اسنادی از نخستین قانون پستی ایران به مناسبت روز جهانی پست؛ میراث ارتباطی بشر

1404/7/19 ۱۲:۵۹

اسنادی از نخستین قانون پستی ایران به مناسبت روز جهانی پست؛ میراث ارتباطی بشر

روز جهانی پست هر ساله در تاریخ ۹ اکتبر (۱۷ مهر) به مناسبت سالروز تأسیس اتحادیه جهانی پست ـ که در سال ۱۸۷۴ با تصویب معاهده برن در شهر برن سوئیس تأسیس شد ـ گرامی داشته می‌شود. این روز فرصتی است برای تأمل در اهمیت خدمات پستی در توسعه ارتباطات، تجارت، آموزش و همبستگی اجتماعی در سراسر جهان.

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس، روز جهانی پست هر ساله در تاریخ ۹ اکتبر (۱۷ مهر) به مناسبت سالروز تأسیس اتحادیه جهانی پست ـ که در سال ۱۸۷۴ با تصویب معاهده برن در شهر برن سوئیس  تأسیس شد ـ گرامی داشته می‌شود. این روز فرصتی است برای تأمل در اهمیت خدمات پستی در توسعه ارتباطات، تجارت، آموزش و همبستگی اجتماعی در سراسر جهان. 

ایرانیان برای نخستین بار در جهان در زمان هخامنشیان اقدام به تاسیس واحد رسمی پست با عنوان «چاپارخانه» کردند که از طریق آن به وسیله اسبهای تندرو تمامی اخبار، گزارشات و مکاتبات دولتی بین پایتخت با سایر ایالات انجام می‌شد.

پست در ایران به صورت «اداره پست» فعالیت داشت تا اینکه در سال ۱۲۹۷ ناصرالدین شاه قاجار دستور تاسیس «وزارت پست» را صادر کرد و اداره آن را به میرزا علیخان امین­الملک واگذار نمود او نخستین وزیر پست بود.

چون اداره پست از ابتدای تأسیس دارای قانون کامل و مرتبی نبود وزارت پست و تلگراف بر آن شد تا لایحه قانونی،  قانون پستی مشتمل بر ۶۰ فصل را به مجلس شورای ملی پیشنهاد دهد که پس از تصویب به موقع اجرا گذارده شود.

این امر در دوره دوم مجلس شورای ملی توسط سردار منصور وزیر پست و تلگراف وقت صورت پذیرفت.

این قانون در ایران پس از انقلاب مشروطه تصویب شد؛ زمانی که مجلس شورای ملی در تلاش بود تا نهادهای اجرایی کشور را قانونمند کند. خدمات پستی به‌عنوان یکی از ارکان ارتباطی دولت و ملت، نیازمند ساختار حقوقی مشخص بود. قانون پست با نگاهی دقیق، تلاش کرد تا این خدمات را به‌گونه‌ای سامان دهد که هم پاسخ‌گوی نیازهای روز باشد و هم زمینه توسعه آتی را فراهم کند.

قانون پست یکی از نخستین نمونه‌های قانون‌گذاری مدرن در ایران است که ساختار ماده‌به‌ماده، ضمانت اجرایی، و نگاه توسعه‌محور دارد. همچنین، زمینه‌ساز تصویب قوانین مشابه در حوزه تلگراف، تلفن و ارتباطات رادیویی شد.

از منظر تاریخی، این قانون نشان‌دهنده تلاش قانون‌گذار مشروطه‌خواه برای مدرن‌سازی ایران و ایجاد نهادهای عمومی پاسخ‌گو، شفاف و قابل اعتماد است. تأکید بر حقوق شهروندی، مسئولیت مأموران و همکاری با نهادهای قضایی، همگی بیانگر بلوغ حقوقی و اداری در آن دوره هستند.

این قانون با نگاهی دقیق و آینده‌نگر، تلاش کرد تا خدمات پستی را از یک فعالیت سنتی و غیرمتمرکز به یک نهاد رسمی، قانونمند و قابل اعتماد تبدیل کند. مفاد آن شامل تعریف خدمات پستی، تعیین وظایف مأموران، نظام تعرفه‌ها، امنیت مرسولات، نظارت اداری، و حتی پیش‌بینی توسعه زیرساخت‌ها در آینده بود. 

در ادامه اولین لایحه قانون پستی که توسط سردار منصور وزیر پست و تلگراف جهت تصویب تقدیم مجلس شورای ملی گردید آمده است. این سند جزو اسناد کمیسیون های مجلس شورای ملی است و با شماره بازیابی 3/1/6/6/2-1081 در آرشیو اسناد پارلمانی مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود. دسترسی به پرونده اسناد مذکور از طریق پایگاه اطلاعاتی میراث بهارستان امکان پذیر است.

تهیه و تنظیم: فریناز متشرعی (کارشناس اشاعه مرکز اسناد کتابخانه مجلس)

سایر تصاویر

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: