زینال‌اُف: ترجمه قرآن، کار یک عمر است

1395/2/20 ۱۰:۴۴

ناظم زینال‌اُف، مترجم نخستین نسخه شیعی قرآن کریم به زبان روسی، در آیین رونمایی این نسخه از قرآن کریم گفت: کار ترجمه قرآن، کار یک عمر است و هیچ‌وقت تمام نمی‌شود.

 

 
 
ناظم زینال‌اُف، مترجم نخستین نسخه شیعی قرآن کریم به زبان روسی، در آیین رونمایی این نسخه از قرآن کریم گفت: کار ترجمه قرآن، کار یک عمر است و هیچ‌وقت تمام نمی‌شود.

  آیین رونمایی از نخستین نسخه شیعی قرآن کریم به زبان روسی، یکشنبه 19 اردیبهشت‌ماه همزمان با پنجمین روز برپایی بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در غرفه روسیه برگزار شد.
 
ناظم زینال‌اُف، مترجم این نسخه از قرآن در این آیین گفت: در سال 2016 دقیقا 300 سال می‌شود که نخستین ترجمه قرآن کریم به زبان روسی به دستور امپراتور پتر کبیر به چاپ رسید. در این مدت حدود 200 ترجمه قرآن به زبان روسی انجام گرفت. برای خیلی‌ها این پرسش پیش می‌آید که چرا از کتاب‌های مقدس قرآن، تورات و انجیل ترجمه‌های زیادی انجام می‌شود و یک ترجمه واحد وجود ندارد.
 
وی ادامه داد: کار من حدود 5 سال به طول انجامید. کار ترجمه قرآن، کار یک عمر است و هیچ‌وقت تمام نمی‌شود، چون خود مترجم تا وقتی در زندگی خود پیشرفت و مطالعاتی دارد، نظراتش هم ممکن است تغییر پیدا کند و یک‌ سری ملاحظات جدید انجام دهد. تا وقتی مترجم زنده است، ترجمه هم باید زنده بماند و ملاحظات در چاپ‌های جدید لحاظ شود.
 
این مترجم قرآن کریم در ادامه با بیان این‌که این ترجمه چند ویژگی دارد، افزود: این اثر، نخستین ترجمه‌ای است که از سوی شخصی با تحصیلات دینی انجام شده است. دیگر ترجمه‌ها از سوی غیرمسلمانان یا اهل سنت یا افرادی بدون اطلاعات کافی راجع به دین و بدون تسلط به زبان عربی صورت گرفته است.
 
زینال‌اُف اظهار کرد: یک عده افراد افراطی متاسفانه در برخی کشورهای مسلمان وجود دارند که معلومات درستی هم از دین ندارند و به سمت افراط و تفریط می‌روند. در ترجمه قرآن شخص مترجم باید تحصیلات دینی داشته باشد. همین روزها ترجمه یکی از کتاب‌های فقهی من در روسیه منتشر می‌شود. منظور این است که مترجم پیش از شروع ترجمه قرآن باید تجربه ترجمه متون دینی را داشته باشد و نباید ترجمه قرآن نخستین کار وی باشد.
 
وی گفت: روش من در ترجمه قرآن، دو روش اصلی تحت‌اللفظی و ترجمه به معناست. مترجم فقط در جاهایی که ترجمه تحت‌اللفظی ممکن است خواننده را به اشتباه بیندازد، مجاز به استفاده از ترجمه به معنا است و در بقیه کار ترجمه باید روش تحت‌اللفظی را مورد استفاده قرار دهد، چراکه بسیاری از کلمات و مفاهیم قرآن اسرار الهی است. باید آن‌طور که خداوند این کلمات را به ما رسانده، آن‌ها را به زبان‌های دیگر برگردانیم.
 
مترجم نخستین نسخه شیعی قرآن کریم به زبان روسی در ادامه عنوان کرد: این روش ترجمه کار را برای من بسیار سخت کرد. وقتی می‌خواهیم حق همه کلمات را ادا کنیم، کار بسیار سنگین می‌شود.
 
زینال‌اُف افزود: یکی از موارد مهمی که در این ترجمه مورد توجه من بود، لحاظ کردن اصل کلمات عربی و روسی و مشتقات آن‌ها است. زبان روسی بسیار غنی است و ادبیات قرآنی هزار سال قدمت دارد و امکان این ملاحظات را به من می‌داد. سعی کردم معانی که از قرآن در احادیث آمده را لحاظ کنم. تاکنون در بیشتر زبان‌ها فقط ظاهر الفاظ مورد توجه قرار می‌گرفتند و در ترجمه به احادیث مراجعه نمی‌شد.
 
وی در ادامه چند نکته درباره تفسیر مختصری که در ذیل ترجمه آمده را بیان کرد و گفت: در ترجمه این قرآن به «اسباب نزول» توجه کردم. خیلی مهم است مترجم در کار ترجمه به سبب نزول آیه نگاه کند، در غیر این‌صورت ممکن است به اشتباه بیفتد. دیگر موردی که در این ترجمه لحاظ شده، استفاده از احادیثی است که آیات قرآن را تفسیر و شرح می‌دهند.
 
این مترجم قرآن کریم ادامه داد: در این ترجمه در ابتدای هر سوره راجع به فضیلت خواندن آن سوره یک یا چند حدیث آوردم تا خواننده به یادگیری سوره علاقه‌مند و تشویق شود. در این اثر از تورات و انجیل شواهد زیادی برای تقارن بین دین اسلام و ادیان آسمانی قبل از آن ارائه شده که پلی برای دوستی ملل و نزدیکی فرهنگ‌هاست.
 
زینال‌اُف درباره روانی این ترجمه از قرآن کریم گفت: این اثر پیش از چاپ 10 بار ویرایش شد و در هر ویرایش ادبیات زبان روسی در اولویت قرار داشت. افراد مختلفی کار ویرایش را زیرنظر من به انجام رساندند.
 
وی درباره مطالعه تفسیرهای مختلف برای ترجمه بهتر قرآن اظهار کرد: من برای این‌کار به تفاسیری مانند «تفسیر المیزان»، «تفسیر نمونه»، «تفسیر عیاشی» و «تفسیر علی ابراهیم قمی» مراجعه کردم. کوشیدم احادیثی که می‌آورم احادیثی باشند که معصومین آیات را شرح داده‌اند. انسان حتی با مراجعه به کتاب‌های تاریخی و دایره‌المعارف‌ها نمی‌تواند کلمات رمز قرآن را درک کند.

منبع: ایبنا