بررسی ابعاد چهارگانۀ سلامت از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی در شاهنامۀ فردوسی

1401/12/8 ۱۱:۱۴

بررسی ابعاد چهارگانۀ سلامت از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی در شاهنامۀ فردوسی

کتاب «سلامت در شاهنامه: بررسی ابعاد چهارگانۀ سلامت از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی (WHO) در شاهنامۀ فردوسی» نوشتۀ امیرحسین الهیاری با مقدمه دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن از سوی انتشارات مولی چاپ و منتشر شد.

کتاب «سلامت در شاهنامه: بررسی ابعاد چهارگانۀ سلامت از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی (WHO) در شاهنامۀ فردوسی» نوشتۀ امیرحسین الهیاری با مقدمه دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن، در ۳۶۰ صفحه، از سوی انتشارات مولی چاپ و منتشر شد.

شاهنامۀ فردوسی نامۀ خرد است و نسخۀ سلامت و با وجود بودن در تاریخ و اسطوره، از مرزهای داستان و شعر و روایت فراتر می‌رود. شاهنامه نقشۀ مسیرهای منتهی به سلامت است. بهترین نمونه‌های انسان سالم، چه سلامت جسمانی و چه روانی و چه معنوی یا اجتماعی در شاهنامه وجود دارند و این کتاب کاوشی است در آن معدن عظیم.

شاهنامه کتاب «نبرد نیکی با بدی» است؛ اگر بخواهیم موضوع را گسترش بدهیم، سلامتی جزء مقولۀ «نیکی» و بیماری جزء مقولۀ «بدی» می‌شود و قابل توجه آن است که قهرمانان شاهنامه از سلامت وجود برخوردارند و در میان آنان عمرهای افسانه‌ای چندصدساله دیده می‌شود. تنها در دو مورد از بستری‌شدن سخن به میان می‌آید و آن ناظر به زایمان رودابه و فرنگیس است که واقعه‌ای است خوش‌عاقبت.

در شاهنامۀ فردوسی در ۴۴ محل کلمۀ پزشک به کار رفته است؛ درحالی‌که در حدود معاصرین وی یک‌بار در آنچه از رودکی بازمانده و چهار بار هم در دیوان ناصرخسرو از این کلمه استفاده شده است. این مسئله شاید در ابتدا بیانگر اهمیت و جایگاه پزشک در ایران باستان و نیز به تصریح شاهنامه و چنان‌که در داستان جمشید آمده است، معرفی ایران به عنوان سرچشمه و نقطۀ آغاز چیزی به عنوان پزشک و پزشکی در جهان باشد.

فریدون نخستین پزشک حرفه‌ای جهان بوده است. با علمی متمرکز و پویا و زاینده که در حیطه‌های مختلف پزشکی صاحب تجربه و کشف و ابداع بوده است. او در درمان بیماری‌های عفونی، جراحی، درمان سینوزیت و برونشیت، درمان افسردگی، تب، جذام، مارگزیدگی و حتی پوسیدگی دندان صاحب تجربه و نظر بوده است. نخستین کنگرۀ جهان پزشکی برای ارائۀ مشاوره‌های علمی و دستاوردهای پزشکی در دورۀ انوشیروان ساسانی و در حدود ۱۵۰۰ سال پیش در دانشگاه «جندی شاپور» برپا شد:

پزشکان فرزانه گرد آمدند

همه یک‌به‌یک داستان‌ها زدند

در این کتاب ابعاد چهارگانۀ سلامت از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی (WHO) پس از تعریف و تبیین، در شاهنامۀ فردوسی جستجو شده است و نیز واژه‌های پزشکی، پزشک، تندرستی، دارو و درمان در شاهنامه مورد بررسی قرار گرفته است. این اثر حاصل یک مطالعۀ کیفی و توصیفی است و منبع اصلی آن شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی است.

درک و استخراج مفاهیم مربوط به سلامت ـ به‌ویژه سلامت اجتماعی ـ از متن شاهنامه، ما را از شناخت زمان و زمانه و زیستگاه فردوسی و نیز متونی که آبشخورهای سرایش شاهنامه‌ بوده‌اند، ناگزیر می‌کند؛ بنابراین در این کتاب ابتدا به تشریح مختصری از زندگانی حکیم ابوالقاسم فردوسی و اوضاع زمانۀ او و منابع و دست‌مایه‌های فردوسی در سرایش شاهنامه پرداخته شده است و سپس دیدگاه (WHO) دربارۀ سلامت بررسی می‌شود و آن‌گاه بحث در ابعاد چهارگانۀ آن گسترش می‌یابد.

آن‌گاه در نگاهی روایت‌محور و با نگرشی جامع‌نگر، این ابعاد چهارگانه در تمام شاهنامه جسته خواهند شد و تمامی ابیات مرتبط با موضوع در چند مدخل واژگانی مورد تحلیل قرار خواهند گرفت.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

بخش یکم: زندگی‌نامۀ فردوسی

بخش دوم: دربارۀ واژۀ پزشکی

بخش سوم: سلامت جسمانی

بخش چهارم: سلامت معنوی

بخش پنجم: سلامت روانی

بخش ششم: سلامت اجتماعی

پی‌نوشت‌ها

منابع و مآخذ

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب کلیک کنید.

منبع: کتابخانه تخصصی ادبیات

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: