1395/4/13 ۱۰:۳۵
اگرچه بیشترین شهرت عبدالحسین مختاباد را می‌توان در فعالیت موسیقایی برشمرد، در بخش آوازی دانست، اما این هنرمند در سال‌های اخیر با ورود به شورای شهر تهران و همچنین ریاست دانشکده هنر نقش‌های پررنگ‌تری پیدا کرده است. آخرین کنسرت این خواننده موسیقی سنتی، «هم‌صدا با کودکان غزه» در سال 93 در مرکز همایش‌های برج میلاد بود، قرار است هفتم مرداد در سالن همایش‌های برج میلاد کنسرت برگزار کند.
با عبدالحسین مختاباد درباره وضعیت بازار کار فارغ‌التحصیلان موسیقی، بازنگری دروس دانشگاهی و اجرا در دانشگاه‌ها آزاده صالحی: اگرچه بیشترین شهرت عبدالحسین مختاباد را می‌توان در فعالیت موسیقایی برشمرد، در بخش آوازی دانست، اما این هنرمند در سال‌های اخیر با ورود به شورای شهر تهران و همچنین ریاست دانشکده هنر نقش‌های پررنگ‌تری پیدا کرده است. آخرین کنسرت این خواننده موسیقی سنتی، «هم‌صدا با کودکان غزه» در سال 93 در مرکز همایش‌های برج میلاد بود، قرار است هفتم مرداد در سالن همایش‌های برج میلاد کنسرت برگزار کند. این روزها که در تدارک تازه‌ترین آلبومش با عنوان «سیاه مشق» هم هست، با او در دفتر دانشکده هنر واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، حول محور مسائلی نظیر ضرورت بازنگری سرفصل‌های دروس در رشته موسیقی، وضعیت بازار کار برای فارغ‌التحصیلان این رشته و... به گفت‌وگو نشسته‌ایم. اگرچه در میانه گفت‌وگو، بحث به دیگر موضوعات هم کشیده شد.
اگر موافق باشید سوال اول را با فارغ‌التحصیلان دانشگاه هنر خاصه در رشته موسیقی شروع کنیم. دانشگاه آزاد اسلامی همواره آمار بالایی در زمینه فارغ‌التحصیلان رشته هنری داشته است. به نظر شما در شرایط کنونی وضعیت بازار کار چقدر برای فارغ‌التحصیلان فراهم است؟ دانشکده هنر که پیشتر دانشکده هنر و معماری بوده است، در ردیف دانشکده‌های زنده و پویا و قابل اتکا در سطح هنر و معماری در ایران و حتی خاورمیانه است. به‌طوری که حتی در بسیاری از موارد، دانشگاه آزاد اسلامی از دانشگاه‌های دولتی هم به لحاظ کیفیت و استادانی که برای تدریس انتخاب می‌کند، جلوتر عمل کرده است. ما همچنان سعی می‌کنیم این رویه را ارتقا دهیم تا به یک دانشگاه تخصصی در زمینه هنر تبدیل شویم. اما این بحث که شما به مساله بازار کار برای فارغ‌التحصیلان اشاره می‌کنید، چیز دیگری است. نه دانشگاه هنر که هیچ دانشگاه دیگری در دنیا مسئولیت ایجاد شغل برای فارغ‌التحصیلان را ندارد.
منظور من ارزیابی شما به‌عنوان رئیس دانشکده از وضعیت فارغ‌التحصیلان رشته موسیقی بود؟ تامین شغل در جامعه نیازمند بایسته‌هایی است که ربطی به سیستم دانشگاهی ندارد. طبیعی است که امروز آن‌طور که باید مقوله فرهنگ و هنر در کشورمان جا نیفتاده و هنر هنوز تبدیل به صنعت و پروسه‌ای که بتواند تولید اقتصادی کند، نشده است. ضمن اینکه بسیاری از فشارهای سیاسی و اجتماعی که روی هنرمندان است، بازار کار را بر آنها دشوار کرده است. امروز در عرصه سینما با مشکل پایین کشیدن فیلم‌ها از پرده سینما مواجه هستیم؛ آن هم فیلم‌هایی که مجوز نهایی را از دست‌اندرکاران امر دریافت کرده‌اند، ولی این اتفاق برایشان می‌افتد. خب برای تهیه‌کننده‌ای که می‌خواهد به سرمایه‌گذاری یک یا دو میلیاردی روی یک فیلم بپردازد، چه تضمینی وجود دارد که فیلمش در لحظه پایانی از پرده سینما پایین آورده نشود. بنابراین اتفاقاتی که منجر به مرتفع شدن مشکلات شغلی در کشور شده است، باید در جاهای دیگر بیفتد و سوالات باید از جاهای دیگر پرسیده شود. دانشگاه هم باید بنا به وظیفه‌ای که دارد به آموزش و پرورش خود ادامه بدهد.
درباره متدهای آموزشی چطور؟سال‌هاست این بحث شنیده می‌شود که سرفصل‌ها و دروس دانشگاهی نیازمند بازنگری جدی هستند ولی این مساله فقط در حد حرف باقی مانده است؟ دانشگاه آزاد اسلامی در به‌روز کردن سرفصل‌های دروس شجاعانه جلو می‌رود. از این بابت افتخار می‌کنیم که در این زمینه تلاش‌های زیادی کرده‌ایم.
خود شما فکر می‌کنید در صورت بازنگری، ضرورت دارد به شکل اورژانسی به کدام درس در رشته موسیقی پرداخته شود؟ همه دروس. ببینید امروز بحث تکنولوژی و سیستم سخت‌افزاری و نرم‌افزاری که ایجاد شده است، خیلی از ارتباطات را در دانشگاه‌ها دستخوش تغییرات وسیع کرده است. حالا دیگر در دانشگاه‌های معتبر دنیا در رشته پزشکی دیگر از کالبد واقعی انسان برای کالبد شکافی استفاده نمی‌شود؛ از پیکره‌های مصنوعی استفاده می‌شود که به جهت بهداشتی و کارایی در سطح بالا باشند. به تبع همین مسائل، چندین برابر این تحولات و پیشرفت‌ها در عرصه هنر اتفاق افتاده است ولی متاسفانه نمی‌خواهیم از آنها بهره بگیریم.
و شما یکی از دست‌اندازهای موجود در این زمینه را وزارت علوم می‌دانید؟ دقیقا.
سوال بعدی من درباره تفاهمنامه‌ای است که اخیرا دانشگاه هنر با دانشکده موسیقی وین امضا کرده است و گویا دستاورد این تفاهمنامه قرار است به تبادل استادان در دانشگاه‌های دو کشور بینجامد. اگر ممکن است در این باره هم توضیح دهید؟ ما این تفاهمنامه را نه‌تنها با وین؛ بلکه با کشورهایی مثل فنلاند و بلژیک هم منعقد کرده‌ایم و براساس آن قرار است فعالیت‌های خوبی انجام شود. می‌توان گفت دانشگاه آزاد اسلامی به جهت برقراری ارتباطات بین‌المللی به جهش‌های خوبی دست یافته است. امضای چنین تفاهمنامه‌هایی باعث می‌شود ما درجهت جذب دانشجویان خارجی اقدام کنیم. هنر ایرانی همیشه در دنیا طرفدار داشته و دانشجویان اقصی نقاط جهان تمایل دارند در رشته‌هایی مثل نقاشی، خطاطی، معماری و... درس بخوانند. به نظر می‌رسد تفاهمنامه‌هایی از این دست می‌توانند این مجال را فراهم کنند که آنها بیشتر با مفاهیم اسلامی و ایرانی آشنا شوند.
در حال‌حاضر در رشته موسیقی دانشگاه هنر بحث آواز فعال است؟ نه متاسفانه. ما طرحی را مبنی‌بر توجه بیشتر به هنرهای سنتی در دست داریم که بحثی جدی است. امروز بسیاری از دانشگاه‌های معتبر دنیا از این طرح استفاده می‌کنند و از استادانی در دانشگاه‌ها بهره می‌گیرند که شاید به لحاظ تحصیلات آکادمیک در رده بالایی نباشند و حتی دیپلم هم نداشته باشند اما ارزش‌های هنری جهانی دارند. ما هم تصمیم داریم به چنین کارهایی بپردازیم تا در بستر پژوهشی، استادان خوبی از این رهگذر به انتخاب چند دانشجو پرداخته و فنون لازم را به آنها آموزش دهند و بر این اساس به این دانشجویان مدرک بدهند.
اجراهای دانشجویی در دانشگاه هنر در رشته موسیقی در چه وضعیتی است؟ ما همواره منویات رهبر معظم انقلاب را فصل‌الخطاب همه کارهای دانشگاه آزاد اسلامی، خاصه دانشگاه هنر قرار داده‌ایم. در دانشگاه هنر به آن شکل کنسرت برگزار نمی‌شود و دانشجویان رشته موسیقی مثل رشته نقاشی که باید نمایشگاهی از کارهای خود برگزار کنند به انجام امور کارگاهی می‌پردازند. مگر در شرایطی که یک استاد موسیقی از خارج آمده باشد و بخواهد برای آنکه دانشجویان بیشتر با کارش آشنا شوند در سالن دانشگاه اجرا کند ولی اجرای دانشجویی به آن شکل نداریم و اگر هم اجرایی در این زمینه هست در ارتباط با نمره دانشجویان است.
ملاک‌ها برای مصاحبه‌های علمی از دانشجویان به چه شکل است؟ در این ارتباط هم سعی می‌کنیم از استادانی استفاده کنیم که در کار خود برجسته و زبده هستند.
از آمار دانشجویان دختر در رشته موسیقی اطلاع دارید؟ اگر ممکن است به شکل کمی به این آمار اشاره کنید؟ در حال‌حاضر 60 درصد دانشجویان این دانشکده را دانشجویان دختر تشکیل می‌دهند و 40 درصد پسر هستند. من هم در کلاس‌هایی که در این دانشکده به تدریس می‌پردازم، به‌ویژه در رشته پژوهش هنر و رشته‌های موسیقی، این اختلاف تعداد را می‌بینم که تعداد دانشجویان دختر بیش از پسران است.
شنیده شده چند وقت پیش که هیاتی برای مذاکره به وین سفر کرده بود شما هم همراه آنها بوده‌اید و حتی در آن سفر در وین به اجرای کنسرت هم پرداخته‌اید، اما چرا این خبر رسانه‌ای نشده است؟ نه، اصلا چنین چیزی نبوده است. ما از طرف شهرداری تهران سفری به آلمان برای بازدید از ارکستر فیلارمونیک برلین داشتیم. در راه بازگشت در وین هم توقف کردیم. این توقف همزمان شد با حضور دکتر ظریف و زمانی که توافقات داشت صورت می‌گرفت.
یک بار چند سال پیش که با شما گفت‌وگو کردم به این مساله اشاره کرده‌اید که فضای موسیقی ایرانی گلخانه‌ای شده است، امروز که دوباره مجال برای گفت‌وگو با شما فراهم شده می‌خواهم بپرسم برای خارج کردن موسیقی از این فضا چقدر کار صورت گرفته است؟ امروز بحث سخت‌افزای و نرم‌افزاری در موسیقی وجود دارد. نزدیک به چهار دهه از پیروزی انقلاب گذشته ولی هنوز چهار سالن استاندارد برای اجراهای موسیقی در تهران وجود ندارد، چه برسد به شهرستان‌ها. صداوسیما رابطه‌اش با موسیقی بیگانه و دست‌چندم است، موسیقی فاخر و هنری مجالی برای تبلیغ در صداوسیما نمی‌یابد، در کانال‌های ماهواره‌ای هم که به دلیل ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های موجود نمی‌توان به تبلیغ پرداخت. همه اینها دست به دست هم داده و موجب شده موسیقی، امروز عملا خفه شود و از معرفی خود بازبماند و گلخانه‌ای شود.
بهترین راهکار برای خروج از این وضعیت چیست؟ بدیهی است نیازمند راه‌اندازی یک شبکه تخصصی برای موسیقی ایرانی هستیم. هنرمندان باید اجازه داشته باشند آزادانه به فعالیت بپردازند. امروز فضای نامناسبی در حیطه موسیقی به چشم می‌خورد؛ کنسرت‌ها پی در پی لغو می‌شوند. من واقعا در چنین شرایطی روحیه‌ای برای کار کردن ندارم.
شما که در حال‌حاضر در شورای شهر تهران هستید، نمی‌توانید تمهیداتی بیندیشید که جلوی لغو کنسرت‌ها گرفته شود؟ این مساله در حیطه اختیار شورای شهر نیست. شورای شهر تنها کاری که می‌تواند بکند و دارد می‌کند این است که امکانات را برای خانه هنرمندان، خانه موسیقی، خانه تئاتر، خانه نقاشان و... فراهم کند تا کارشان را انجام دهند ولی اینکه اگر به‌عنوان مثال، یک نمایشگاه نقاشی که می‌خواهد برگزار شود جلویش گرفته شود؛ دیگر کاری از دست شورای شهر برنمی‌آید. اینها به سیاست‌های دولت برمی‌گردد و اینکه وزارت ارشاد باید وارد عمل شود و از حیطه کاری هنرمندان دفاع کند.
تا از بحث اصلی دور نشده‌ایم، یک سوال دیگر درباره دانشگاه هنر. امروز فقط در رشته پژوهش هنر، مقطع دکتری تعبیه شده است، درست است؟ بله.
به نظر شما می‌توان امیدوار بود در آینده نزدیک در رشته موسیقی هم شاهد دکتری در این دانشگاه باشیم؟ خب جامعه واقعا به اندازه دو دهه در زمینه هیات‌علمی رشته‌های علوم انسانی کاری نکرده است و هیچ بور‌سیه‌ای را به خارج از کشور در دانشگاه‌های معتبر نفرستاده است. امروز اگر من به‌عنوان رئیس دانشگاه هنر بخواهم مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری مثلا رشته گرافیک راه‌اندازی کنم، هیات‌علمی‌اش را ندارم. ضوابط راه‌اندازی رشته‌های علمی در تحصیلات تکمیلی نیازمند سازوکارهایی است که براساس آن باید عمل کرد. ما امروز از کمبود وحشتناک در زمینه هیات‌علمی رنج می‌بریم و بسیاری از استادانی که امروز تدریس می‌کنند در حد مربی هم نیستند. شاید از این تعداد پنج درصد آنها دارای مدرک دکتری مورد قبول وزارت علوم باشند، باقی یا مدرک‌شان را از وزارت ارشاد گرفته‌اند یا استاد خوبی در زمینه هنر هستند ولی بایسته‌های نظام علمی وزارت علوم را ندارند.
پیش از اینکه وارد اتاق شوم و گفت‌وگو را شروع کنم، بیرون در با دانشجویان رشته تئاتر مواجه شدم که نامه اعتراضی در دست داشتند مبنی‌براینکه تعداد استادان در رشته تئاتر اندک است و آنها حق انتخاب استادان را ندارند؟ متاسفانه بله. امروز به دلیل اینکه رشته‌های تحصیلات تکمیلی و کارشناسی‌ارشد افزایش یافته، با ترافیکی از پایان‌نامه‌ها مواجه هستیم. درحال مدیریت این پایان‌نامه‌ها هستیم تا استادانی برایشان در نظر گرفته شود و دانشجویان بتوانند به دفاع بپردازند که این هم در نوع خود معضلی است. در حال حاضر در رشته‌های هنر با کمبود استاد مواجهیم و این هم تقصیر دانشگاه آزاد اسلامی نیست. این اتفاق یعنی اعزام دانشجو در رشته‌های هنری به خارج باید در سال‌های قبل اتفاق می‌افتاد که می‌بینیم در دهه‌های گذشته حتی این کار ممنوع بوده است، حالا هم که تبعات آن در سیستم آموزشی ما نمود پیدا کرده و تبدیل به معضل شده است.
منبع: فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید