از سفال تا فرش

1393/4/8 ۱۲:۴۷

از سفال تا فرش به بررسی نقش بز و قوچ در دستبافته‌های عشایر می پردازد. مریم نوری: یکی از نقوشی که بر ظروف سفالین پیشین از تاریخ به وفور دیده می شود نقش بز و قوچ است. شکی نیست که نقش بز به میراث و فرهنگی بسیار کهن وابسته است. شاید از تاریخ سفالگری نیز کهن تر باشد و اصل آنها به اعتقادات، اساطیری و نگاره های نمادین زمانه های بسیار دور بپیوندد.

از سفال تا فرش به بررسی نقش  بز و قوچ در دستبافته‌های عشایر می پردازد.

مریم نوری: یکی از نقوشی که بر ظروف سفالین پیشین از تاریخ به وفور دیده می شود نقش بز و قوچ است. شکی نیست که نقش بز به میراث و فرهنگی بسیار کهن وابسته است. شاید از تاریخ سفالگری نیز کهن تر باشد و اصل آنها به اعتقادات، اساطیری و نگاره های نمادین زمانه های بسیار دور بپیوندد.

تردیدی نیست که این مفهوم سمبولیک و اساطیری (نقش بز) جریان مداوم زندگی و مسیری دراز و پرپیچ و خم و تاریک پشت سرگذاشته است و با گذشت زمان و تجارب نو دگرگون شده، لیکن هیچ یک از عوامل نامبرده باعث نشد که این نقش از حیطه هنر به خصوص هنر عامی و عشایری جدا بیفتد.

این نقش در طی نسلهای دگرگون شده با گذشت زمان مهجور ماند و معانی خود را یکسره از دست داد  و به دلخواه هنرمند انفرادگرا و بدیع ساز تغییر کرد. اما هنوز هم بار معنی سمبولیکی را بر دوش میکشد، که به خاطر آن ایجاد گردیده است.

ورود این نقش از سفال به دست بافته ها، مسیری بس طولانی است، اما می دانیم که اگر این نقش با تحولات زندگی و تغییرات آن از اندیشه و صنایع «سفال و مفرغ و معماری» دور ماند با گذشت زمان اندام زدائی شده و با تاکید بیشتر در شاخ های آن با فرمهای ساده هندسی به منسوجات را یافته است.

در واقع این طرح خود را با امکانات محدود بافندگی و نقش پردازی سازش داده است و در منسوجات عشایری هنوز باقیست، هرچند که بافنده گان آن به معانی سمبولیک آن کاملاً بیگانه باشند.

پژوهش موجود تلاشی است برای جستجوی نقش بز از سفال تا قالی، در این کتاب سعی شده با مطالعه و بررسی این نقش در دست بافته های عشایر ایران و آسیای مرکزی و مقایسه آنها در میان عشایر مختلف مشخص نماید که این نقش منحصر به فرد که به عنوان اساسی قالی آنها است، ریشه ای بس عمیقتر از قالی های دیگر دارد و ریشه واقعی آن را در فرهنگ ایران باستان باید جست.

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: نقوش سمبولیک

فصل دوم: بز و قوچ در فرهنگ ایران زمین پیش از اسلام

فصل سوم: بز و قوچ در فرهنگ ایران زمین پس از اسلام

از سفال تا فرش اثر شیما قنادان در سال 1392 در 143 صفحه مصور توسط انتشارات رادین به چاپ رسیده است. این کتاب با شماره 513986 در کتابخانه مجلس موجود است.

کتابخانه مجلس شورای اسلامی