اعتراف

اعتراف \eʾterāf\، شناخت و قبول خطاهای اخلاقی یا تخطی از بعضی شعائر، که بیان آن برای نیل به خلوص یا استغفار یا خشنودکردن الوهیت ضروری است.
در ادیان بین‌النهرینی کهن، اعتراف امری واجب محسوب می‌شد و به‌ویژه اعتراف به تخطی از شعائر، به‌منظور برطرف‌کردن خشم خدایان، بسیار متداول بود. اعتراف همواره با هدف خشنودساختن خدا یا خدایان، همراه با اعمال و شعائری انجام می‌گرفت. بعضی اعترافات هم معطوف به خلافهای نادانسته بود که اینها را نیز دارای عواقب مهلک می‌پنداشتند. در مصر باستان، آنچه امروزه «کتاب مردگان» خوانده می‌شود، شامل عباراتی بود که غالباً «اعترافات منفی» نامیده می‌شوند، و در آن زمان فرض بر این بود که شخص متوفا این عبارات را خطاب به اُسیریس و 42 داورِ الٰهیِ دیگر بیان خواهد کرد. این اعترافات به‌صورتی هستند که بی‌گناهی شخص را، با جزئیات بسیار، بیان می‌کنند. به‌جز آن، اعترافات متعددی از مصر باستان به ‌دست آمده، که خطاب به خدایان مختلف هستند.
در دین یهودی، به‌گواهی کتاب مقدس عبرانی، اعتراف امری پسندیده است، چنان‌که به‌عنوان مثال، در مزامیر، عبارات متعددی دال بر اعتراف فردی ــ که مستقیماً خطاب به خداوند بیان شده است ــ به چشم می‌خورد. همچنین در تلمود، کسانی که به مرگ نزدیک‌اند، به‌طور خاص به اعتراف به گناه تشویق می‌شوند؛ همۀ اعترافات فردی مستقیماً باید بدون هیچ واسطه‌ای، خطاب به خداوند انجام شود. اعتراف جمعی نیز به‌ویژه در مناسک «روز کفّاره» توصیه شده است. چنان‌که از کتاب مقدس برمی‌‌آید، یکی از مأموریتهای مهم پیامبران عهد عتیق بیدارکردن احساس گنهکاری در مردم، و شناخت و قبول خطا و تقصیر خود بود. قبل از انهدام معبد اورشلیم در سال 70 م، مراسم اعطای پیشکشیها برای ازالۀ گناهان (در روز کفاره، یوم کیپّور) با اعتراف دسته‌جمعی به گناهان آغاز می‌شد. در میشنا، نیایش کاهن اعظم برای آمرزش گناهان ملت ذکر شده است. از زمان انهدام معبد به بعد، روز کفاره همچنان روز عبادت، روزه و اعتراف باقی مانده است. دعاهای مربوط به اعتراف بخشی از نیایشهای کنیسه‌ها را تشکیل می‌دهد. 
برخلاف دین یهود، در دین بودایی، اعتراف خطاب به نیرویی الٰهی مطرح نیست و مفهوم بخشایش و آمرزش گناهان وجود ندارد. عمل اعتراف در این دین به کوتاهی یا قصور در رشددادنِ خودآگاهی و یا برطرف‌کردن موانع در راه وصول به آزادی بازمی‌گردد. در رهبانیت بودایی، در مراسم اوپستهه چنین اعترافاتی در جمع صورت می‌گیرد. در این مراسم، قواعد انضباط رهبانی برای جماعت راهبان قرائت می‌شود، و سپس هر راهب می‌باید موارد تخطی خود یا دیگری را از این قواعد اعتراف کند. بدین‌وسیله، خلوص افراد و نظامِ جمعیِ رهبانی تضمین می‌شود. البته چنین آیینی برای بوداییانِ غیرراهب وجود ندارد.
اما در مسیحیت، شناخت و قبول گناهان در پیشگاه خداوند برای حصول بخشایش امر مهمی است. به‌طور معمول، اعتراف به دو صورت انجام می‌شود: اعتراف خصوصی که فرد در حضور یک کشیش بیان می‌کند، و اعتراف عمومی که در نزد جمع انجام می‌گردد.
کلیسای کاتولیک رمی بر آن است که اعتراف بخشی از مناسک توبه است؛ هر شخصی برای دریافت نان و شراب مقدس در شعائر عشاء ربانی باید اعتراف کرده باشد. بر هر مؤمن واجب است که لااقل یک‌بار در سال اعتراف کند. در انجیل یوحنا (22: 20، 23)، صریحاً از عمل اعتراف یاد شده، و در انجیل متى به‌طور ضمنی از حق رسولان (حواریون) در بخشایش گناهان سخن گفته شده است.
مناسک اعتراف در کلیساهای ارتدکس یونانی، قبطی، سوری و سایر کلیساهای شرقی توصیه شده است. در اکثر این کلیساها عمل اعتراف الزامی است، اما در برخی نیز کاملاً منتفی شده است. کلیسای انگلستان و سایر کلیساهای انگلیسی (انگلیکن) اصل اعتقادی اعتراف را به‌طورکلی حفظ کرده‌اند، اما به‌ نظر می‌رسد که اعتراف عمومی بر اعتراف به‌طور خصوصی ارجحیت داشته باشد. در کلیسای لوتری نیز اعتراف عمومی بخشی از مناسک عبادی است.

مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2010; Chambers’s Encyclopaedia, London, 1968; Columbia, 6th edition; The Concise Oxford Dictionary of Religions, ed. J. Bowker, Oxford, 1997; A Dictionary of Comparative Religion, ed. S. G. F. Brandon, London, 1970; Encarta, 2009; Encyclopedia International, New York, 1974; Funk and Wagnalls New Encyclopedia, ed. W. H. Hendelson, New York, 1973; GSE. 

بخش ادیان، اساطیر و عرفان