واگذاري معادن ايران به رويتر سال 1251 شمسی

1392/5/3 ۰۳:۰۵

يكي از مشهورترين امتيازاتي كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار و با اصرار ميرزا حسين خان سپهسالار، صدر اعظم وقت به بيگانگان داده شد، امتياز رويتر بود. اين امتياز بين دولت ايران و يك فرد انگليسي به نام بارون جوليوس رويتر كه يك يهودي بود

يكي از مشهورترين امتيازاتي كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار و با اصرار ميرزا حسين خان سپهسالار، صدر اعظم وقت به بيگانگان داده شد، امتياز رويتر بود. اين امتياز بين دولت ايران و يك فرد انگليسي به نام بارون جوليوس رويتر كه يك يهودي بود در 24 ماده به امضا رسيد. به موجب اين قرارداد، امتياز انحصاري ايجاد راه آهن و استخراج معادن ايران از قبيل ذغال سنگ، آهن، مس، سرب، نفت و به طور كلي هر معدن ديگري را كه قابل بهره برداري براي كمپاني باشد به مدت هفتاد سال به رويتر انگليسي واگذار شد. در اين قرارداد خفت بار، رويتر حق داشت به هر اسم و با هر شرايطي كه لازم بداند، يك يا چند شركت جهت انجام امور امتياز نامه تشكيل دهد؛ اراضي مورد نياز خود را به طور رايگان دريافت دارد؛ مصالح مورد استفاده‏اش را به طور مجاني تحويل گيرد و از پرداخت تمام حقوق و عوارض گمركي معاف باشد. اين قرارداد به علت تخلف در اجراي مفاد آن در زمان تعيين شده و همچنين دخالت روسيه، هرگز به مرحله اجرا نرسيد ولي بدنامي آن براي ميرزا حسين‏خان مشيرالدوله، معروف به سپهسالار، صدر اعظم ناصرالدين شاه ماند. البته دولت ايران بعدها، قرارداد ديگري به عنوان غرامت، با پسر رويتر منعقد كرد و از قِبَلِ آن، بانك شاهنشاهي و بانك صنايع و معادن ايران توسط وي تاسيس شد.