تاریخ در چنین روزی

پرویز ناتل خانلری، یكی از چهره‏ های برجسته ادب فارسی، در سال 1292ش دیده به جهان گشود و در سال 1322 پس از اخذ درجه دكترا در رشته ادبیات فارسی، به سمت استادی دانشكده ادبیات دانشگاه تهران منصوب گردید. استاد خانلری علاوه بر تحقیق و تألیف و انتشار مجله علمی و ادبی "سخن" كه خود راهگشای فرهنگ و ادب این مرز و بوم بود، اشعار نغز و دلنشینی سروده كه قسمتی از آن اشعار در كتاب "ماه من در مرداب" جمع ‏آوری و منتشر گردیده است.

در اوایل سلطنت شاه اسماعیل اول و تشكیل سلسله صفوی، او توانست كردستان و شهرهای مقدس عراق را فتح كند و با تكیه بر تشیع اثنی عشری، به زودی جمع كثیری از مردم شیعه ساكن در سرزمین‏های عثمانی را به سوی خود جلب كند. این اقدام جسورانه شاه اسماعیل، اگرچه خطرات فراوانی را در پی داشت اما سبب تحكیم وحدت سیاسی - مذهبی ایران گردید و همین ویژگی از نظر سلاطین عثمانی به مراتب خطرناك‏تر از احیای ساختار نظامی ایران بود.

دارالمعلمین عالی نام مدرسه‏ ای عالی بود كه در سال 1307 ش برای تربیت معلم مدارس متوسطه تاسیس شد و در سال 1312 ش به دانشسرای عالی تغییر نام یافت. این دانشسرا دارای دو قسمت علمی شامل رشته‏ های ریاضیات، طبیعیات، فیزیك و شیمی و قسمت ادبی با رشته‏ های ادبیات، فلسفه، تاریخ و جغرافی بود.

در ایران انتخاب نام خانوادگی از سال‌های انقلاب مشروطه در میان قشر روشنفكر جامعه رواج یافته بود، اما با پایان یافتن جنگ جهانی اول و در سال 1304، واحد زیرمجموعه بلدیه به «اداره» ارتقا یافت و عنوان «احصائیه» برای آن انتخاب شد. پس از آن و در زمان سلطنت رضاشاه، در سال 1313 با تصویب قانون مدنی، استفاده از القاب گذشته منسوخ و انتخاب نام خانوادگی برای كلیه اتباع ایران اجباری شد.

علامه محمدباقر مجلسی در سال 1037 ق در اصفهان به دنیا آمد. پدرش مولا محمدتقی مجلسی از شاگردان بزرگ شیخ بهایی بود و در علوم اسلامی از سرآمدان روزگار خود به شمار می‏ رفت. علامه محمدباقر مجلسی درس و بحث را از چهار سالگی نزد پدر آغاز كرد و نبوغ سرشار او به حدی بود كه در چهارده سالگی از فیلسوف و دانشمند بزرگ اسلام، ملا صدرای شیرازی، اجازه روایت گرفت.

به پیشنهاد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با تصویب وزرای امور خارجه كشورهای اسلامی در اجلاس تهران، هفته جهانی مسجد از سی‏ام مرداد ماه برابر با 21 اوت همزمان با سالگرد آتش زدن مسجدالاقصی توسط رژیم صهیونیستی اسرائیل، برگزار می ‏شود. در این اجلاس از كشورهای عضو خواسته شد با هدف ارج نهادن به نقش مساجد و صیانت از آنها به عنوان اماكن مقدسه، در احیاء و تجلیل از این روز تلاش كنند.

آخوند ملا عبدالكریم بن مهدی گزی در حدود سال 1223ش برابر با 1260ق در خاندانی اهل علم در منطقه گز، یكی از توابع اصفهان به دنیا آمد و تحصیلات مقدماتی را در اصفهان سپری نمود. وی در نجف از محضر درس عالم مجاهد، حاج میرزا حسین حاج میرزا خلیل استفاده علمی نمود و پس از طی مدارج عالی علمی و اخلاقی به اصفهان بازگشت.

استاد محمد غفاری، مشهور به كمال‏ الملك، بزرگترین نقاش دوران یكصد سال اخیر، در حدود سال 1226 ش (1264 ق) در كاشان به دنیا آمد. خاندان غفاری كه كمال‏ الملك، یكی از اعضای آن است، هنرمندانی بسیار به عالم هنر تقدیم داشته است. كمال‏الملك پس از طی دوران ابتدایی، از 13 سالگی به تهران آمد و در دارالفنون به تحصیل پرداخت.

آیت ‏اللَّه شیخ بهاءالدین محلاتی در سال 1275ش (1313ق) در خاندانی اهل علم در نجف اشرف به دنیا آمد. وی در هفت سالگی به همراه پدرش به شیراز رفت و پس از فراگیری مقدمات و ادبیات، در محضر پدرش و آیت ‏اللَّه میرزا محمدصادق مجتهد شیرازی، فقه و اصول را آموخت. ایشان همچنین مدتی حكمت الهی را از محضر سیدعلی حكیم كازرونی فرا گرفت و از آن پس برای ادامه تحصیل، عزم نجف اشرف نمود.

استاد سیدمحمد طباطبایی متخلص به محیط و مشهور به محیط طباطبایی در سال 1281 ش در زواره اصفهان به دنیا آمد. دروس ابتدایی را در زادگاه خود و اصفهان سپری كرد و در 1302 ش دوره ادبی را در مدرسه دارالفنون تهران به پایان رساند. وی سپس علم حقوق را فرا گرفت و سال‏ها در دبیرستان‏ ها و دانشگاه‏ های كشور به تدریس پرداخت.