1401/9/9 ۱۱:۵۷
اهمیت کتاب «خاطرات کلنل کاساگوفسکی: اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران در 1896 ـ 1898» در این است که فرمانده روسی بریگارد قزاق که به‌ظاهر وظیفه‌دار تعلیم قشون ایران و حفظ سلطنت پادشاه قاجار و در باطن رئیس قوه اجرائیه سفارت روس در ایران بوده، مفاسد و معایب سیستم حکومتی و اولیای دولت ایران را بیان و به‌ویژه انحراف سران هیئت حاکمه، از اصول امانت و درستی و حرص آنها به جمع مال و منال اشاره می‌‌کند.
کتاب «خاطرات کلنل کاساگوفسکی: اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران در 1896 ـ 1898» تالیف ولادیمیر کاساگوفسکی با ترجمه عباسقلی جلی به اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار از سوی انتشارات اساطیر منتشر شد.
کلنل کاساگوفسکی از عمال استعمار روسیه تزاری در سال 1894 برای تعلیم سوارنظام در ایران مأموریت یافت، به فرماندهی بریگارد قزاق رسید و تا سال 1903 در ایران خدمت کرد
کاساگوفسکی به نوشتن خاطرات و ضبط وقایع دیداری و شنیداری خود و جمع‌آوری اسناد علاقه‌مند بود و افزون بر دفتر خاطرات او که در انستیتوی خاورشناسی آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی است، در بایگانی مرکزی دولتی نظامی و تاریخی اتحاد جماهیر شوروی مقادیر زیادی مدارک شخصی عبارت از 521 پرونده موجود است.
دفتر خاطرات تهران کاساگوفسکی عبارت از چهار کارتن است:
کارتن اول: از 6 فوریه 1896 تا 12 نوامبر 1896 که دربرگیرنده مهم‌ترین اسناد است.
کارتن دوم: از 13 نوامبر تا 28 دسامبر 1896. این قسمت دربرگیرنده شرح عزل امین‌السلطان از منصب صدارت، مسافرت او به قم، طرز رفتار فرمانفرما وزیر جنگ نسبت به کاساگوفسکی و بریگارد قزاق و تعقیب منسوبان امین‌السلطان از طرف فرمانفرما است.
کارتن سوم: مربوط به سال 1897 که دربرگیرنده یادداشت‌های ارانوفسکی و مارتیروس‌خان نیز هست و همچنین شرح راه شوسه انزلی تا تهران.
کارتن چهارم: مربوط به سال 1898 و دارای عنوان متفرقه و خاطرات.
در این کارتن‌ها در مجموعه 3684 ورق به خط مؤلف و 188 نامه است که 137 نامه به زبان روسی و 42 نامه به زبان فارسی و 9 نامه به زبان فرانسه نوشته شده است. همچنین 422 برگ اسناد مختلف در کارتن‌ها وجود دارد.
خاطرات کاساگوفسکی دریایی از اطلاعات گوناگون تاریخی، سیاسی، اجتماعی، جغرافیایی و اقتصادی دوره حضور مؤلف در ایران و روابط طبقات اجتماعی و چندوچون اعمال عمال پیدا و پنهان روسیه در ایران برای رسیدن به اهداف خاص روسیه تزاری و رقابت‌ها و رفاقت‌های روسیه و انگلیس بر علیه دولت و ملت ایران از نگاه اوست.
اهمیت کتاب در این است که فرمانده روسی بریگارد قزاق که به‌ظاهر وظیفه‌دار تعلیم قشون ایران و حفظ سلطنت پادشاه قاجار و در باطن رئیس قوه اجرائیه سفارت روس در ایران بوده، مفاسد و معایب سیستم حکومتی و اولیای دولت ایران را بیان و به‌ویژه انحراف سران هیئت حاکمه، از اصول امانت و درستی و حرص آنها به جمع مال و منال اشاره می‌‌کند.
در یادداشت‌های کاساگوفسکی نکات مهمی از قبیل کشته‌شدن، ناصرالدین شاه، اشارات بسیار مهم درباره زندگانی کامران میرزا نایب‌السلطنه، مراحل خدمت و ترقیات سریع آقا بالاخان سردار افخم، نکات جالبی از زندگانی امین‌السلطان و برادرش امین‌الملک، تشریفات ورود مظفرالدین شاه به طهران، اشاراتی به زندگانی محمدعلی میرزا و شعاع‌السلطنه، وضع پولی ایران و فقر مالی دولت، رفتار حکام با مردم و رفتار فرماندهان با سربازان و امثال اینها دیده می‌شود که در مجموع از منابع ارزنده تحقیق در تاریخ این دوره به شمار می‌رود.
این کتاب توسط عباسقلی جلی از زبان روسی به فارسی برگردانده می‌شود و در 242 صفحه در قطع جیبی در سال 1344 توسط بنگاه انتشارات امیرکبیر منتشر می‌شود. در اردیبهشت سال 1345 نقدی بر این کتاب توسط حسین محبوبی اردکانی در مجله «راهنمای کتاب» چاپ می‌شود و ایرادات و اشکالات متعدد کتاب را بیان می‌دارد. مترجم دفاعیه‌ای از خود در صفحه 367 همان مجله می‌آورد و با سپاس‌گزاری از ناقد، بیشتر آنها را می‌پذیرد. با این همه کتاب مورد استقبال اهل تاریخ دوره قاجار قرار گرفت و شمارگان آن به اتمام رسید تا اینکه ناشر در سال 1355 چاپ دوم کتاب را انتشار می‌دهد.
اما در این چاپ، حروف‌چینی به شیوه امروزی انجام شده است. متن نقد استاد محبوبی اردکانی و جوابیه مترجم به طور کامل در ابتدای کتاب آورده شده است. اغلاط چاپی کتاب برطرف شده است. در ابتدای کتاب فهرستی تهیه شده و نمایه کتاب جامع‌تر از نمایه چاپ دوم استخراج شده و به آخر کتاب افزوده شده است.
کتاب «خاطرات کلنل کاساگوفسکی: اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران در 1896 ـ 1898» تالیف ولادیمیر کاساگوفسکی با ترجمه عباسقلی جلی به اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار در 256 صفحه، شمارگان 550 نسخه و بهای 125 هزار تومان از سوی انتشارات اساطیر منتشر شد.
منبع: ایبنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید