ترجمۀ اعمال هندسه

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

متن از ابوالوفاء محمد بن محمد بوزجانی (328-387 یا 388ق). ترجمه از شمس‏ الدین ابوبكر شاه بن نجم‏ الدین محمود شاه بن حاج تاج‏ الدین كدوك. نام مترجم در دیباچه نیامده و در پایانه، بندی است ناروشن از «بندۀ ضعیف فانی ابو اسحاق بن عبدالله كوبنانی» (از این ریاضی‌دان سدۀ 9ق چند گفتار در فهرستواره، 3160/4 و نسخه‌ها، 152/1، 176 نشان داده شده است). كوبنانی می‌افزاید: خداوند مرا قوت داد كه حل اشكال‌های این كتاب را بر حسب التماس استاد بشر و یگانه رهبر... (كه نام او را نمی‏برد) در شاگردی و دستیاری او انگشت فرمانبری بر دیدگان نهاد (عكس). این بند در نسخۀ در دست ناگهان از زبان كوبنانی به زبان شمس ‏الدین ابوبكر شاه درمی‏آید كه كتاب بوزجانی را  در عرض دو ماه به فارسی ترجمه كرده است. (عكس).
در 1 «مقدمه» و 12 «باب» كه فهرست آنها در آغاز آمده است : مقدمه در مسطره و گونیا و پرگار، باب 1. در اصل چرخ‌ها كه پیش باید داشت، 2. در بیان شكلها یك اندازه پهلو، 3. در عمل شكلها در دایره‌ها، 4. در عمل دایره بر اشكال، 5. در عمل دایره در اشكال مذكوره، 6. در ساختن بعضی اشكال در بعضی، 7. در قسمت مثلثات، 8. قسمت مربعات، 9. در قسمت دوایر، 10. در رفع طرق، 11. در قسمت كردن مربع‏ها به چند مربع، 12. در قسمت كره‏ها.
آغاز:   حمدله. صلات. اما بعد، این ترجمۀ كتاب ابوالوفاء محمد بن محمد البوزجانی است در اعمال هندسه، مشتمل بر مقدمه و دوازده باب بر سبیل اختصار: مقدمه در مسطر و پركار و گونیا.
انجام:   و من یوتی الحكمه فقد اوتی خیراً كثیراً، كه طالب حق را از علوم یقینی كه غذای خاصۀ روح است و حلیۀ باقی جان، نصیبی تمام برسد. انشاءالله تعالی وحده... .
منابع دیگر:   اعلام،164/1 اسحاق كوبنانی؛ ذریعه، 211/22 چند دستنوشتۀ او، همانجا 258/25 «هیأت كوبنانی»؛ فهرستواره، 3117/4 «هیأت»، همانجا 3160 شیخ‏ زاده، نمایۀ كارهایش. 
(8)696،   نستعلیق پخته، كهن، بی‌تاریخ، (گ 91-131)، با رسم‏های بسیار دقیق. (عكس).    شمث‍ 318107
اصل نسخه:   پاریس، ش 772 و فیلم آن دانشگاه، ش 575 و 916 (فیلم‏ها، 539/1، 548).
 

خرید فایل اسکن