اندرزنامه‌های سیاسی در عصر قاجار

1395/4/14 ۱۱:۴۶

اندرزنامه‌های سیاسی، فقه حکومتی، احکام السلطانیه‌ها، رسایل سیاسی و اجتماعی و کتابچه‌ها و لوایح قانونی، که ارکان منابع اندیشه و میراث تفکر سیاسی ایران را تشکیل می‌دهند، در مقایسه با سایر آثار و مکتوبات فرهنگی، ناشناخته‌ترین بخش این منابع و میراث به شمار می‌روند

 اندرزنامه‌های سیاسی، فقه حکومتی، احکام السلطانیه‌ها، رسایل سیاسی و اجتماعی و کتابچه‌ها و لوایح قانونی، که ارکان منابع اندیشه و میراث تفکر سیاسی ایران را تشکیل می‌دهند، در مقایسه با سایر آثار و مکتوبات فرهنگی، ناشناخته‌ترین بخش این منابع و میراث به شمار می‌روند. به رغم آن که در تاریخ قاجاریه، توجه به تمدن فرنگی و تمایل به اخذ دستاوردهای نوین مغربی برای انجام اصلاحات و تحرک بخشیدن به شرایط سکون و قهقرایی کشور، از همان صدر دورۀ قاجاریه شکل گرفت و به دنبال آن نگارش و تالیف رساله‌ها و کتابچه‌های گوناگون سیاسی، فکری، اقتصادی، نظامی و اجتماعی آغاز شد، اما تداوم بافت و ساخت نظام فرمانروایی مطلقه باعث شد تا تعدادی از علمای دین مشایخ صوفی و... هم‌چنان راه و رسم تاثیر بر دستگاه قدرت یا کاهش و تعدیل روش‌های جباریت در فرمانروایی را در تالیف اندرزنامه‌های سیاسی جست‌وجو کرده و خوش‌بینانه تصور کنند که آثار ایشان محل اعتنا واقع شده، قدری از آلام مردم را کاهش خواهد داد.

مجموعۀ حاضر که در 4  جلد به چاپ رسیده مشتمل بر متون و رسائل سیاسی عصر قاجار است که ویرایشی جدید و افزودن بیش از ده رساله نسبت به چاپ قبلی (1386) منتشر شده است.

کتاب حاضر شامل سی و یک رساله است که بر حسب تاریخ نگارش تنظیم، تصحیح و چاپ شده است.

این رساله ها از نظر ارزش صوری و محتوایی و اهمیت سیاسی و تاریخ متفاوت اند. اما همۀ آن ها به عنوان سند تاریخی، بازتابی از شرایط روزگار خویش اند.

گردآورنده و مصحح این مجموعه درآمدی مفصل و مشروح بر آن نوشته که در استفاده مخاطب از آن ها بسیار راهگشاست. بازخوانی رساله های متعدد سیاسی عصر قاجار، دیدگاه های جدید و تحلیل های تازه ای از فراز و فرود اندیشۀ سیاسی در ایران معاصر را پیش روی پژوهشگران قرار می دهد.

سياست‌نامه‌های قاجاری (دوره 4 جلدی)، غلامحسین زرگری نژاد، قطع: وزیری، تهران، نگارستان اندیشه، بها: 1300000 ریال.

منبع:میراث مکتوب