فقه، علوم قرآنی و حدیث

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

انبیاء | محمدعلی لسانی فشارکی اَنْبیاء، بیست ویكمین سورۀ قرآن مجید، دارای 7 واحد موضوعی (ركوع)، 112 (یا 111) آیه، 168‘1 كلمه و 870‘4 حرف.
انتظار |
انجیل | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث , فاطمه لاجوردی اِنْجیل، هر یك از 4 كتاب اول عهد جدید كه به ترتیب منسوب به متى، مرقس، لوقا و یوحناست. واژۀ انجیل معرّب اوانگلیون یونانی و اوانگلیوم لاتینی است و اصلاً به معنای مژدگانی، مژده و بشارت آمده است (حداد، 29؛ موفت، مقدمه، 28؛ «كتاب همراه ... »، 206؛ لیدل، 539؛ قس: جفری، 71-72؛ برای این معنی در عهد عتیق، نک‍ : مثلاً ...
اندرابی | محمدعلی لسانی فشارکی اَنْدَرابی، احمد بن ابی عمر، از مُقریان بزرگ خراسان در میانۀ سدۀ 5 ق/ 11 م و صاحب كتاب الایضاح فی القراءات. از آغاز زندگی و تحصیلات مقدماتی او اطلاعی در دست نیست. حتى شهرت انتساب او به اندراب، به سبب تعدّد مكانهایی به این نام، نمی‌تواند روشنگر زادگاه و خاستگاه او بوده بـاشد (نک‍ : ه‍ د، اندراب؛ قس: جنابی، 13)...
انزال |
انسان |
انس بن مالک | عبدالامیر سلیم اَنَسِ بْنِ مالِك، ابوحمزه (د 93 ق/ 712 م)، صحابی پیامبر (ص). وی از انصار و از طایفۀ خزرجی بنی نجّار بود (كلبی، 2/ 49؛ ابن‌سعد، 7/ 17). پس از مهاجرت رسول اكرم (ص) به مدینه، مادرش و به قولی شوهر مادرش ابوطلحه، او را به حضور پیامبر آورد و خواست كه آن حضرت وی را به خدمت بپذیرد (همو، 7/ 19؛ ذهبی، سیر ... ، 3/ 398...
انشراح | محمدعلی لسانی فشارکی اِنْشِراح، نود و چهارمین سوره از قرآن مجید، دارای 8 آیه، 29 كلمه و 102 حرف. این سوره را محدثان، قاریان و مفسران، همواره با توجه به سرآغاز آن «اَلَمْ نَشْرَحْ» می‌نامیده‌اند، و ظاهراً از سر احتىاط، نام دیگری برآن نمی‌نهاده‌اند (نک‍ : طبری، 12/ 150؛ ابوعمرو، 224؛ طبرسی، 5/ 507؛ قرطبی، 20/ 104؛ فیروزآبادی، 1/ 52...
انشقاق | محمدعلی لسانی فشارکی اِنْشِقاق، نام هشتاد و چهارمین سوره از قرآن مجید، دارای 25 (یا 23) آیه، 119 كلمه و 436 حرف. نام مشهور سوره از سرآغازِ آن گرفته شده است و گاه عالمان از باب احتیاط، آن را سورۀ «اِذَاالسَّماءُ انْشَقَّتْ» یـا به اختصار «اِنْشَقَّتْ» نـامیده‌اند (نک‍ : ابن بابویه، 121؛ نائطی، 7/ 689؛ سیوطی، الدر ... ، 6/ 328- 329...
انصاری |
انفال | محمدجواد حجتی کرمانی اَنْفال، اصطلاحی قرآنی و فقهی كه بر قسمی از اموال اطلاق گردیده است. این واژه جمع «نَفَل» است كه در معنای لغوی آن آرائی متنوع ارائه شده است؛ این ناهمخوانی از آن روست كه مفهوم لغوی واژۀ نفل تنها در عصر نخستین اسلامی شناخته بوده، و در طی قرون متمادی، با غلبۀ كاربرد اصطلاحی آن به فراموشی سپرده شده است. شاهد عمدۀ ...
انفال | مهدی مطیع اَنْفال، نام هشتمین سورۀ قرآن كریم به ترتیب تلاوت و هشتاد و هشتمین سوره به ترتیب نزول. انفال سوره‌ای است مدنی با 75 آیه (یا 74، یا 76)، 095‘1 كلمه و 080‘5 حرف كه افتتاح آن بعد از افتتاح سورۀ بقره بوده است (رامیار، 584؛ قطب، 3/ 1431). برخی روایات، آیات 30 تا 36 سوره را مكی می‌دانند (طبرسی، 2/ 794؛ نیز رامیار، ...
انعام | محمدعلی لسانی فشارکی اَنْعام، نام ششمین سوره از قرآن مجید، دارای 20 واحد موضوعی (ركوع)، 165 (یا 166 یا 167) آیه، 860‘3 كلمه و 254‘12 حرف.
انفطار | محمدعلی لسانی فشارکی اِنْفِطار، نام هشتاد و دومین سوره از قرآن مجید، دارای 19 آیه، 88 كلمه و 325 حرف. این سوره را در عهد نخستین «اِنْفَطَرَتْ» یا «اِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ» می‌نامیده‌اند. بعدها، مانند 3 سورۀ دیگر انشراح، انشقاق و تكویر، نام «انفطار» را از نخستین آیۀ سوره برگرفته، بر آن نهادند (نک‍ : ابن مجاهد، 674؛ ابن بابویه،...
انفاق | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث اِنْفاق، واژه‌ای قرآنی، به معنی صرف كردن مال در مصارف نیكوكارانه. انفاق در قرآن كریم به عنوان یكی از پایه‌های اصلی عمل صالح، و یكی از ویژگیهای مؤمنان مورد تأكید قرار گرفته است. با آنک‍ه اغلب مفسران متأخر به این عمل بیشتر از منظر توزیع ثروت و كاستن محرومیتهای اقتصادی نگریسته‌اند، اما در قرآن كریم بعد تربیتی ان...
اوزاعی | احمد پاکتچی اوزاعی، ابوعمرو عبدالرحمان بن عمرو (88-2 صفر 157ق/ 707-22 دسامبر 773م)، فقیه و محدث نامدار شام و پیشوای یكی از مذاهب بائدۀ فقهی كه چندی در شام و اندلس پیروانی یافت.
اوقاف |
اولوالعزم | فرامرز حاج منوچهری اولوالْعَزْم، تعبیری قرآنی در اشاره به پیامبران شكیبا، كوشا و دوراندیش كه در بیشتر آثار اسلامی در مرتبه‌ای بالاتر از دیگر انبیا جای گرفته‌اند. این تعبیر تنها یك بار در قرآن كریم به كار رفته است (احقاف/ 46/ 35) و نزد بیشتر مفسران، اشاره به پیامبرانی است كه استوار و با اراده‌ای قوی در برابر بدكرداری قوم خود، و ...
اهل بیت | علی رفیعی اَهْلِ بِیْت، یا اهل البیت، اصطلاحی قرآنی، حدیثی و كلامی، به معنای خانوادۀ پیامبر گرامی اسلام (ص). این اصطلاح در این معنا تنها یك بار در قرآن كریم (در آیه‌ای كه به آیۀ تطهیر معروف شده) به كار رفته است: «وَ قَرْنَ فی بُیوتِكُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلیَّةِ الاْولى وَ اَقِمْنَ الصَّلوٰةَ وَ آتینَ ...
اهل ذمه |
اهل کتاب | احمد پاکتچی اَهْلِ كِتاب، اصطلاحی كه بر گروهی از پیروان ادیان معتقد به كتابی آسمانی اطلاق شده است. قدر متیقن این است كه یهودیان و مسیحیان از مصادیق این اصطلاح در فرهنگ اسلامی بوده‌اند.
اهوازی | حسن انصاری اَهْوازی، ابوعلی حسن بن علی بن ابراهیم بن یزداد بن هرمز بن شاهق (27 محرم 362-4 ذیحجۀ 446 ق/ 7 نوامبر 972-6 مارس 1055 م)، مقری و مؤلف كتابی در نقد اشعری. وی در اهواز به دنیا آمد و از نسبش چنین پیداست كه ایرانی تبار بوده است (ابن‌جزری، غایة ... ، 1/ 220). وی در همان اهواز به تحصیل آغاز كرد و در دیگر جاها نزد مش...
ایقاع | ايقاع، اصطلاحی در فقه و حقوق اسلامی به معنی گونه‌ای از معامله كه با انشا از سوی يك طرف منشأ اثر گردد. ايقاع در مباحث فقهی در عرض عقد به عنوان معامله‌ای دو طرفه قرار دارد و در تقسيم سنتی فقه به 4 بخش، پس از بخش دوم، يعنی عقود، جای گرفته است.
ایلاف |
ایکه |
ایلیا |
ایوب | فرامرز حاج منوچهری اَیّوب، پیامبری از ذریۀ اسحاق نبی كه صبر و بردباری او در مقابل بلایا شهرت بسیار دارد و در قرآن كریم نیز با همین صفت ستوده شده است.
بابا تنبکتی | حمید گوینده بابا تُنْبُكْتی، احمد بابا بن احمد صنهاجی ماسنی (963-1032 یا 1036 ق/ 1556-1623 یا 1627 م)، رجال‌شناس و فقیه مالكی بلاد سودان. نیاكان احمدبابا از بربرهای صنهاجه بودند و به خاندان آل اقیت از قبیلۀ مَسّوفه تعلق داشتند. وی در شهر تنبكتو به دنیا آمد و همانجا به تحصیل پرداخت و در مدت كوتاهی مدارج علمی را طی كرد. خا...
ابن ناظر | محمدهادی مؤذن جامی یا ابن ‌ابی الاحوص، ابوعلی حسین‌ بن عبدالعزیز بن محمد فهری قرشی (د 699 ق / 1300 م) مقری، محدث، فقیه، ادیب و قاضی اندلسی.
ابن ناصرالدین | مهدی سلماسی ابوعبداللّه محمد بن ابی‌بکر بن عبداللّه‌ بن محمد قیسی، ملقب به شمس‌الدین (777-842 ق / 1375- 1438 م)، مؤلف و عالم شافعی دمشقی.
ابن نجار، ابوالحسن | حسن انصاری ابوالحسن محمد بن جعفر بن محمد بن هارون تمیمی کوفی (16 محرم 303- جمادی‌الاول 402 / اول اوت 915 ـ دسامبر 1011)، محدث، مقری و نحوی.
ابن نحاس |
ابن نحاس، محی الدین | مهدی سلماسی محیی‌الدین احمد بن ابراهیم بن محمد دمشقی دمیاطی (د 814 ق / 1411 م)، فقیه حنفی، که بعدها به مذهب شافعی گرایش یافت.
ابن نجیم | مهدی سلماسی زین‌الدین (یا زین‌العابدین یا زین) بن ابراهیم (926-970 ق / 1520-1563 م)، فقیه حنفی مصری. نجیم نام یکی از اجداد وی بوده است (تمیمی، 3 / 275).
ابن نظر | احمد پاکتچی ابوبکر احمد بن سلیمان بن عبداللـه بن احمد بن خضر ابن سلیمان سموئلی، عالم اباضی عُمان در سدۀ 5 ق / 11 م.
ابن نقاش | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث ابواُمامه شمس‌الدین محمد بن علی بن عبدالواحد دَکّالی (15 رجب 720-13 ربیع‌الاول 763 ق / 21 اوت 1320-10 ژانویۀ 1362 م)، مفتی شافعی، واعظ، محدث و مفسر مصری.
ابن نوح سیرافی | حسن انصاری ابوالعباس احمد بن علی بن محمد بن احمد ابن عباس بن نوح، محدث، رجال‌شناس و فقیه امامی در سده‌های 4 و 5 ق / 10 و 11 م.
ابن نما | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث عنوان افراد خاندانی امامی از عالمان و فقیهان حله که در سده‌های 6- 8 ق / 12-14 م می‌زیسته‌اند.
ابن نقطه | عبدالامیر سلیم ابوبکرمعین‌الدین محمد بن عبدالغنی بن ابی بکر حنبلی (10 رجب 579-22 صفر 629 ق / 29 اکتبر 1183-19 دسامبر 1231 م)، عالم رجال و حدیث در بغداد.
ابن والی | رضا محمدزاده ابراهیم بن والی بن نصر خجابن حسین مقدسی، ملقب به برهان‌الدین (د ح 960 ق / 1553 م)، ادیب و فقیه حنفی اهل غزّه.
ابن ودعان | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث ابونصر محمد بن علی بن عبید اللـه بن احمد، محدث و قاضی موصلی در سدۀ 5 ق.
ابن وردان | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث ابوالحارث عیسی حَذّاءِ مدنی (د ح 160 ق / 777 م)، یکی از دو راوی اصلی قرائت ابوجعفر یزید بن قعقاع از قرّاءِ دهگانه.
ابن ولید قمی | محمدجواد شبیری ابوجعفر محمد بن حسن بن احمد (د 343 ق / 954 م)، محدث و فقیه امامی.
ابن وهب، ابومحمد | جعفر شعار ابومحمد عبداللـه بن وهب بن مسلم فِهری قرشی (125-197 ق / 743-813 م)، فقیه و محدث مالکی مصر.
ابن هبیره | فرامرز حاج منوچهری ابوالمظفر عون‌الدین یحیی بن محمد بن هبیرۀ شیبانی (499-560 ق / 1106-1165 م)، ادیب، محدث، فقیه حنبلی و وزیر دو تن از خلفای عباسی.
ابن هرمز |
ابن هذیل، علی | فرامرز حاج منوچهری علی بن عبدالرحمن بن هذیل فزاری اندلسی، ادیب و نویسندۀ سدۀ 8 ق / 14 م.
ابن همام | محمدهادی مؤذن جامی ابوعبدالله کمال‌الدین محمد بن عبدالواحد سیواسی (ح 790-861 ق / 1388-1457 م)، فقیه و عالِم جامع الاطراف حنفی.
ابن همام اسکافی | حسن انصاری ابوعلی محمد بن ابی بکر همام بن سهیل بن بیزان، ملقب به کاتب (258- 19 جمادی‌الآخر 336 ق / 872-5 ژانویۀ 948 م)، از محدثان ایرانی تبار امامی مذهب.
ابن یزیدی | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث ابوعبدالرحمن عبدالله بن یحیی بن مبارک بن مغیرۀ عَدَوی، ادیب و مُقری بغدادی در سده‌های 2 و 3 ق / 8 و 9 م.

فقه، علوم قرآنی و حدیث

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

فقه، علوم قرآنی و حدیث

ورود به سایت

ثبت نام