نخستین نشریه اقتصادی ایران چه چیزی چاپ می‌کرد؟

1395/2/21 ۰۹:۱۱

نشریات اقتصادی و آرشیو آنها مرجع بسیار مناسبی برای پژوهش‌های اسنادی و تاریخی در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی است که پژوهشگر را با سبک زندگی، الگوهای غالب تولید و اشتغال و... آشنا می‌کند. از سوی دیگر در حوزه رسانه نیز مطالعه تطبیقی این نشریات، بررسی سیر تحولی آنها و مقایسه آنها با نشریات کنونی که در بخش به چاپ می‌رسد مهم است.

نشریات اقتصادی و آرشیو آنها مرجع بسیار مناسبی برای پژوهش‌های اسنادی و تاریخی در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی است که پژوهشگر را با سبک زندگی، الگوهای غالب تولید و اشتغال و... آشنا می‌کند. از سوی دیگر در حوزه رسانه نیز مطالعه تطبیقی این نشریات، بررسی سیر تحولی آنها و مقایسه آنها با نشریات کنونی که در بخش  به چاپ می‌رسد مهم است. شاید برای شما جالب باشد که نخستین نشریه اقتصادی در ایران که سال 1297 قمری به چاپ رسید، <تجارت> نام داشت که بعدها به «جریده تجارت» شهرت یافت. براساس آنچه سید فرید قاسمی در کتاب اولین‌های مطبوعات ایران آورده است، این نشریه به خط نسخ و چاپ سنگی منتشر می‌شد.

منبع آگاهی ما از مندرجات این نشریه، مجله بانک ملی ایران است که در آن آورده‌اند که «در سال 1259 شمسی که روزنامه تجارت درتهران تأسیس یافت گزارش‌هایی مربوط به وضع اقتصادی کشور درج گردیده که برای نمونه خلاصه قسمتی ازمقاله مندرج در شماره 2 ششم شعبان 1297 نگاشته می‌شود: «نظر به اینکه تاکنون راجع به وضعیت تجارت مملکت خبری نبود این است که از حالا قسمت‌های لازم تجارت و فعلاً موقعیت تریاک را شرح می‌دهیم. در تمام ایران تا حال تریاک بیش از 200 یا 300 الی 400 صندوق به عمل نمی‌آمد ولی در این سنوات علاوه بر 6 هزار صندوق که هر صندوق 20 من خالص به وزن تبریز بوده باشد به عمل آمده است که به مملکت چین حمل می‌شود.

در بلادی که تریاک عمل می‌آید از این قرار است: یزد- کرمان- اصفهان- خراسان- کاشان- بروجرد- کرمانشاه- عراق...

باز در همین شماره نرخ و مظنه قیمت اجناسی که به ممالک خارج حمل می‌شود (به وزن تبریز) درج شده.

تریاک شیره 9 الی 10 تومان، بادام پوست دو هزار دینار، مغز بادام پنج‌هزار و پانصد دینار، مازو پنج‌هزار دینار، روناس دو هزار دینار، پنبه دوهزار دینار، ابریشم 90 تومان، ابریشم وسط 80 تومان، ابریشم مازندرانی 4 تومان و پنج‌هزار، کرک هفت هزار دینار، بهدانه سه الی سه هزار و پانصد دینار.

از بندر انزلی و مازندران و جز به مملکت روسیه به وزن تبریز حمل می‌شود.

«مغز بادام پنج هزار و پانصد دینار، پرهلو هزار و دویست پنجاه دینار، روناس دو هزار دینار، پنبه دو هزار دینار، پشم سه هزار و پانصد دینار، کرک هفت هزار دینار، پوست بغداد هزار و ششصد دینار، پوست شیراز دو هزار و پانصد دینار، قیسی یک قران، موم هفت‌هزار دینار، کشمش شهریار هشتصد دینار و گردو هفتصد دینار.

از همین شماره قدیمی‌ترین اخباری که مربوط به مظنه پولی کشور مشاهده شده است عیناً نقل می‌شود «رواج مسکوکات متفرقه خارجه در دارالخلافه که با قران جدید الضرب مبادله می‌شود:

امپریال 22 قران

مجیدیه عثمانیه 24 قران وپنج شاهی

لیره انگلیسی 27 قران و دهشاهی

هفتصد دیناری 65 دینار.

منبع: روزنامه ایران