امروز زادروز عباس زریاب خویی است

1400/5/20 ۱۰:۱۸

عباس زریاب خویی از تاریخ‌دانان بسیار شناخته شده ایرانی است. او در بیستم مرداد‌ماه سال ۱۲۹۸ به دنیا آمد و پس از75 سال زندگی در نیمه‌های بهمن ماه سال ۱۳۷۳ در تهران درگذشت. زریاب خویی از سال ۱۳۴۵ استاد تاریخ در دانشکده‌ ادبیات دانشگاه تهران بود و در رشته‌های ادبیات فارسی، ادبیات عرب، فلسفه، زبان‌شناسی و معارف اسلامی تدریس می‌کرد.

  استاد محمدعلی موحد گفته: «‌زریاب درسال ۱۳۱۶ در سن و سالی بود که باید به خدمت نظام وظیفه می‌رفت. آن زمان در آذربایجان فقط یک مدرسه متوسطه ۱۲کلاسه در تبریز داشتیم، یکی هم بعدها در ارومیه افتتاح شد. یا باید زریاب را از خوی به یکی از این شهرها که دوازده کلاس کامل داشت بفرستند تا سیکل دوم را بخواند و این کلی خرج داشت که تحمل آن برای هر خانواده آسان نبود. راه دیگری که مخصوصا در روستاها و شهرهای کوچک آذربایجان برای فرار از اجباری (خدمت سربازی) رفتن از آن استفاده می‌شد، آن بود که بچه‌ها را به قم می‌فرستادند تا طلبه بشوند؛ چون طلبه‌ها قانونا از خدمت سربازی معاف بودند. زریاب را این‌جوری فرستادند به قم... درباره زریاب گفته‌اند که تقی‌زاده او را کشف کرد و این البته درست است. زریاب گنجی بود که تقی‌زاده او را کشف کرد و به هنینگ معرفی‌اش کرد و وسایل اعزام او را برای تحصیل به آلمان فراهم آورد. اینها همه درست، اما نگفته‌اند که این گنج چگونه گرد آمده بود.

 استاد باستانی پاریزی نیز درباره زریاب گفته است: «چند سال پیش که کنگره‌ای از مستشرقان در تهران تشکیل شده بود یک روز ما را بردند به دیدن سد کرج، در کنار دریاچه، من و ایرج افشار و دکتر زریاب و چند تن دیگر ایستاده بودیم، در همین وقت یک پروفسور آلمانی سررسید که قبلا استاد زریاب بود، شروع کرد با زریاب به آلمانی حرف زدن و دو تا فرانسوی هم رسیدند، زریاب با آنها به فرانسه به صحبت پرداخت، دو تا ژاپنی هم آمدند- زریاب متکلم‌وحده بود- و البته نه به ژاپنی، بل به انگلیسی توانست حرف‌ خود را به آنها بفهماند. حسینعلی محفوظ استاد عرب سررسید: اهلا و سهلا، عربی فُصحای زریاب گره‌گشای کارش شد. از شما چه پنهان من، ضمن حسرت، کمی حسد هم بردم که گنگ بودم. در همین وقت چهار، پنج تا از دانشمندان شوروی سررسیدند. من خوشحال شدم و بلندبلند گفتم: «‌دکتر زریاب، دیگر مطمئنم که زبان روسی‌ نمی‌دانی. اما خیلی زود آب سرد بر آتش حرارت و جوش من ریخته شد، زیرا: خوش‌گلدی و صفا گتیردی زریاب، چنان فضلای اهل آذربایجان شوروی را به خود گرفت که سایرین فراموش شدند.»

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد