در آن بنا داریم با تفصیل بیشتری به این موضوع بپردازیم. وی پس از آن با اشاره به برخی منابع موجود در این زمینه اظهار کرد: یکی از مقالات بسیار خوبی که در این زمینه تألیف شده مقاله احسان یارشاطر است. یارشاطر می گوید زبان خالص همان اندازه بی معنا و غیر واقعی است که نژاد خالص و نژاد خالص فقط ممکن است در جزایری که انسان های اولیه در آن ساکن اند و هنوز پای دیگران به آن باز نشده معنی داشته باشد. رییس بنیاد سعدی ادامه داد: اما همان طور که جوامع نژادهای آمیخته دارند، زبان های آمیخته هم دارند و کسی نباید فکر کند که کمال و برتری در این است که زبانش خالص باشد. وی معتقد است کسانی که فکر می کنند باید واژه های عربی را از زبان فارسی بیرون کرد باید بدانند این حرف شبیه این است که بگوییم همه افرادی را که تبار عربی دارند و الان در ایران ساکن اند، باید غیرایرانی بدانیم. وی در ادامه ضمن بیان ارتباط تفکر و رویکردهای زبانی افزود: ما از استادان خود در فلسفه که عموماً روش اعتدالی داشتند، از جمله یحیی مهدوی، دریافتیم که غالباً چسبیدن به زبان، چه به صورت افراط در سره گرایی و چه به شکل افراط در عربی مآبی، حکایت ار فقدان تفکر می کند؛ به این معنی که اگر کسی دغدغۀ تفکر داشته باشد هر لفظی که بتواند این تفکر را انتقال دهد برای او مهم است. شصت ویکمین نشست ماهانۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی با حضور شماری از اعضای پیوسته و وابستۀ فرهنگستان، از جمله محمد دبیرمقدم، سلیم نیساری، محمود عابدی، محمدعلی موحد، استاد اسماعیل سعادت، هوشنگ مرادی کرمانی، محمدرضا نصیری، و موسی اسوار، و همچنین برخی از اعضای هیئت علمی و پژوهشگران فرهنگستان زبان و ادب فارسی و علاقهمندان برگزار شد.
منبع: ایرنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید