سقوط قسطنطنيه و نابودي امپراتوري بيزانس

1386/3/8 ۰۳:۳۰

454 سال پيش در روز 29 مه سال 1453 ميلادي شهر قسطنطنيه «كنستانتينوپل» توسط سلطان محمد دوم ملقب به فاتح سلطان عثماني تصرف شد و عمر 1000 ساله امپراتوري بيزانس به پايان رسيد.

454 سال پيش در روز 29 مه سال 1453 ميلادي شهر قسطنطنيه «كنستانتينوپل» توسط سلطان محمد دوم ملقب به فاتح سلطان عثماني تصرف شد و عمر 1000 ساله امپراتوري بيزانس به پايان رسيد.
اين روز يكي از روزهاي كليدي در تاريخ جهان غرب محسوب مي شود.
شهر قسطنطنيه پايتخت امپراتوري بيزانس بود كه بيش از 1000 سال از تاسيس آن مي گذشت.
زماني امپراتوري بيزانس در اوج قدرت خود بود و بخش هاي وسيعي از اروپاي شرقي ، آسياي صغير و ارمنستان را تحت تصرف خود داشت ، اما با گذشت قرن ها اين امپراتوري رو به زوال نهاد ، به طوري كه قلمروي امپراتوري بيزانس محدود به شهر قسطنطنيه و مناطق پيراموني آن شد.
هنگامي كه عثماني ها از تنگه بسفور عبور كرده و بخش اعظم شبه جزيره بالكان را تصرف كردند ، سقوط قسطنطنيه ديگر غيرقابل اجتناب بود.
اين شهر كاملا در ميان متصرفات عثماني ها محاصره شده و در انزوا قرار گرفته بود.
با آغاز قرن چهاردهم ميلادي پس از پيروزي هاي عثماني ها در كوزوو ، نپكوپوليس و وارنا بر ارتش هاي متحد مسيحيان سقوط قسطنطنيه قريب الوقوع جلوه مي كرد.
اما با شكست سلطان بايزيد ايلدروم از تيمور لنگ در آنقره (آنكاراي امروزي) سقوط نهايي شهر نيم قرن به تاخير افتاد. در نيمه قرن پانزدهم ميلادي جمعيت قسطنطنيه كه در اوج رونق امپراتوري بيزانس بيش از يك ميليون نفر بود به صد هزار نفر كاهش يافته بود و شهري كه توسط كنستانتين اول امپراتور روم بنا شده بود فقط به سايه اي از آن شهر باشكوه تبديل شده بود.
سرانجام محاصره نهايي قسطنطنيه توسط ارتش سلطان محمد دوم كه حدود 500 هزار سرباز و يك ناوگان قدرتمند دريايي بود ، آغاز گرديد.
كنستانتين يازدهم امپراتور بيزانس كه نيروي اندكي براي دفاع در اختيار داشت در پشت استحكامات شهر به انتظار نشست تا از غرب به كمك او بشتابند. سلطان محمد دوم به كمك توپ هاي خود شهر قسطنطنيه و استحكامات آن را بمباران كرد.
ناوگان دريايي عثماني نيز از طريق تنگه بسفور و درياي مرمره شهر را از ناحيه دريا محاصره كرد اما نمي توانست از راه دريا شهر را مورد حمله قرار دهد.
سلطان محمد دوم دستور داد يك پل چوبي صاف و لغزنده بزرگ در ساحل مخالف ساخته شود و سپس هزاران سرباز عثماني كشتي ها را در طول اين پل لغزنده به جلو هل داده و سرانجام وارد شاخ طلايي شدند.
با توسل به اين شيوه نيروي دريايي عثماني زنجير محافظ شاخ طلايي را دور زد و سربازان عثماني به شاخ طلايي رخنه كردند. با اينكه خطر عظيمي قسطنطنيه را تهديد مي كرد اما درباريان و كشيشان ارتدوكس هنوز سرشان به اختلافات و دسيسه چيني عليه يكديگر گرم بود.
سرانجام سربازان عثماني حمله نهايي خود به شهر قسطنطنيه را آغاز كردند و روز مرگ نهايي امپراتوري بيزانس و سقوط شهر فرا رسيد.
به اين ترتيب ، در روز 29 مه سال 1453 ميلادي شهر قسطنطنيه پايتخت امپراتوري هزار ساله بيزانس توسط سلطان محمد دوم ملقب به فاتح سلطان عثماني تصرف شد و عمر 1000 ساله امپراتوري بيزانس پايان يافت.
پس از تصرف قسطنطنيه سلطان محمد فاتح نام آن را به استانبول تغيير داد و اين شهر پايتخت امپراتوري عثماني شد. سقوط قسطنطنيه يك مرحله مهم در تاريخ جهان و به ويژه اروپا محسوب مي شود.
سقوط قسطنطنيه به دوران طولاني قرون وسطي در اروپا خاتمه داد و دوره رنسانس آغاز شد.
بهرام افتخاري
منبع:جام جم