اخبار

هنگامی که چنگیزخان «کوچلوک» را از بین برد و با ایران خوارزمشاهی هم‌مرز شد، در میان مسلمانان و غیرمسلمانان آسیای میانه و به طور کلی شرق، هیچ‌ کس نامدارتر از سلطان محمدخوارزمشاه نبود. او بر امپراتوری عظیمی که از شرق تا بیش‌بالیغ، در قلب آسیای میانه و از غرب تا نزدیکی بغداد را شامل می‌شد، حکم می‌راند. حتی در عمان دوردست به نامش خطبه می‌خواندند

مجموعه رسائل و لوایح تحدید حدود ایران و عثمانی، 907ـ1309 هجری قمری. میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملك مرندی یکانلو. تصحیح و پژوهش نصرالله صالحی. تهران: طهوری 1395, 538 ص.

داستان شرقیان از سنت بریده در نوع خود غم‌نامه‌ایست؛ آن‌ها از آیین اجدادی در پی هوس آزادی و عشق جدا شده‌اند، ولی بی‌اربابی را دوام نمی‌آورند، پیوسته از «ایسمی» به «ایسمی» دیگر درمی‌غلتند و هر بار ارباب را اشتباه گرفته و تنها دربه‌دری و رنج نصیب آن‌ها می‌شود.

باستان شناسان از کاوش ها و کشف هایشان بدین نتیجه رسیده اند که اقوام هند و ایرانی در حدود سه هزار و دویست سال پیش از آسیای میانه به سوی جنوب کوچیده اند و در هند و ایران به پیشروی پرداخته اند.

بعد از انعقاد عهدنامه ارزروم دوم در 1263ق/ 1847م چنین به نظر می رسید اختلاف دو دولت ایران و عثمانی بر سر موضوع عتبات عالیات حل خواهد شد؛ اما رفت و آمد مداوم کاروان های زیارتی و حمل جنائز به عتبات عالیات مشکلات جدیدی را میان دو کشور ایران و عثمانی ایجاد کرد.

در این شماره به یکی دیگر از نویسندگان عثمانی می پردازیم که اثری دربارۀ برخوردهای ایران و عثمانی از خود به جا گذاشته است.

مقالۀ حاضر بر اساس گزارش های روزنامۀ اطلاعات، برگ هایی از اسناد آرشیو ملی امریکا و سازمان اسناد ملی بریتانیا، به علاوة خاطرات و مشاهدات کسانی که شاهد ماجرا بوده اند، نوشته شده است.

از نکات حائز توجه در این زمینه، جدانبودن دین از زندگى در طى تاریخ ایران است. در این مهم باز آیین زردشتى و دین مبین اسلام با یکدیگر هماهنگى داشتند و هر دو به دور از رهبانیت، حیات دینى و معنوى را با زندگى روزانه مردم درآمیختند.

محمد اقبال [لاهوری] (1938 - 1877)، شاعر و فیلسوف سرشناس هند مسلمان، در سال 1923 مجموعه‌ی شعری به فارسی منتشر کرد به نام پیام مَشرق. این مجموعه پاسخ او بود به اثر گوته به نام West - Östlicher Divan [دیوان غربی - شرقی]، که آن اثر نیز به نوبه‌ی خود واکنش آن شاعر آلمانی بود نسبت به نخستین ترجمه‌ی آلمانی شعر فارسی، و به ویژه اشعار حافظ. این اثر گوته، که در سال 1819 منتشر شد، در جهان اسلام که نفوذ ادبی دو قدرت استعماری فرانسه و بریتانیا در قرن نوزده بر آن مسلط شده بود، چندان توجهی بر نَیَ انگیخت.

ایران همین جاست که ایستاده‌ایم *با اینکه من در مطالب شما خیلی حس میهن‌دوستی، وطن‌دوستی و تعلق خاطر به ایران را می‌بینم و دغدغه شما نسبت به ایران از ترافیک گرفته تا آموزش و پرورش، اخلاق و سیاست، کاملا برای من مشهود است، ولی هیچوقت ندیده‌ام که از ایران و ایرانی در مطالبتان بگویید (البته شاید نیازی هم نبوده؛ چون اینها در مطالبتان مستتر بوده‌است)؛ این به این معنی است که هیچوقت مفاهیم ایران و ایرانی برایتان مسئله نبوده که به طور مستقل به آن بپردازید