از مکتب تا مهتاب

1395/5/27 ۱۳:۱۴

راه اندازی مجمع کتابخانه های بزرگ کشور (مکتب)، مجمع هماهنگی مراکز تاریخ پژوهی و بانک های اسنادی ایران (مهتاب) و افزایش منابع دیجیتال از جمله عملکردهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی در دولت یازدهم است.

راه اندازی مجمع کتابخانه های بزرگ کشور (مکتب)، مجمع هماهنگی مراکز تاریخ پژوهی و بانک های اسنادی ایران (مهتاب) و افزایش منابع دیجیتال از جمله عملکردهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی در دولت یازدهم است.
 

 سازمان اسناد و کتابخانه ملی یک موسسه آموزشی، پژوهشی، علمی و خدماتی است که اساسنامه آن به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و ریاست کل آن با رئیس جمهور است.
کتابخانه ملی در سال ۱۳۱۶بطور رسمی افتتاح شد و در سال ۱۳۵۸ مرکز خدمات کتابداری، در سال ۱۳۷۸ سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی در کتابخانه ملی ادغام شدند.
کتابخانه ملی و سازمان اسناد ملی در سال ۱۳۸۱ با تصویب شورای عالی اداری، با هم ادغام شدند و سازمان فعلی شکل گرفت.
این سازمان در دو ساختمان مستقل کتابخانه ملی ایران و گنجینه اسناد ملی ایران فعالیت دارد، ساختمان کتابخانه ملی در بزرگراه شهید حقانی و ساختمان گنجینه اسناد ملی ایران در خیابان میرداماد تهران واقع شده است.
سید رضا صالحی امیری مشاور رییس جمهوری، مسئولیت این سازمان را عهده دار است.

* عملکرد این سازمان از اسفند 1392تاکنون
بودجه سازمان اسناد و کتابخانه ملی از 440 میلیارد ریال در سال 1392به 940 میلیارد ریال در سال 1395رسیده، همچنین طی این مدت تعداد اعضای کتابخانه ملی از 125 هزار و 799 نفر به 180هزار نفر افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش، موجودی منابع کتابخانه ای اکنون بیش از دو میلیون و 65 هزار نسخه است در حالیکه در سال 92 این رقم دو میلیون و 228 هزار و 498 نسخه بود.
در همین حال موجودی اسناد آرشیوی مخازن نیز طی مدت مشابه از 645 هزار و 765 به 686 هزار و 927 نسخه رسیده است.
راه اندازی موزه کتاب و میراث مستند ایران، بزرگداشت مفاخر و چهره های فرهنگی از دیگر فعالیت های این سازمان طی بیش از دوسال گذشته است.

** تحول در روند دیجیتالی کردن ذخایر و منابع
فعالیت های دیجیتال سازی منابع و غنی سازی خدمات و محتوای دیجیتالی از سال 1384 در این سازمان آغاز شده، به منظور حفاظت و حراست از اسناد و مدارک با ارزش، با استفاده از تجهیزات و فناوری های نوین از اصل آنها، فرمت های قابل دسترسی تهیه می شود.
افزایش منابع دیجیتال از 136 هزار (19 میلیون صفحه) به 233 هزار عدد ( 38 میلیون صفحه)، راه اندازی سامانه اسکن منابع در ابعاد وسیع، توسعه فعالیت ها و ارتباطات بین المللی، ایجاد زمینه های همکاری با سایر کشورها از طریق انعقاد تفاهم نامه های همکاری با کتابخانه ها و آرشیوهای ملی از دیگر اقدامات سازمان اسناد و کتابخانه ملی طی دولت یازدهم است.

**ثبت 9 اثر در فهرست جهانی
سازمان اسناد و کتابخانه ملی همچنین نمایشگاه های معرفی میراث فرهنگی، مکتوب و مستند ایران را در کتابخانه های ملی سایر کشورها برگزار کرده است.
تبادل نسخه دیجیتال نسخه های خطی و اسناد تاریخی با کتابخانه ها و مراکز اسنادی کشورها، برگزاری نشست های مشترک علمی، منطقه ای و بین المللی و ایفای نقش مؤثرتر در ثبت میراث دیداری و شنیداری ایران در برنامه حافظه جهانی یونسکو از مهمترین فعالیت های این سازمان در بخش بین الملل است.
بر اساس همین گزارش، تاکنون 9 اثر در فهرست جهانی، 5 اثر در فهرست منطقه ای و 45 اثر در فهرست ملی برنامه حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسیده و از این نظر، جمهوری اسلامی جایگاه هفتم را در رتبه بندی کشورها کسب کرده است.
افزایش نسخ خطی و نادر، تهیه فهرستگان نسخ خطی ایران در 45 جلد، ترغیب مردم به فروش، وقف و یا اهدای نسخ خطی و خریداری، گردآوری و تبادل نسخ خطی به صورت دیجیتال با کتابخانه های دیگر کشورها هم از دیگر اقدامات سازمان اسناد و کتابخانه ملی است.

** راه اندازی اندیشگاه فرهنگی
این سازمان با هدف توسعه کرسی های آزاداندیشی و آشتی با نخبگان، اندیشگاه فرهنگی را در سال 93 تاسیس کرد، در این مدت 516 نشست با موضوعات مختلف در آن برگزار شد، این اندیشگاه همچنین در مراکز استان فارس، کرمان، مازندران نیز راه اندازی شده است.
از دیگر اقدامات این سازمان طی دو سال و نیم گذشته می توان به توسعه حوزه تاریخ شفاهی، تدوین تاریخ شفاهی رجال پهلوی دوم و انتشار چهار عنوان، آغاز پروژه خاطرات سران قوا و کارگزاران جمهوری اسلامی و ارائه پیشنهاد تهیه تاریخچه و تدوین تاریخ شفاهی دستگاه های اجرایی کشور به هیات دولت اشاره کرد.
این سازمان همچنین پژوهش های بنیادی را در حوزه فرهنگ، اخلاق، علوم کتابداری و آرشیوی انجام داده، تدوین دانشنامه فرهنگ و تهیه طرح حافظه ملی رقمی ایران (حمرا) برای گردآوری اطلاعات تولید شده در قالب دیجیتال نیز بخشی دیگر از عملکرد این سازمان است.
بر اساس این گزارش، تدوین و انتشار فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملی، رونمایی مجموعه تصویری ایران در حدود نیم میلیون عکس، فیلم و اسلاید درباره کشورمان، اجرای طرح تدوین دانشنامه اسناد و تعامل با نهادها و موسسات دولتی و غیردولتی مؤثر در حوزه فرهنگ نیز از دیگر اقدامات سازمان اسناد و کتابخانه ملی است.
این موسسه فرهنگی همچنین طی این مدت اقدام به راه اندازی شورای راهبردی سازمان، مجمع کتابخانه های بزرگ کشور (مکتب) و مجمع هماهنگی مراکز تاریخ پژوهی و بانک های اسنادی ایران (مهتاب) کرده است.

منبع: ایرنا