بلاتکلیفی اقتصاد هنر در اردبیل

1395/2/25 ۰۷:۲۱

درواقع در اغلب رشته‌های هنری، هنرمندان مشغول به تولید هستند و سهم ملموسی از تولیدات به بانوان نیز اختصاص یافته است. برخلاف سکوت و سکون در برخی دستگاه‌های فرهنگی و پشتیبان هنر، در برخی دیگر رونق رفت‌وآمد هنرمندان مشاهده می‌شود. تابلوهای نقاشی، پوسترها، سفال و قلم‌زنی، آثار موسیقی، خوشنویسی، عکس و انواع هنرهای تجسمی استعداد و توانمندی هنرمندان جوان را به رخ می‌کشد.

 چانه‌زنی برای عصاره تلاش هنرمند

برگزاری نمایشگاه‌های هنری در اردبیل، دغدغه ارج‌گذاری به آثار هنری را عیان ساخته است. به‌طوری‌که چانه‌زنی و تنزل قیمت برای خرید اثر در اغلب نمایشگاه‌ها مشاهده می‌شود.
درواقع در اغلب رشته‌های هنری، هنرمندان مشغول به تولید هستند و سهم ملموسی از تولیدات به بانوان نیز اختصاص یافته است.
برخلاف سکوت و سکون در برخی دستگاه‌های فرهنگی و پشتیبان هنر، در برخی دیگر رونق رفت‌وآمد هنرمندان مشاهده می‌شود. تابلوهای نقاشی، پوسترها، سفال و قلم‌زنی، آثار موسیقی، خوشنویسی، عکس و انواع هنرهای تجسمی استعداد و توانمندی هنرمندان جوان را به رخ می‌کشد.
برخی از این تولیدات توانسته‌اند در سطح ملی و برخی در سطح بین‌المللی عرض‌اندام کنند. به تعبیر یکی از فیلمسازان استان، فیلم‌های تولیدی وی در کشورهای دیگر بسیار شناخته شده‌تر است و به‌حدی اکران خارجی داشته که محبوبیت آن بین مردمان سایر کشورها بیشتر از مردم محل سکونت وی است.
با این وجود، سرنوشت تولیدات هنری بعد از این‌که هنرمند آخرین خط خود را بر بوم می‌کشد، چندان دلنشین نیست.
بیشتر آثار تولیدی هنری بعد از تولید نه‌تنها دوران طلایی خود را حفظ نمی‌کنند، بلکه گرفتار بی‌سلیقگی برنامه‌ریزان می‌شوند.
نمایشگاه‌های جسته‌گریخته هنری کارساز نیست
تعداد قابل‌توجهی از آثار هنری تولیدشده پس از تولید در نمایشگاه‌ها به نمایش درمی‌آیند. به غیر از نمایشگاه‌های هنری جسته‌گریخته در مدارس، دانشگاه‌ها و توسط دستگاه‌های فرهنگی،‌ سال گذشته در اقدام متمایزی ۲۵نمایشگاه هنری به همت حوزه هنری اردبیل برگزار شد.
مدیرکل حوزه هنری استان اردبیل در گفت‌وگو با مهر اصلی‌ترین هدف نمایشگاه‌ها را ایجاد پیوند و آشتی مردم با هنر و معرفی پتانسیل و توانمندی هنرمندان عنوان کرد.
فضای فراخی که امیر رجبی و همکاران وی در نگارخانه نه‌چندان بزرگ «نقش خیال» در داخل یک ساختمان اداری فراهم ساخته بودند، موجب شد فرصتی هر چند کوتاه برای نمایش آثار هنری فراهم شود.
با این وجود، در همان مقطع زمانی از حوزه هنری درخواست شد نمایشگاه‌ها را به میان مردم بکشانند و محدود به ساختمان خود در وقت اداری نسازند.
هر چند بخش هنرهای تجسمی حوزه هنری موافق این اقدام بود اما عدم همکاری سایر دستگاه‌ها مانع از تحقق این ایده شد.
در نتیجه امروز برخی شهروندان علاقه‌مند به هنر معتقدند نمایشگاه‌های هنری کافی نیست و بسیاری از آنها بدون این‌که اطلاع‌رسانی شود، برگزار می‌شوند.
نگین دولتخواه به مهر گفت: اگر شما برنامه کاری چند اداره را دنبال نکنید بسیاری از نمایشگاه‌ها و حتی برنامه‌ها را از دست می‌دهید.
این شهروند معتقد است اطلاع‌رسانی نمایشگاه‌ها باید افزایش یابد و محدود به یک خبر یا چند بنر نباشد.
دولتخواه از مدیران هنری استان این سؤال را دارد که چرا از ظرفیت فضای مجازی برای معرفی نمایشگاه‌ها، دستاورد آن و نظر مردم درخصوص نحوه برگزاری آن استفاده نمی‌شود؟
کل اعتبار حوزه هنر اردبیل ۵۰‌میلیون تومان بود
یکی از هنرمندان رشته قلم‌زنی نیز معتقد است نمایشگاه‌ها باید افزایش یابد. قنبرزاده با تأکید به این‌که نمایشگاه می‌تواند خلأ اطلاعاتی مردم از هنر را پوشش دهد، تصریح کرد: در فرصت نمایشگاه می‌توان هنرهای مختلف را معرفی کرد.
 او مطالبه روی زمین‌مانده شهروندان اردبیلی از سوی مدیر یکی از دستگاه‌های هنری فعال اردبیل را پذیرفته است. با این وجود، مدیرکل حوزه هنری استان اردبیل با بیان این‌که‌سال گذشته به این دستگاه اجرایی فقط ۵۰‌میلیون تومان اعتبار اختصاص داده شد، تصریح کرد: با این پول باید نمایشگاه، انواع برنامه‌ها، کلاس‌های آموزشی، چاپ کتاب و  غیره و غیره را انجام می‌دادیم. وی افزود: با وجود فشار مالی، برگزاری نمایشگاه‌ها را متوقف نکردیم و اصلی‌ترین عامل موفقیت ایثار کارکنان و انرژی و وقتی بود که به این منظور اختصاص می‌دادند.
رجبی متذکر شد: ما ایده‌های خلاقانه بسیاری داریم که در همین نمایشگاه‌ها پیاده شود اما با دست‌خالی عملا قادر به تحقق آن نیستیم.
چانه‌زنی نمایش عدم‌شناخت کافی از هنر
نه‌تنها در مرحله نمایش و تبلیغ بلکه در بحث فروش نیز آثار هنری با مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند. یک تابلوی نقاشی که به عقیده هنرمند آن هزاران‌هزار قلم خورده است، هنوز ارزش مالی خود را به دست نیاورده و به‌ندرت به قیمت واقعی می‌تواند به فروش برسد.
مسئول واحد هنرهای تجسمی حوزه هنری استان در گفت‌وگو با مهر به نمایشگاه‌های متعددی اشاره کرد که با هدف فروش آثار هنری دایر شده است.
رحمان مجرد تصریح کرد: هرچند امکانات برگزاری نمایشگاه‌ها محدود است، اما در عین حال تلاش بر این بوده که فرصتی برای آشتی دادن مردم با هنر، معرفی آثار و ارج گذاشتن به تولیدات هنری فراهم شود.
با این وجود، بررسی نمایشگاه‌های هنری که متاسفانه محدود به اقدامات چند دستگاه اجرایی است، نشان می‌دهد در بخش فروش اطلاعات عمومی شهروندان تقویت نشده و هنوز برای خرید آثار هنری چانه‌زنی می‌شود.
مجرد افزود: به‌عنوان مثال بیننده یک تابلوی نقاشی را برانداز می‌کند و می‌گوید این فقط چند تا خط روی یک بوم است و ارزش این پول را ندارد. درحالی‌که هنرمند تمامی خلاقیت، عواطف و احساسات و سواد هنری خود را با همان خطوط در قالب مفهوم مشخصی روی بوم حک کرده است.
اما از سوی دیگر، یکی از شهروندان اردبیلی تأکید دارد که دلیل این چانه‌زنی به قیمت نامشخص   برمی‌گردد.
علی رحمان‌نژاد با بیان این‌که آثار هنری قیمت‌گذاری مشخص ندارد و به‌صورت سلیقه‌ای است، تصریح کرد: از سویی هیچ نظمی در قیمت‌ها مشاهده نمی‌شود و ممکن است دو تابلو نقاشی مشابه، قیمت‌های بسیار متفاوتی داشته باشند.
قدرت پایین خرید و بازار بسته صادرات
مدیرکل حوزه هنری استان اردبیل معتقد است اقتصاد هنر در اردبیل عقیم مانده است و متاسفانه هنوز بازار فروش برای آثار هنری نداریم.
رجبی با تأکید به ضرورت راه‌اندازی بازار مناسب فروش آثار هنری اضافه کرد: از میراث‌فرهنگی استان درخواست شده در محوطه بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی مکانی به این منظور اختصاص یابد.
وی افزود: اگر موضوع را درست هدایت کنیم به لحاظ اقتصادی در عرصه هنری شاهد تحولات عظیمی خواهیم بود.
تجربه نمایشگاه‌های هنری نشان می‌دهد در برخی مواقع دست شهروند نیز در خرید اثر هنری خالی است.
نبود بازار فروش محصولات از یک‌سو و دست‌خالی مشتری از سوی دیگر ایجاب می‌کند علاوه بر ایده حوزه هنری، بازارهای دیگری برای آثار هنری برنامه‌ریزی شود.
به‌طوری‌که تجربه موفق بسیاری از آثار تولیدی استان در رقابت‌های بین‌المللی نشان می‌دهد، در آثار هنری ظرفیت صادرات و حداقل حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی هنری وجود دارد.
موضوعی که به‌نظر می‌رسد دور از ذهن مدیران هنری باقی مانده و به‌حدی دستگاه‌های فرهنگی گرفتار روزمرگی شده‌اند که به ضرورت‌های اقتصاد هنر توجهی ندارند.
سال گذشته نزدیک به ۳۰مقام ملی و بین‌المللی توسط هنرمندان اردبیلی کسب شد و این آمار، رقم اعلام شده از سوی حوزه هنری اردبیل است. تلاش خبرنگار مهر برای جویاشدن نظرات مدیرکل ارشاد اسلامی استان درخصوص برنامه‌های حمایت از هنرمندان با وجود درخواست مصاحبه بی‌نتیجه ماند.
بسیاری از هنرمندان موفق استان به دلیل ضعف حمایت‌ها و حتی سنگ‌اندازی‌ها، حضور خود در رقابت‌ها و نمایشگاه‌ها را مستقل کرده‌اند و بی‌شک تولیدات هنری استان به مراتب بیش از این رقم خوش درخشیده است.
با این وجود، برنامه‌ریزی برای فروش این آثار درواقع مبتلا به بی‌برنامگی و نگاه بخشی دستگاه‌های هنری و فرهنگی است.

منبع: شهروند