تاریخ در چنین روزی

اول بهمن 1348 ش، سرآغاز سلسله درس‏هاي زيربنايي "ولايت فقيه" يا "حكومت اسلامي" بود كه حضرت امام خميني(ره) همزمان با رهبري حركت سرنوشت‏ساز بسيج نيروهاي جوان و دانشگاهي و تشويق آنان به مطالعه و بررسي قوانين همه جانبه اسلام، در حالي كه چند سالي از تبعيدشان در نجف اشرف مي‏گذشت، در طي دوازده جلسه در مسجد شيخ انصاري ارائه نمودند.

آيت‏ اللَّه حاج شيخ عباس قمي در سال 1256 ش (1294 ق) در شهر قم به دنيا آمد. در ابتدا از محضر آيت‏اللَّه محمد ارباب قمي فيض برد و سپس در 21 سالگي راهي نجف اشرف گرديد. وي در نجف از محضر فقيهان بزرگي همچون: علامه سيد محمد كاظم يزدي، ميرزا محمد تقي شيرازي، شيخ الشريعه اصفهاني و سيد حسن صدركاظمي بهره برد و اجازات متعدد اجتهاد دريافت كرد. شيخ عباس قمي به علت علاقه بسيار به احاديث و اخبار، ملازم خاتمُ المحدثين، علامه ميرزا حسين نوري گشت و بيشتر اوقات خود را در اين مسير صرف نمود و اجازه روايت نيز گرفت.

ارنسْتْ اميل هِرتْسفِلْدْ، خاورشناس برجسته آلماني در 23 ژوئيه 1879م در يكي از شهرهاي آلمان متولد شد. او تحصيلات خود را در دانشگاه‏هاي مونيخ و برلين پي گرفت و پس از اخذ ليسانس معماري، دكتراي فلسفه را از دانشگاه برلين دريافت نمود. هرتسفلد ابتدا به عنوان استاديار جغرافياي تاريخي در همان دانشگاه به تدريس پرداخت و در كنار آن ضمن خدمت در موزه دولتي پروس، به مطالعه در جغرافياي تاريخي مشرق زمين به ويژه ايران و عراق پرداخت. وي از سال 1903م در خاور نزديك و خاورميانه و نيز در طول جنگ‏هاي اول و دوم جهاني به كاوش‏هاي باستان‏شناسي در ايران، بين‏النهرين و سوريه مشغول بود و با هيأت اعزامي به نينوا براي كشفيات باستان‏شناسي و تاريخي اعزام گرديد.

جان راسكين، فيلسوف، منتقد هنري و نويسنده مشهور انگليسي در هشتم فوريه 1819م در خانواده‏اي ثروت‏مند و متدين در لندن به دنيا آمد. وي در كودكي تربيتي جدي و استوار يافت و شب و روز از مراقبت شديد پدر و مادر برخوردار بود. راسكين از كودكي با آثار كهن، مناظر طبيعي و كليساها آشنايى يافت و با تشويق پدر، به جانب موسيقي و نقاشي و مطالعه شعر كشيده شد.

مهندس مهدي بازرگان در سال 1286 ش در تهران به دنيا آمد و تحصيلاتش را در رشته دكتراي مهندسي ماشين در فرانسه به پايان رساند. وي در ابتدا در مدارس و سپس از 1320 در دانشگاه تهران به تدريس پرداخت. مهندس بازرگان در جريان ملي شدن صنعت نفت وارد مبارزات سياسي گرديد و پس از كودتاي 28 مرداد 32 دستگير و تبعيد شد.

نظام‏ وفا كاشاني در حدود سال 1266 ش (1305 ق) از پدر و مادري شاعر و اهل ادب در بيدگل كاشان به دنيا آمد. وي تحصيلات خود را در علوم ادبي، عربي، فارسي و فلسفه را در زادگاه خود و قم و سپس نجف سپري كرد و در تهران زبان فرانسه را آموخت.

آيت‏ اللَّه حاج شيخ محمدعلي حقّي سرابي در حدود سال 1307 ش (1348 ق) در بيت علم و تقوا در شهرستان سراب در آذربايجان شرقي به دنيا آمد. وي مقدمات علوم اسلامي و سطوح عاليه را در تبريز و قم فراگرفت و سپس در نجف در درس آيات عظام سيد محمود شاهرودي، سيد محسن حكيم و سيد ابوالقاسم خويي شركت جست. آيت ‏اللَّه حقي پس از مدتي توقف در سراب، راهي قم گرديد و در دروس خارج فقه و اصول حضرات آيات سيد حسين بروجردي و امام خميني حاضر شد و بهره‏هاي فراوان علمي كسب نمود.

دسترسي‌ به‌ ارتفاع‌ «گرده‌رش» با عمليات‌ نصر8 ميسر شد و امكان‌ عبور از رودخانه‌ «قلعه‌چولان» و ورود به‌ غرب، پيشروي‌ به‌ سمت‌ شمال‌ و جنوب‌ منطقه‌ را فراهم‌ آورده‌ بود، ضمن‌ آنكه‌ با عمليات‌ نصر4 و تصرف‌ شهر «ماووت» نيز امكان‌ اجراي‌ عمليات‌ در جناح‌ چپ‌ منطقه، شامل‌ شرق‌ رودخانه‌ قلعه‌ چولان‌ پديد آمده‌ بود. اين‌ نتايج‌ سبب‌ گرديد تا شرايط‌ لازم‌ براي‌ اجراي‌ عمليات‌ بيت‌ المقدس‌2 در شمال‌ سليمانيه‌ فراهم‌ شود.

پايه لغت‏نامه دهخدا ظاهراً در دوران جنگ جهاني اول پي‏ريزي گرديد. تهيه مواد اين لغت نامه در مدت چهل سال، عظيم‏ترين كاري بود كه علامه دهخدا آن را به انجام رسانيد. با اين حال نخستين گام براي چاپ اين اثر كم‏نظير، با پيشنهاد وزير دارايي وقت برداشته شد. چند سال بعد در بهمن 1314، قراردادي بين وزارت معارف و دهخدا به امضا رسيد كه براساس آن قرار بر اين شد كه اين لغت‏نامه در نه جلد هفتصد صفحه‏اي طي پنج سال به چاپ برسد.

پس از راهپيمايي‏هاي مكرّر مردم عليه رژيم ديكتاتوري شاه، درگيري‏هاي وسيعي بين نظاميان و مردم به وقوع پيوست. در اين حال، برخي از نظاميان كه به حقانيت مبارزات مردم پي برده بودند، در پي فرمان امام خميني(ره) پادگان‏ها را ترك كرده، به مردم پيوستند.