1393/4/16 ۱۱:۵۲
مسجد رانگونیها که هماکنون تبدیل به موزه کتابت و نسخ خطی آبادان شده نامش را از رانگون نام پایتخت کشور میانمار ( برمه ) گرفته است. کشوری که در آسیای جنوب شرقی قرار دارد اما پس از گذشت ۱۰۰ صدسال بهواسطه ارتباطات اقتصادی و فرهنگی که میان ایران و دیگر کشورها وجود داشته هماکنون مسجدی با نام رانگونیها بهجا گذاشته که امروز تبدیل به موزه کتابت و نسخ خطی شده است.
در شهرستان آبادان مسجدی به نام مسجد رانگونی ها وجود دارد که در اواخر دوره ی قاجاریه و اوایل دوره ی پهلوی توسط تعدادی از کارگران کشور میانمار ( برمه ) و همچنین کشورهای هندوستان، بنگلادش و پاکستان که در شرکت نفت انگلیس و ایران ( پالایشگاه آبادان ) کار می کردند با سبک معماری تلفیقی ازمعماری معابد شبه قاره ی هند و همچنین هنر اسلامی ساخته شده است . کارگران موصوف مسلمان اهل سنت و حنفی مذهب بوده اند .
در پیشانی این بنا، نقش کندههائی وجود دارد که با بسم الله الرحمن الرحیم شروع و با ذکر اسامی خلفای اربعه و همچنین بانیان مسجد خاتمه می یابند. تزئینات این مسجد شباهت زیادی به گچ بری دارد با این تفاوت که با سیمان انجام گرفته و در واقع به سیمان بری معروف است.
یکی از نکات قابل تأمل در این بنا مربوط به سازه سقف آن میشود که ترکیبی متشکل از لولههای نفت ، ریل و آرماتور است که لولههای نفت نقش تیرهای اصلی و ریلها نیز نقش تیرهای فرعی را دارند . یکپارچگی و هماهنگی سازه در مقابل تحمل تیرها بسیار شگفت انگیز است بهطوری که پس از اصابت خمپاره به سقف شبستان بجز ایجاد یک سوراخ حدوداً 70 سانتی متری در مرکز و یک سری ترک در تیزه قوسها ، آسیب جدی دیگری به سازه وارد نشده است و بنا همچنان استوار و پابرجا باقی مانده است .
نکته جالب توجه اینست که درمیان تزئینات از آینه استفاده شده است در حالی که آینه کاری در معماری ایران مربوط به تزئینات کاخ ها، مقابر و امامزاده ها میشد.
این مسجد دارای چهار گنبد کوچک و دو مناره است و بنای آن نیز آجری با ملات آهک و گل محکم است . نکته قابل توجه ساخت دو تونل هوا در زیر ساختمان مسجد برای جلوگیری از نفوذ رطوبت زمین به پایه های مسجد است .
یکی دیگر از ویژگی های بارز این بنا ، محراب گلگونهای است که به شیوه ی خاصی ایجاد شده و محراب در انبوهی از اشکال هندسی و نقوش اسلیمی تزئین شده، رنگهای گوناگون و طرح های نقش بسته بر دیوارهای محراب نمادی از بهشت برین است. گفته می شود بعضی از مصالح ساختمانی خاصه رنگ های به کار رفته در نقش و نگارها از هندوستان تأمین شده است.
متولی مسجد شیخ عبدالرشید مندل بوده و امام جماعت های آن عبارت بودند از : شیخ قادر هندی ، حاج آقای رنگونی و سپس محمد اسلم راجا که بازماندگان آخرین متولی مسجد هم اکنون در آبادان زندگی می کنند و مدیریت رستوران پاکستانیها را هم بر عهده دارد.
این بنای تاریخی در تاریخ 9 فروردین ماه 1378 به شماره ی 2289 به عنوان یکی از آثار ملی در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسیده است .
با توجه به اینکه مسجد در نقطه ی صفر مرزی ایران و عراق قرار دارد در طول جنگ تحمیلی آسیب های فراوانی دید که در سال 1385 به همت سازمان میراث فرهنگی مرمت شد.
اجرای تزئینات سیمان بری بر روی بدنه های فرسوده و آسیب دیده، ترمیم سیمان بریهای فضای داخلی، اجرای مجدد سقف و ستون ها مطابق با الگو، مرمت تزئینات و نقاشی های موجود در مسجد، تهیه و نصب در و پنجرهها، کف سازی با سنگ گرانیت در فضای داخلی و صحن خارجی از جمله اقدامات مرمتی بوده که با اعتباری بالغ بر 272 میلیون تومان از محل اعتبارات استانی انجام شده است.
در 23 دی ماه 1388 و همزمان با سومین سفر هیأت دولت دهم به عنوان موزه ی اسناد تاریخی و خطی مورد بازگشائی قرار گرفت که هم اکنون نسخه هائی از قرآن های خطی و همچنین اسناد تاریخی مربوط به اواسط دوره ی قاجار تا پهلوی اول شامل مکاتبات مالی و تجاری تجار ایرانی مقیم هندوستان و انگلستان با ایران و همچنین انواع سفته ، برات ، صورت ریز معاملات و نامه های تجاری نگهداری و نمایش داده میشود.
این مسجد در شهرستان آبادان ، خیابان امام خمینی (ره) – روبه روی انبار داروئی پالایشگاه و در جوار اروند رود قرار دارد .
خبرگزاری میراث فرهنگی
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید