وقتی شهر میزبان هنرمند می‌شود

1395/3/12 ۰۷:۳۳

تهران چندروزی است که در دومین ‌سال پیاپی تبدیل به یک نگارخانه بزرگ شده و تصاویر آثار فاخر هنرمندان داخلی و خارجی به‌جای تابلوهای تبلیغاتی سطح شهر نشسته است تا حظ‌بصری را نصیب شهروندانش کند.

 نگاهی به رویداد هنری «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر»
 

تهران چندروزی است که در دومین ‌سال پیاپی تبدیل به یک نگارخانه بزرگ شده و تصاویر آثار فاخر هنرمندان داخلی و خارجی به‌جای تابلوهای تبلیغاتی سطح شهر نشسته است تا حظ‌بصری را نصیب شهروندانش کند.
در این اقدام ارزشمند درمجموع بیش از ٨٠٠اثر هنری روی سازه‌های تبلیغاتی چون بیلبوردها، عرشه‌پل‌ها و پرتابل‌های تجاری به‌نمایش درآمده و بیش از ٢٢٠٠سازه تبلیغاتی به‌کار گرفته شده است تا شهروندان تهرانی به مدت ١٠روز از اول خردادماه در این عصر ماشینی که فرصت بازدید و آشنا شدن با بسیاری از آثار هنری در موزه‌ها و گالری‌ها فراهم نیست، بتوانند حداقل در مسیر عبوری روزمره خود به محل کار و خانه نیم‌نگاهی به آثار هنری بیندازند.
شاید این اقدام حرکتی باشد برای آشتی‌دادن مردم با هنر که باوجود داشتن تاریخ و پیشینه غنی فرهنگی کشور، متاسفانه پیوندی اندک بین آنها برقرار بوده است، چراکه در سیستم‌آموزشی و دیگر بسترهای فرهنگ‌ساز به مقوله معرفی و آشنا ساختن مردم با آثار ارزشمند هنرمندان چه‌وطنی و چه‌غیروطنی هیچ‌گاه به دید یک ضرورت نگاه نشده است.
نمایش آثار فاخر در سطح شهر و نمایشگاه‌ها می‌تواند تلنگری به‌افکارعمومی باشد تا بتوانند به بخشی از وجود خود که خداوند به ودیعه گذاشته حساس شوند چراکه هنر وجهی است که انسان در آن ناگفته‌های باطنی حیات را به تصویر می‌کشد، بنابراین به معرض دید عموم گذاشتن آثار فاخر می‌تواند علاوه‌بر ارتقای دیدبصری، باعث فرهنگ‌سازی و توجه‌دادن به مقوله هنر باشد.
به‌گفته دکتر عیسی علیزاده، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران؛ تفاوت این دوره از طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» نسبت به‌سال‌گذشته، داشتن زمان بیشتری برای طراحی، چاپ و نصب آثار بوده تا ضعف‌های دوره گذشته برطرف شود. مشاوره با صاحب‌نظران حوزه هنرهای تجسمی و نقد و بررسی روند برگزاری این رویداد در دوره قبل و برطرف‌کردن اشکالات، از دیگر موضوعاتی بود که در این دوره مدیریت‌شهری در پی حل آن در طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» برآمد.
اما یکی از تفاوت‌های دومین دوره طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» همزمانی این رویداد با اعیاد شعبانیه و هفته فرهنگی خرمشهر بود که در بخش ویژه‌ای آثار نقاشی، گرافیکی و عکس هنرمندان معاصر در این رویداد به نمایش درآمد.
حاشیه‌هایی با رنگ‌وبوی سیاسی
اما این طرح که‌ سال گذشته شهروندان تهرانی و جامعه جهانی را شگفت‌زده کرد و توانست مدت‌ها در رأس اخبار جهانی قراربگیرد، این‌روزها با حاشیه‌هایی روبه‌رو شده که بیش از آن‌که تحلیلی و نقدی سازنده باشد، رنگ‌وبویی سیاسی یافته است. شورای‌شهر تهران هفته گذشته به برپایی این طرح به دو جبهه اصولگرایان و اصلاح‌طلب تقسیم شد تا اصولگرایان نقدهای تندی را مبنی‌بر سکولار بودن آثار این رویداد وارد بدانند و اصلاح‌طلبان شورای‌شهر این طرح را به‌دلیل استقبال مردم و تلطیف فضای شهر و تبلیغ هنر در جامعه مورد حمایت قرار دهند.
این مسأله باعث شد تا جامعه هنری نیز پا به میدان بگذارند و کمپین‌های مختلفی از سوی هنرمندان و دانشجویان برای حمایت از این طرح شکل بگیرد. حمایت انجمن نقاشان و تصویرگران، حمایت دانشجویان هنر و کمپین اینستاگرامی «حمایت از زیبایی» که موجب شد بسیاری از هنرمندان کشور با انتشار عکس‌های مختلفی از این رویداد در صفحات شخصی خود حمایتشان را از این رویداد اعلام کنند.
اما بدون‌شک هر حرکت فرهنگی و هنری مطمئنا با کاستی‌هایی نیز روبه‌رو است و اجرای پروژه «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» هم از این امر مستثنی نیست. برای دورشدن از فضای سیاسی که دور این رویداد را گرفته است، با تنی چند از هنرمندان حوزه هنرهای تجسمی به گفت‌وگو پرداختیم تا کم و کاست این رویداد و تأثیر آن را از زبان کارشناسان بررسی کنیم.
یک آموزشگاه بزرگ هنری
تاها بهبهانی، هنرمند مجسمه‌ساز معتقد است، اجرای فعالیت‌هایی چون «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» می‌تواند آموزشگاه بزرگی باشد برای مخاطب، تا چشم عموم جامعه را برای دیدن آثار هنرهای تجسمی تربیت کند.
این نقاش و مجسمه‌ساز پیشکسوت درباره برگزاری دومین دوره از طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» گفت: اجرای چنین طرح‌هایی در سطح شهر بسیار خوب است، به شرط آن‌که درچارچوب درست و منطقی پیاده شود. چراکه انتخاب آثار بسیار مهم است. آثاری که روی بیلبوردها می‌آیند، می‌توانند تأثیر زیادی در نگرش مخاطب عام به هنر امروز ایران داشته باشند که هم می‌تواند دافع باشد و هم جاذب.
وی ادامه داد: نفس کار مثبت است به شرطی که همان‌طور که گفتم در انتخاب آثار با یک قانونمندی و ضوابطی پیش برویم که در آینده هم تکرار شود و براساس احساس نباشد و بیش از هرچیز منطق در انتخاب آثار حکمفرما شود، چراکه مخاطب عام متاسفانه هنوز به آن سطح از بینش لازم برای درک هنرهای تجسمی نرسیده است.
این هنرمند پیشکسوت با اشاره به این‌که اجرای این طرح در ‌سال‌گذشته باعث ایجاد یک شوک در فضای شهری شد، افزود: تمام کارهایی که در زمینه هنرهای تجسمی اتفاق می‌افتند، ممکن است خوب باشند ولی اگر درچارچوب منطقی نباشند می‌توانند بد هم باشند.‌ سال گذشته این حرکت موجب ایجاد یک‌شوک به فضای شهری شد که خیلی‌خوب بود، اما در انتخاب، برخی آثار اصلا لزومی نداشتند که در سطح شهر به نمایش درآیند. اگر به یک روند درستی برای جلب مخاطب عام و آگاهی‌دادن به او توجه نکنیم، کم‌کم به بیراهه می‌رویم.
بهبهانی عنوان کرد: اجرای این رویداد می‌تواند آموزشگاه بزرگی باشد، برای مخاطب تا چشم عموم جامعه را برای دیدن آثار هنرهای تجسمی تربیت کند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: خوشحالم این اتفاقات در زمینه هنرهای تجسمی درحال شکل‌گیری است، اما بازهم تکرار می‌کنم که امیدوارم در چارچوب منطقی آثار انتخاب شوند تا گروه‌های بعدی درسال‌های آینده بر مبنای همان چارچوب و اسلوب مشخص شده آثار را انتخاب کنند. هرچقدر قانونمندتر باشند، کار را برای آینده راحت‌تر می‌کنند.
ایجاد فرصت برای مردمی که به موزه نمی‌روند
حسین محجوبی، هنرمند پیشکسوت نیز دراین‌باره می‌گوید:   اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» فرصتی برای مردمی است که به موزه‌ها و نمایشگاه‌ها نمی‌روند تا از نزدیک با آثار هنری آشنا شوند.
این هنرمند نقاش درباره اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» گفت: هراتفاقی که در عرصه فرهنگ و هنر این مرزوبوم رقم بخورد چه بد و چه خوب از هیچ بهتر است و این باعث بالارفتن فرهنگ عمومی می‌شود.
وی ادامه داد: اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» یک‌کار بزرگ است و شهر با این عظمت به شکل نگارخانه‌ای برای عموم مردم درآمده و این باعث می‌شود تا آثار هنری برای مردمی که فرصت رفتن به موزه‌ها و نمایشگاه‌ها را ندارند به نمایش درآید و به صورت وسیع و گسترده دیده شود.
این هنرمند پیشکسوت اظهار کرد: آثاری که به نمایش درآمد را دیدم، بیشتر آثار نقاشان اروپایی و هنرهای سنتی ایران است اما با این حال یک حرکت فرهنگی خوب است و به آن خوشبین هستم. زمان بی‌رحمانه درحال جلو رفتن است و قطعا هرچیزی که بر روحیه شهروندان و مردم جامعه تاثیرگذار باشد، اقدام مثبتی‌ است و اگر تبلیغات هم در کنار این رویداد فرهنگی باشد، تاثیرگذاری بهتری خواهد داشت.
نمایش فرهنگ خالص
پریوش گنجی، هنرمند نقاش نیز درباره این طرح گفت: اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» یک کار غیرقابل باوری بود که شکل گرفت و باعث دلگرمی اهالی هنر شده است، ضمن این‌که پیشنهاد می‌کنم علاوه‌بر اکران این آثار، اصل آثار را نیز درجایی مانند موزه هنرهای معاصر به نمایش بگذارند تا مردم بتوانند آثار اصلی را نیز ببینند.
این نقاش باسابقه درباره اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» گفت: بسیار خوشحالم که امسال نیز این اتفاق شکل گرفت. به نظرم اجرای مداوم چنین اتفاقاتی بسیار خوب است و آثار خوبی از نقاشی و مجسمه نیز برای این طرح انتخاب شده‌است. وی افزود: این اتفاق باعث دلگرمی است و یک نسیم خوب درحال‌نواختن در عرصه هنرهای تجسمی است و این تأثیر خیلی مثبتی روی فرهنگ‌سازی اجتماعی مردم دارد. وقتی شما در ترافیک هستید و نگاه‌تان به این تابلوها می‌افتد، قطعا دیدتان تغییر می‌کند و باعث ایجاد پرسش در ذهن شما درباره آثار می‌شود و این پرسش‌ها نیز موجب فرهنگ‌سازی می‌شوند.
گنجی اظهار کرد: امیدوارم هر‌ سال شاهد این اتفاق باشیم و هرسال به صورت شورایی نقاشان و هنرمندان را انتخاب و معرفی کنند و علاوه‌بر نمایش این آثار در سطح وسیع می‌توان به‌صورت منطقه‌ای نیز آثار یک هنرمند را به نمایش گذاشته و او را بهتر معرفی کرد.
این هنرمند باسابقه با بیان این‌که آثار به‌نمایش درآمده جنبه تبلیغی ندارند، این اتفاق را مثبت ارزیابی کرد و گفت: خیلی‌خوب است که این طرح بعد از عید نوروز اجرا می‌شود و بسیار تاثیرگذار خواهد بود چراکه شما یک کالای مصرفی را به نمایش نگذاشته‌اید بلکه این یک فرهنگ خالص است که به نمایش درآمده است.
وی همچنین عنوان کرد: هر کاری هر چقدر تمرین شود، بهتر می‌شود. قطعا سیاست‌گذاران و اجراکنندگان این طرح خودشان کمبودها را حس می‌کنند، اما به‌نظر من اگر تعداد آثار بیشتر شود، قطعا اتفاق بهتری می‌افتد و می‌تواند کمبودها را جبران کند.
گنجی در پایان خاطرنشان کرد: اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» کار غیرقابل باوری بود که شکل گرفت و باعث دلگرمی اهالی هنر است و باید از این طرح به‌خوبی حمایت کرد.
ارتقای هنر شهروندان
ایرج اسکندری، هنرمند نقاش نیز می‌گوید: اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» بیشتر درجهت ارتقای فرهنگ هنرهای تجسمی است که شایسته و قابل‌تقدیر است.
این هنرمند نقاش درباره اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» گفت: دور اول این طرح ‌سال گذشته برگزار شد و خیلی برای مردم ما که برای نخستین‌بار این طرح را می‌دیدند، جالب بود، امسال هم این فکر تداوم یافت و توسط سازمان زیباسازی و شهرداری تهران درحال‌اجراست و به‌عنوان یک طرح موفق، دنبال‌می‌شود.
وی افزود: من از این طرح در مجموع استقبال و فکر می‌کنم آشنایی مردم با هنرهای تجسمی که در موزه‌های دنیا موجود هستند و هنرمندان نقاش و مجسمه‌ساز خوب است و می‌تواند فرهنگ مردم را در این زمینه ارتقا دهد.
این هنرمند نقاش ادامه داد: اما احساس می‌کنم تکرار همان شیوه می‌تواند به‌عنوان یک ضعف قلمداد شود. اگر مجریان امر بتوانند در روش‌های اجرای این طرح خلاقیت به خرج دهند، بهتر خواهد شد. نوع ارایه باید با توجه به فضا و امکانات زیباسازی و به صورت خلاقانه باشد.
اسکندری اظهار کرد: این خلاقیت می‌تواند در نوع انتخاب آثار باشد که به فکر مردم جهت دهد. انتخاب هنرمندان بسیار تاثیرگذار است و فضای ارایه آثار هم دراین زمینه نقش بسیاری در جلب‌توجه مخاطب و انتقال آن هدفی که مجریان امر دنبال‌می‌کنند، دارد.
وی با بیان این‌که باید به معرفی آثار جدید در اجرای این طرح پرداخته شود، گفت: احساس می‌کنم اگر به هنرمندان معاصر کشور و معرفی آثار جدید نیز بپردازیم شاید بهتر باشد. این‌که از هنرمندان درگذشته ایرانی آثاری به نمایش درآمده است، بد نیست و به نوعی تجلیل از آنهاست، اما باید کمی فکر بالنده و متحول در این زمینه داشته باشیم و آن را توسعه دهیم. فکر می‌کنم اگر از این امکانات استفاده کنیم و به معرفی هنرمندان معاصر و فعال در زمینه هنرهای تجسمی بپردازیم، یک کار شایسته‌تر خواهد بود چراکه پرداختن به فرهنگ و هنر همواره جای قدردانی دارد. این استاد دانشگاه که آثاری از او در بخش ویژه رویداد «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» با موضوع آزادسازی خرمشهر حضور دارد، در پایان خاطرنشان کرد: درمجموع این کار را مثبت ارزیابی می‌کنم، چراکه نمایش آثار هنرهای تجسمی به نسبت از تبلیغات تجاری که فقط سود و استفاده آن به جیب افراد خاصی می‌رود به مراتب بهتر است، زیرا این کار بیشتر در جهت ارتقای فرهنگ هنرهای تجسمی است که شایسته و قابل‌تقدیر است.

واکنش‌های هنرمندان به نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر

جمشید مشایخی: چهره شهر تهران فرهنگی شده است و باید با تقدیر از سازمان زیباسازی شهر تهران از این فعالیت حمایت کرد.
محمدعلی کشاورز: با رویداد هنری «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» شهروندان به چشم‌اندازهای فرهنگی به‌سهولت دسترسی پیدا کرده‌اند.
جلیل رسولی: اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» و آوردن هنر به میان مردم جامعه باعث می‌شود روحیه‌ آنها تغییر کند، چراکه هنر باعث شادابی می‌شود.
کیانوش عیاری: اجرای «نگارخانه‌ای به وسعت یک‌شهر» بی‌تفاوتی مخاطب در قبال هنر را از بین می‌برد.
شمسی فضل‌الهی: مردم عزم جدی برای فرهنگی‌تر شدن دارند و طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» این روند را تسریع‌می‌کند.
داریوش اسدزاده: «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» طرحی موثر در افزایش شاخصه‌های یک جامعه روبه‌توسعه است.
ثریا قاسمی: طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» به‌تدریج فرهنگ رفتن به موزه و گالری را میان مردم جا می‌اندازد.
مجید مظفری: «نگارخانه‌ای به وسعت یک‌شهر» کار بسیار زیبا و درخور تقدیری است و این امر نشان‌دهنده رشد فرهنگی مدیران کشور است و تداوم این نوع طرح‌ها باعث می‌شود مردم هم نگاه جدی‌تری به انواع هنرها داشته باشند.
تهمینه میلانی: اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» به‌شهروندان یادآوری می‌کند که متولیان شهری برای آنها ارزش قایل هستند.
هادی مرزبان: رویداد «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» نشان از یک فعالیت فرهنگی و هنری کارشناسی‌شده دارد.
فرشته صدرعرفایی: «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» تاکیدی بر اهمیت هنر در زندگی شهروندان است.
محمدعلی سجادی: «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» اقدام بسیار نوآورانه و خوبی است که باعث ایجاد ارتباط بین مردم با هنر می‌شود و یک تلاش جدی برای خارج‌کردن هنر از حالت گلخانه‌ای است.
بهمن عبدی: تهران شهر مدرنی شده که با آثار اصیل ایرانی غریبه است بنابراین باید مردم را با فرهنگ اصیل ایرانی با طرحی چون «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» بیشتر آشنا کرد.
حبیب دهقان‌نسب: حس کنجکاویی که رویداد «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» در شهروندان ایجاد می‌کند، باعث می‌شود میل به مطالعه بیشتر پیدا کنند.
محمدعلی باشه‌آهنگر: طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» باعث خارج‌شدن هنر از حاشیه و واردشدن آن به متن جامعه شده‌است.
فاطمه گودرزی: اجرای طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» توانست علاقه‌مندان به هنر را در جامعه گسترش دهد.
خشایار اعتمادی: هنر کمک می‌کند مردم از بحران‌های زندگی راحت‌تر عبور کنند و طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» درهمین راستاست.
الهام پاوه‌نژاد: بزرگترین دستاورد طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» تمرین خوب‌دیدن است و سایر نهادها نیز باید چنین طرح‌هایی برای مردم داشته باشند.
جمشید حقیقت‌شناس: طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» یک حرکت درست هنری است و باید برای ادامه آن در انتخاب آثار ریسک کرد.
مجید اخشابی: طرح «نگارخانه‌ای به‌وسعت یک‌شهر» مردم را از مصرف‌گرایی دور می‌کند و به طرح اقتصاد مقاومتی بیشتر نزدیک خواهد کرد.

منبع: شهروند