نارضایتی اوقاف

1395/7/10 ۱۱:۰۱

سیاری از بناهای تاریخی ایران و به‌طور ویژه تهران به‌عنوان پایتخت کشور از زمان انقلاب اسلامی تاکنون در اختیار سازمان‌ها و نهادهایی مانند بنیاد مستضعفان، اداره اوقاف و امور خیریه، ستاد اجرای فرمان امام یا کمیته امداد قرار دارند؛ اما در تعریف عملکرد سازمانی هیچ‌کدام از آنها رسیدگی و مرمت بناهای تاریخی گنجانده نشده است، چراکه وقتی صحبت از مرمت یک بنای تاریخی می‌شود، پای سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به میان می‌آید. با این حال هرگونه رسیدگی به بناهای تاریخی که هر یک به سازمانی غیر از میراث فرهنگی تعلق دارند، نیازمند ایجاد یک تفاهم و تعامل میان این سازمان با نهادهای متولی است. این امر در حالی است که برخلاف وجود تفاهمنامه میان سازمان میراث فرهنگی و تعدادی از سازمان‌های متولی بناهای تاریخی، تاکنون اقدامی جدی از سوی مسئولان این سازمان صورت نگرفته تا جایی که معاونان و مدیران سازمان‌های مالک بناهای تاریخی نیز از عملکرد میراث فرهنگی در این زمینه ناراضی هستند.

گزارش از وضعیت نخستین تفاهمنامه سازمان میراث فرهنگی با متولیان بناهای تاریخی

 ریحانه جاویدی : بسیاری از بناهای تاریخی ایران و به‌طور ویژه تهران به‌عنوان پایتخت کشور از زمان انقلاب اسلامی تاکنون در اختیار سازمان‌ها و نهادهایی مانند بنیاد مستضعفان، اداره اوقاف و امور خیریه، ستاد اجرای فرمان امام یا کمیته امداد قرار دارند؛ اما در تعریف عملکرد سازمانی هیچ‌کدام از آنها رسیدگی و مرمت بناهای تاریخی گنجانده نشده است، چراکه وقتی صحبت از مرمت یک بنای تاریخی می‌شود، پای سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به میان می‌آید. با این حال هرگونه رسیدگی به بناهای تاریخی که هر یک به سازمانی غیر از میراث فرهنگی تعلق دارند، نیازمند ایجاد یک تفاهم و تعامل میان این سازمان با نهادهای متولی است. این امر در حالی است که برخلاف وجود تفاهمنامه میان سازمان میراث فرهنگی و تعدادی از سازمان‌های متولی بناهای تاریخی، تاکنون اقدامی جدی از سوی مسئولان این سازمان صورت نگرفته تا جایی که معاونان و مدیران سازمان‌های مالک بناهای تاریخی نیز از عملکرد میراث فرهنگی در این زمینه ناراضی هستند.

  نخستین تفاهمنامه با اداره اوقاف
این در حالی است که مسعود سلطانی‌فر در نخستین نشست خبری خود در سال 1395، در پاسخ به این پرسش «فرهیختگان» که چرا سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور تفاهمنامه‌ای با نهادهایی که آثار و ابنیه تاریخی متعددی در اختیار دارند که کسی از وجود آنها خبری ندارد، امضا نمی‌کند، گفت: «یکی از نخستین تفاهمنامه‌هایی که در بدو ورود به این سازمان امضا شد تفاهمنامه با سازمان اوقاف بود.» رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درباره امضای تفاهمنامه با سایر سازمان‌ها افزود: «برای برگزاری یک جلسه هر دو سازمان باید موافق باشند و این‌طور نیست که این درخواست یکطرفه باشد.»
معاون رئیس‌جمهور اما درباره شناسایی خانه‌های ارزشمند و تلاش برای حفظ آنها چنین توضیح داد: «به‌زودی نشستی با وزیر مسکن و شهرسازی و همین‌طور شهرداری تهران برگزار خواهیم کرد و از آنها لیستی از خانه‌های باارزش تهیه می‌کنیم.»
  اداره اوقاف از تفاهمنامه راضی نیست
اداره اوقاف و امورخیریه کشور یکی از سازمان‌هایی است که تعداد قابل توجهی از بناهای تاریخی را در اختیار دارد، اما با وجود اینکه بنابر گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی، نخستین تفاهمنامه همکاری میان این سازمان و سازمان میراث فرهنگی امضا شده است، مسئولان اوقاف از نحوه عملکرد میراث فرهنگی رضایت ندارند.
محمدمهدی حاتمی، معاون اوقافی و حقوقی اداره اوقاف و امور خیریه کشور درباره این تفاهمنامه به «فرهیختگان» گفت: «اداره اوقاف با سازمان میراث فرهنگی تفاهمنامه دارد، اما روند اجرای آن مورد رضایت اوقاف نیست. وضعیت بناهای تاریخی کشور نشان می‌دهد که باید اقدام جدی برای حفاظت از آنها انجام شود، اما اقدام اجرایی بر عهده سازمان میراث فرهنگی است که ورود جدی به این موضوع ندارد تا تکلیف مرمت و بهره‌برداری از این بناها مشخص شود.» معاون اوقافی و حقوقی اداره اوقاف و امور خیریه کشور، با بیان اینکه عملکرد فعلی میراث فرهنگی، اجازه نداده تا این تفاهمنامه پیشرفت کند، افزود: «اوقاف بارها برای اجرایی شدن مواد تفاهمنامه اقدام کرده است، اما میراث فرهنگی یا به دلیل محدودیت در منابع مالی یا به دلیل اولویت‌های کاری سازمان قدمی در این راستا برنداشته است؛ به‌گونه‌ای که نمی‌دانیم باید با بناهای تاریخی که در اختیار اداره اوقاف است چه کنیم. در حال حاضر نه اجازه می‌دهیم کسی در آنها تغییری ایجاد کند و نه خودمان می‌دانیم که چطور به آنها رسیدگی کنیم. نتیجه این اتفاق هم اخباری است که درباره تخریب بناهای تاریخی می‌شنویم.»
نداشتن تفاهمنامه همکاری برای شناسایی بناهای تاریخی که در اختیار سازمان‌های مختلفی جز سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قرار دارند سبب شده است تا این سازمان‌ها در برخورد با بناهای تاریخی در اختیارشان دچار سردرگمی باشند که علت آن را برنداشتن قدمی در این راستا از سوی سازمان میراث فرهنگی می‌دانند. این در حالی است که شواهد و اظهارنظرهای مسئولان اوقاف به‌عنوان نخستین سازمانی که با سازمان میراث فرهنگی برای رسیدگی به وضعیت بناهای تاریخی تفاهمنامه امضا کرده هم نشان می‌دهد داشتن تفاهمنامه بدون عزم جدی برای حفاظت از بناهای تاریخی در عمل چندان موفقیت‌آمیز نبوده است.

منبع: فرهیختگان