ای که درون جان من تلقین شعر میكني

1390/9/26 ۰۳:۳۰

محمد علی موحد به عنوان سخنران در کنفرانس جهانی از بلخ تا قونیه گفت: از مولانا جلال‌الدین (604-672)، دیوانی با بیش از چهل هزار بیت و شش دفتر مثنوی با بیش از بیست و شش هزار بیت بر جای مانده است

به گزارش روابط عمومی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، محمد علی موحد در کنفرانس جهانی از بلخ تا قونیه که در مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی در حال برگزاری است، اظهار داشت: از مولانا جلال‌الدین (604-672)، دیوانی با بیش از چهل هزار بیت و شش دفتر مثنوی با بیش از بیست و شش هزار بیت بر جای مانده است و این حاصل یک دورۀ سی ساله از زندگی اوست. شمس تبریز در 642 به سراغ مولانا آمد و مصاحبت او تحولی شگرف در زندگی مولانا پدید آورد. ظاهراً مولانا پیش از آشنائی با شمس چیزی ننوشته بود یا اگر نوشته بود چیزی از آن به دست ما نرسیده است. این مقاله کوششی در توضیح و قابل فهم کردن آن رویداد شگفت است و دو نکته را برجسته می‌سازد: اول آنکه شعر مولانا بازتاب همان تحول روحی است که با رسیدن به شمس در او پیدا شد. مولانا در واقع حکایتگر تجربه‌ها و انکشافات معنوی است که در حین سرودن شعر و همراه آن رخ می‌دهد. شاعرانگی مولانا و مغازلات او با واژه‌ها و تصاویر خیال و نقش‌بندی‌ها، نمایش روایی آن تجربه‌هاست.

شمس تبریز می‌گوید: «به حضرت حق تضرع می‌کردم که مرا به اولیاء خود اختلاط ده و همصحبت کن. به خواب دیدم که مرا گفتند که ترا با یک ولی همصحبت کنیم. گفتم کجاست آن ولی؟ شب دیگر دیدم گفتند در روم است» (مقالات شمس، ص 759). شمس آن ولی خدا را همراه با شاعری بی‌همتا در وجود مولانا کشف کرد. او سخن‌شناس بزرگی بود. دست بر روی آن کان گوهر نهاد. شواهد متعددی در دیوان کبیر تأثیر نفس شمس را در ظهور و بروز شاعرانگی مولانا به ثبوت می‌رساند و این نکته دومی است که در این مقاله مورد تأکید قرار می‌گیرد. شمس مولانا را به‌ سرودن شعر وا می‌داشته و بیهوده نیست که مولانا آن غزلهای ناب را به شمس نسبت می‌دهد، عطرناک‌ترین گلهای نیاز را نثار شمس می‌کند و درخشنده‌ترین مرواریدهای صفا را در پای او می‌ریزد.