دولت فاطمیان در مصر

1401/4/4 ۱۰:۴۳

کتاب «دولت فاطمیان در مصر: تحلیلی جدید» به نگارش ایمن فواد سید با ترجمه اسماعیل باغستانی منتشر شد.

حیات سیاسی و فرهنگی و اداری فاطمیان را معمولاً به دو بخش متمایز تقسیم می‌کنند، بخش نخست شامل دوران فعالیت‌های آنان در مغرب که برهه‌ی زمانیِ پیش از تأسیس خلافت تا انتقال به مصر را دربرمی‌گیرد؛ بخش دوم دوره‌ی انتقال به مصر تا سقوط دولت فاطمی. با توجه به این تقسیم‌بندی، نوع فعالیت‌ها و تاریخ سیاسی و تمدنی فاطمیان نیز به دو قسم متمایز تقسیم می‌گردد. دوران اول از بساطت بیشتری برخوردار است. اما در دوران دوم، دولت فاطمیان شالوده و نظام پیچیده‌تر و کارآمدتری را می‌ریزد و به ضرورت، در رقابت با خلافت عباسی، به تقلید و ابداع نظام‌ها و سازوکارهای سیاسی و دینی و آئینی و تشکیلاتی پیشرفته‌تری دست می‌یازد. کتاب دولت فاطمیان در مصر به نظر می‌رسد تازه‌ترین و کامل‌ترین کتابی باشد که با تفصیل کافی و با استناد به اهّم منابع و تحقیقات قدیم و جدید به بررسی هر دو مرحله‌ی تاریخ فاطمیان پرداخته است.

در کتاب حاضر به ریشه‌ها، خواستگاه و اقدامات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دولت فاطمیان در مصر پرداخته است. فاطمیان یکی از شاخه‌های فرقه اسماعیلیه در مصر بودند که به امامت اسماعیل پسر امام جعفر صادق (ع) اعتقاد داشتند و او را امام زمانی می‌دانستند که ظهور خواهد کرد. این فرقه نام خود را از فاطمه زهرا (ع) دختر گرامی پیامبر اکرم (ص) اخذ کرده‌ا‌‌‌‌ند و برای بیش از دو سده بر مصر، شمال آفریقا و بخشی از غرب آسیا و جنوب اروپا حکومت می‌کردند. نویسنده با ذکر جزئیات دقیق و تاریخی در رابطه با فاطمیان از آغاز کار آن‌ها در دوره سامانیان و غزنویان شروع می‌کند سپس به گسترش و حاکمیت‌شان در مصر می‌پردازد. یکی از مهم‌ترین رقبا و دشمنان فاطمیان، خلفای بنی‌عباس در بغداد بوده‌اند که باعث شده در دوران زمامداری‌شان جنگ‌های زیادی با هم داشته باشند که در کتاب به خوبی به آن پرداخته شده است.

 کتاب پیش‌رو یکی از کامل‌ترین منابعی است که درباره حکومت فاطمیان در مصر به رشته تحریر درآمده و در آن از اسناد موثقی برای نوشتن تاریخ این دوران به خوبی استفاده شده است. خلافت فاطمی از 909 میلادی تا 1171 میلادی به طول انجامید و توانستد در این مدت دولت مقتدری را سازمان‌دهی نمایند که سرزمین‌های زیادی را به حکومت خود ضمیمه نمودند و در علم، هنر و بازرگانی به درجه رفیعی رسیدند. شهر قاهره که امروزه به عنوان پایتخت مصر شناخته می‌شود در دوران حکومت فاطمیان پایه‌ریزی گردید. این کتاب حاوی حقایق زیادی درباره این برهه مهم از تاریخ مصر و جهان است و می‌تواند هم برای مطالعه علاقمندان به تاریخ و هم برای پژوهشگران علاقمند به این حوزه کتابی ارزشمند به شمار رود و نیازشان به کتاب‌های دیگر در این زمینه را برطرف کند.

فهرست مطالب گنجانده شده در کتاب عبارت است از:

گزارش کار

فرهنگ و سیاست در عصر فاطمیان

مقدمه

درآمد

تالیفات عصر فاطمی

وضعیت کنونی مطالعات راجع به فاطمیان و اسماعیلیان

کتاب اول: دعوت- دولت

فصل اول: برپایی خلافت فاطمی در شمال آفریقا

فصل دوم: انتقال خلافت فاطمی به مشرق

فصل سوم: توسعه طلبی و بررسی ماجرای الحاکم بامرالله

فصل چهارم: رویارویی عباسیان و فاطمیان

فصل پنجم: بدرجمالی و آغاز حکومت نظامی

فصل ششم: پایان ثبات وزارت مامون بطائحی

فصل هفتم: سرآغاز بحران

فصل هشتم: اضمحلال

فصل نهم: پایان کار و کودتای صلاح الدین ایوبی

کتاب دوم: رسوم، آیین ها و مدنیت

فصل دهم: سازمان های حکومتی و اداری

فصل یازدهم: رسوم و آیین ها

فصل دوازدهم: موکب‌های آیینی

فصل سیزدهم:فعالیت‌های اقتصادی

فصل چهاردهم: نظام مالیاتی

فصل پانزدهم: زندگانی اجتماعی

فصل شانزدهم: تعلیم و تربیت و فرهنگ

فصل هفدهم: معماری و دیگر هنرها

کتاب سوم: سپاهیان و نیروی دریایی

فصل هجدهم: سازمان نظامی

فصل نوزدهم: نیروی دریایی

دیوان جهاد یا دیوان عمائر

خاتمه

کتابنامه

تصاویر

نمایه

کتاب «دولت فاطمیان در مصر: تحلیلی جدید» به نگارش ایمن فواد سید با ترجمه اسماعیل باغستانی توسط نشر نی با 760 صفحه و قیمت 220000 تومان چاپ و روانه بازار گردید.

منبع: کتابخانه مجلس