اشتورم اونددرانگ

اشتورم‌اونددرانگ \eštūrm-ūnd-derāng\، (در آلمانی بـه معنای توفان و شور)، جنبش ادبـی آلمانی در سالهای پایانی سدۀ 18 م که طبیعت، احساس و فردگرایی را ارج می‌نهاد و بر آن بود که کیش روشنگری خِرَدگرایان را براندازد. گوته و شیلر در آغازِ کارشان از اعضای برجستۀ این جنبش بودند. نویسندگان آلمانی با این جنبشْ رهبران فرهنگی اروپا شدند. 
نمایندگان اشتورم‌اوند‌درانگ از اندیشه‌های روسو و یوهان گئورگ هامان که معتقد بودند حقایق بنیادین هستی را باید از راه ایمان و تجربۀ حسی درک کرد، سخت تأثیر پذیرفتند. نویسندگان جوان این جنبش همچنین تحت تأثیر آثار ادوارد یانگ، شاعر انگلیسی، اشعار شبه‌حماسی آشن، اثر جِیمز مَکفِرسِن، و نیز آثار شکسپیر که به تازگی به آلمانی ترجمه شده بود، قرار داشتند. 

گوتۀ جوان با اشتورم‌اوند‌درانگ پیوند نزدیکی داشت و با همکاری هردر و چند تن دیگر، جزوه‌ای با عنوان «دربارۀ منش آلمانی و هنر» نوشت که به گونه‌ای بیانیۀ اشتورم اوند درانگ بود. داستان «رنجهای وِرتِر جوان» (1774 م) که نمونۀ بارزی از روح حاکم بر این جنبش بود، گوته را به شهرت جهانی رساند و نویسندگان بسیاری را به تقلید از او برانگیخت. 
برجسته‌ترین دستاورد جنبش اشتورم‌اوند‌درانگ، ادبیات نمایشی ‌آن بود. در واقع، نام این جنبش برگرفته از نمایشنامه‌ای با همین عنوان از فریدریش فون کلینگِر بود. کلینگر بر آن بود که شخصیتهایی با عظمتِ شخصیتهای شکسپیر در صحنۀ تئاتر بیافریند، ملاحظات ساختاری را فرعِ شخصیت قرار دهد و ضوابط مکتب نوکلاسیسیسم فرانسوی را، که یوهان کریستُف فن گوتشد، منتقد آلمانی، به آلمان وارد کرده بود، مردود شمارد. نمایشنامۀ «راهزنان» (1781 م) اثر شیلر، که روی صحنه آمد، نمایشنامه‌نویسی اشتورم‌اوند‌درانگ وارد مرحلۀ تازه‌ای شد. 
خویشتن‌داری و پنهان‌کاری از اصول جنبش نبود و از‌این‌رو دیری نپایید که این جنبش، خودبه‌خود رو به زوال نهاد. گوته و شیلر که بااستعدادترین نمایندگان آن بودند، به راه خود ادامه دادند و آثار بزرگی آفریدند که کالبد و روح ادبیات کلاسیک آلمانی را تشکیل داد. شیلر آخرین شخصیت مهم این جنبش بود که نمایشنامه‌های نخستینش پیش‌درآمد رمانتیسیسم بود. 

مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2007; Columbia, 6th edition; Encarta, 2007. 

بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه