فلسفه علم منتشر شد

1394/11/13 ۰۹:۱۰

مجموعه مقالات «فلسفه علم» اثر ابراهيم دادجو از سوي پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي منتشر شد. اين مجموعه مقالات شامل آثاري از پيروز فطورچي، مهدي قوام صفري، رضا عليزاده ممقاني، عبدالحسين خسروپناه، هادي صمدي، ابوالفضل حقيري قزويني، فردين جهان بين، حسن ميانداري، غلامرضا نظريان، صدرا ساده و ... است.

مجموعه مقالات «فلسفه علم» اثر ابراهيم دادجو از سوي پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي منتشر شد.

  اين مجموعه مقالات شامل آثاري از پيروز فطورچي، مهدي قوام صفري، رضا عليزاده ممقاني، عبدالحسين خسروپناه، هادي صمدي، ابوالفضل حقيري قزويني، فردين جهان بين، حسن ميانداري، غلامرضا نظريان، صدرا ساده و ... است.
موضوعات مقالات اين افراد شامل درباره تبيين علمي به قلم پيروز فطورچي، معرفت تجربي از ديدگاه ابن سينا اثر مهدي قوام صفري، معرفت شناسي زمان در ديدگاه آگوستين اثر رضا عليزاده ممقاني، منطق استقرا از ديدگاه شهيد صدر به قلم عبدالحسين خسرو پناه، تبيين علمي از ديدگاه همپل اثر هادي صمدي، نقشه معرفت علمي به قلم ابوالفضل حقيري قزويني، پنج نقطه عطف تجربه گرايي اثر فردين جهان بين، تقويت نظريه ها اثر حسن ميانداري، نقد کوهن بر ديدگاه رايج در فلسفه علم اثر هادي صمدي است.
ساير مباحث نيز علم متعارف و خطرهاي آن به قلم غلامرضا نظريان، سادگي در نظريه هاي علمي به قلم صدرا ساده، ديدگاه غير گزاره‌اي درباره علم اثر ابوتراب يغمايي، آيا قياس ناپذيري پيامد بار است؟ به قلم شاهين کاوه، تحليل علّي تکنولوژي اثر عليرضا شفاه، اتحاد در فلسفه علم اثر سيد بهرام برقعي، تاريخچه نسبي گرايي در فلسفه علم به قلم عباس عارفي، مروري بر فلسفه زيست شناسي اثر هادي صمدي، ملاک‌هاي تجربه گرا درباره معناي معرفتي: مسائل و تحولات اثر فرشته نباتي، منطق کشف يا روان شناسي پژوهش به قلم غلامرضا نظريان و ... است.
مؤلف در مقدمه کتاب خود و در تعريف فلسفه علم چنين مي‌نويسد:فلسفه علم را دشوار مي‌توان تعريف کرد، و موضوع مباحث آن را تعيين کرد؛ دليل اين دشواري آن است که در اين دانش، به مباحث گونه گوني درباره علم مي‌پردازد که تا حدي سرشت آنها متفاوت است، ولي مي‌توان دست کم به عنوان توصيفي بسيار کلي، آن را زمينه ‌اي ميان ‌رشته‌اي دانست که به ارتباط ميان فلسفه و علم مي ‌پردازد و مباحث فلسفي مرتبط با علم تجربي را بررسي مي‌کند.
براساس اين توصيف، فلسفه علم به حل و بررسي مسائل فلسفي درباره علم مي‌پردازد؛ مسائلي که در خود علم بدانها پرداخته نمي‌ شود. به عبارت ديگر، فلسفه علم شاخه‌ اي از فلسفه است که به تحليل عقلاني و انتقادي معرفت علمي و نظريه هاي علمي مي‌پردازد.
علم در عصر جديد جايگاه خاصي در تفکر بشر پيدا کرد و همين امر موجب شد که مباحث فلسفي درباره علم هم مورد توجه فلاسفه قرار گيرد. با پيدايش علم جديد بسياري از فلاسفه گمان مي‌‌کردند که تنها علم، معرفت عيني (objective knowledge) را به دست مي‌دهد. از اين رو، فلسفه هم بايد به تحليل و بررسي مسايل مرتبط با اين علم بپردازد.
اين ديدگاه درباره علم که آن را معرفت عيني، و بلکه تنها معرفت عيني به شمار مي ‌آورد، سرفصل مباحث زيادي در فلسفه علم شد و ديري نپاييد که عينيت معرفت علمي هم مورد چون و چرا قرار گرفت؛ بر همين قياس اين ادعا که تنها علم مي‌تواند معرفت عيني را به دست بدهد مورد ترديد قرار گرفت.
فلسفه علم در قرن بيستم شکوفا شد و ادبياتي بسيار غني در اين زمينه شکل گرفت. امروزه مسئله واقع ‌نمايي نظريات علمي که ادعاي اصلي واقع‌ گرايي علمي (scientific realism) است در برابر ابزارانگاري، يکي از مباحث مهم مطرح در فلسفه علم است. ابزارانگاري از دوره يونان باستان به صورت‌‌هاي متفاوتي مطرح بوده است. اما تنها در عصر حاضر اختلاف جدي آن با واقع‌ گرايي برجسته شد. از اين گذشته، رويکردهاي نوين در مسئله واقع‌گرايي نزاع با ابزارانگاري تأثير فراواني را بر جاي گذاشت.
مجموعه مقالات فلسفه علم به کوشش ابراهيم دادجو، با قيمت ۴۰۰۰۰ تومان در اختيار مخاطبان قرار گرفته است.