نخستین گارگاه آموزشی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی برگزار شد

1392/12/25 ۱۰:۳۴

دبا: گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه گوته فرانکفورت، نخستین کارگاه آموزشی زبان ها و گویش های ایرانی را برگزار کرد. دکتر محمود جعفری دهقی و دکتر سالومه غلامی دبیر علمی این کارگاه آموزشی بودند.

دبا: گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه گوته فرانکفورت، نخستین کارگاه آموزشی زبان ها و گویش های ایرانی را برگزار کرد.

دکتر محمود جعفری دهقی و دکتر سالومه غلامی دبیر علمی این کارگاه آموزشی بودند.

در هفته‌های پایانی سال که همه سرگرم خانه‌تکانی اند و مقدمات تعطیلات و استقبال از نوروز و بهار را آماده می‌کنند، گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی و ایران‌شناسی دانشگاه تهران روزهای پرکاری را سپری کرد. برگزاری یک هم‌اندیشی یک روزه و یک کارگاه آموزشی ده روزه در سطح بین‌المللی پرونده کاری سال 92 این گروه را پربارتر از پیش بست. نخستین هم‌اندیشی مسائل ایرانشناسی که در سی ام بهمن با سخنرانی یازده پژوهشگر و مدرس ایران‌شناسی در تالار استاد باستانی پاریزی برگزار شد و اخبار آن در رسانه‌ها بازتابی مثبت داشت، بی درنگ با برگزاری کارگاهی ده روزه پی‌گیری شد.

گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه گوته فرانکفورت آلمان در نیمه نخست اسفندماه برای نخستین بار در کشور پژوهشگران زبان‌های باستانی، زبانشناسی و گویش‌شناسی را گرد هم آورد تا در برنامه‌ای که با هدف بازآموزی و ارتقاء سطح علمی پژوهش در حوزه زبان و گویش برگزار کرد، آخرین روش‌های روزآمد ثبت زبان‌ها و گویش‌های در خطر را به محققان ایرانی انتقال دهد.

در این برنامه دکتر اگنس کورن عضو هیئت علمی دانشگاه فرانکفورت در برنامه‌ای ده ساعته تحول تاریخی زبان‌های ایرانی را آموزش داد. بررسی تحولات زبانی از هندواروپایی به ایرانی باستان و استفاده از مثال‌های متعدد گویشی در تشریح تحولات صرفی و نحوی ایرانی میانه به ایرانی نو برای همه شرکت‌کنندگان تازگی داشت. این محقق برجسته زبان بلوچی با شیوه تدریس خاص خود این بحث را در چند جلسه با طرح دستور تاریخی زبان بلوچی پی‌گرفت.

سخنران دیگر این کارگاه آرمین هونن که از محققان دانشگاه فرانکفورت و از اعضای پروژه بزرگ دیجیتال‌سازی متون کهن (Titus) است در هشت ساعت به طرح شیوه‌های پژوهش رایانه‌محور در زبانشناسی زبان‌های ایرانی باستان پرداخت و جزئیات ایجاد آرشیو دیجیتال نسخ و متون اوستایی را بررسی کرد.

دکتر سالومه غلامی، از محققان دانشگاه فرانکفورت که در برگزاری این کارگاه نقش ارزنده‌ای داشت در برنامه‌ای هجده ساعته به زیر و بم کار مستندسازی زبان‌ها و گویش‌ها پرداخت و آخرین نرم‌افزارهای مرتبط با ثبت و ضبط گویش‌ها را که دانشگاه‌های اروپایی از آن بهره می‌برند یکی پس از دیگری گام به گام آموزش داد.

در کنار جلسات منظم کارگاهی، محققانی برجسته از ایران و اروپا به ارائه آخرین دستاوردهای علمی خود در زمینه زبان‌های ایرانی پرداختند. دکتر محمد دبیرمقدم استاد زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی بحث رده‌شناسی زبان‌های ایرانی را که اخیرا در اثری دو جلدی از انتشارات سمت به جامعه زبانشناسی ایران پیشکش کرده است، در سخنرانی مفصل دوساعته‌ای با عنوان «ر‌ده‌شناسی ترتیب واژه‌ها، نظام حالت و نظام مطابقه در تالشی (شمالی) و دلواری» ارائه کرد.

دکتر غلامحسین کریمی دوستان، استاد زبانشناسی و رئیس دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، دیگر سخنران این برنامه بود که به بحث «بازنمایی موضوع‌ها» در زبان پرداخت. دکتر حسن رضایی باغ‌بیدی استاد زبان‌های باستانی دانشگاه تهران در سخنرانی خود با عنوان «اهمیت گردآوری و بررسی گویش‌های کولیان» آخرین دستاوردهای پژوهشی خود را در زمینه زبان‌های کولیان ایران که در مجلات معتبر علمی بین‌المللی هم به چاپ رسیده است، ارائه کرد.

سخنرانان روز پایانی این برنامه ده روزه دکتر آلبرتو کانترا استاد دانشگاه سالامانکای اسپانیا و دکتر محمود جعفری دهقی مدیر گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی و ایرانشناسی دانشگاه تهران بودند.

آلبرتو کانترا که در جهان ایران‌شناسی به پروژه گردآوری نسخ خطی اوستا شناخته می‌شود، به تفاوت‌های اجرای مناسک دینی زرتشتیان ایران و پارسیان هند که به علت تفاوت نسخ خطی ایرانی و هندی اوستا رخ می‌دهد پرداخت. در پایان نیز دکتر محمود جعفری دهقی، میزبان این کارگاه علمی- پژوهشی، پس از طرح تاریخچه تحول زبان‌های ایرانی در سه مقطع باستان، میانه و نو به معرفی طرح تدوین دانشنامه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی پرداخت که به ابتکار مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی آغاز شده است. شرکت‌کنندگان این کارگاه که از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور و نیز دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد رشته‌های فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران، زبانشناسی و ایران‌شناسی بودند و عموما صاحب آثار پژوهشی در زمینه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی هستند برای همکاری با مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی در طرح این دانشنامه ابراز علاقه و آمادگی کردند.