تاريخ پيدايش علوم جديد در اروپا

1393/2/27 ۰۸:۲۳

پيدايش علوم جديد بی ترديد يكی از بزرگ‌ترين انقلاب‌ها در تاريخ جوامع بشری به شمار می‌رود. با اين انقلاب كه آباء فكری آن كسانی نظير كپرنيك، كپلر، گاليله، دكارت و نيوتون بودند، «عصر جديد» فرا رسيد و «صورت جهانی» به خود پذيرفت.

دبا/محمود فاضلی: پيدايش علوم جديد بی ترديد يكی از بزرگ‌ترين انقلاب‌ها در تاريخ جوامع بشری به شمار می‌رود. با اين انقلاب كه آباء فكری آن كسانی نظير كپرنيك، كپلر، گاليله، دكارت و نيوتون بودند، «عصر جديد» فرا رسيد و «صورت جهانی» به خود پذيرفت.

        كتاب «پيدايش علوم جديد در اروپا» ترجمه اثری از پائولو روسی (2012-1923) استاد فقيد «تاريخ علم» دانشگاه فلورانس و عضو فرهنگستان ملی تيزبينان ايتاليا و برنده جايزه «جورج سارتن» انجمن تاريخ علم است. هدف نويسنده در اين كتاب 532 صفحه‌ای، پاسخگويی به دغدغه‌های دانش پژوهانی است كه می‌خواهند به فرآيند تاريخی پيچيده و دشوار و در عين حال پرجاذبه و هيجان انگيز ِ تكوين و تحول علوم مدرن پی‌ببرند و بسترهای اجتماعی، فرهنگی، اعتقادی و تاريخی چنين پديداری را درك و لمس نمايند. نويسنده در اين اثر دوره زمانی بيش از دو سده از حدود سال 1500 ميلادی تا زمان آيزاك نيوتون را- اساسا در عرصه علوم عمومی-، مبنای بررسی خود قرار می‌دهد و نگاهی آگاهی بخش به علل و عوامل زايش و بالندگی علوم جديد می‌افكند و جهان بينی، مبانی، سبب‌ها و ابزار و آلات پيدايش آن را جستجو می‌كند. بدون شك بزرگ‌ترين شاخصه و وجه ممتاز كتاب، اطلاعات عميق و گران بهای پائولو روسی در اين عرصه و گزينش محققانه منابع و مآخذ بی‌همتايی است كه آنها را در تتبعات خود مورد استناد قرار می‌دهد و تصويری چكيده، رسا، شفاف از سير پيدايش علوم جديد به پژوهنده منتقل می‌سازد.

        اين اثر به عرصه‌های اخترشناسی جديد، مشاهدات با تلسكوپ و ميكروسكوپ، تجربيات در خلاء، جريان خون و كشفيات بزرگ در حوزه رياضيات و امثالهم می‌پردازد و در اين رهگذر كشمكش‌های سخت علمی و مجادلات هميشه دشوار، اغلب هيجانی و بعضا غم انگيز ميان راهبان، جدليّون، فلاسفه مدرسی، انسان گرايان، استادان دانشگاه ها، افزار گران، طبيعيون و هنرشناسان را مورد توجه قرار قرار مي دهد.

كتاب هرگز فهرستی بلند بالا از شرح حال و زندگانی دانشمندان به شيوه تاريخ نگاری معمولی به دست نمی دهد و صرفا برای مورخان و فيلسوفان هم نوشته نشده است، بلكه سير تاريخی آراء و انديشه‌های علمی جديد و مسير بسط و توسعه دشوار، پر پيچ و خم، خيره كننده و سريع به سوی كشفياتی را می‌نماياند كه چهره جوامع بشری را دگرگون ساخت و ظهور «عصر جديد» را به ارمغان آورد. 

        بهاء الدين بازرگانی گيلانيی مترجم، كتاب را از مجموعه آثار اروپايي موسوم به «احداث اروپا»  انتخاب كرده است. «احداث اروپا»  عنوان ابتكار بيش از دو دهه گذشته پنج ناشر معتبر اروپايی است كه دست به گردآوری و انتشار تاريخ اروپا از جنبه های مختلف و از منظری جديد و محققانه زده اند، آنچه كه تمايزات ساختاری با تاريخ نويسی های متعارف ِ معاصر در مغرب زمين دارد. در اين ابتكار حداقل 15 مورخ و جامعه شناس ممتاز غربی به سرپرستی ژاك لوگوف مورخ برجسته فرانسوی مجموعه بررسی‌های تاريخی پيرامون قاره اروپا را در يك كار مشترك به دست چاپ سپرده‌اند.

مترجم از اين گروه تاكنون چهار اثر با عناوين: «انقلاب‌های اروپايی» نوشته چالز تيلی مورخ آمريكايی، کتالب «اروپا مولود قرون وسط» اثر ژاك لوگوف، «تاريخ پيدايش علوم جديد در اروپا» نوشته پائولو روسی را به فارسی برگردانده كه روانه بازار كتاب شده و كتاب «تاريخ روابط اسلام و اروپا» نيز به زودی وارد بازار نشر خواهد شد. مترجم همچنین ترجمه كتاب جامع «تاريخ پيدايش غرب مسيحی، (يا اروپا چگونه مسيحی شد)» اثر پتر براون مورخ انگليسی از همين مجموعه را در دست اتمام دارد. هدف از انتخاب مجموعه مذكور كمك به غنای منابع جديد تاريخی و اجتماعی پيرامون اروپا و باختر زمين در کشور است كه در مقايسه با موضوعات ديگر تا حدودی نازل و اندك است تا علاقمندان، محققان، طلاب و دانش پژوهان بتوانند به مباحث تاريخی و اجتماعی باختر زمين دسترسی بيشتر و روزآمد تری داشته باشند.

بهاءالدین بازرگانی‌ گیلانی، متولد 1335، فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد است كه كارهای خود را عموما از منابع همزمان آلمانی و انگليسی به فارسی برگردانده است. وی در مدت اشتغال خود در وزارت امور خارجه، چندين مأموريت ديپلماتيك در کشورهای آلمانی زبان اروپا داشته است.

تاريخ پيدايش علوم جديد در اروپا

پائولو روسی

ترجمه و توضيح: بهاء الدين بازرگانی گيلانی

انتشارات سروش

نوبت اول: 1393