حدود دو ماه از اظهارنظرعلی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره مشکل نداشتن نشر چشمه برای ادامه فعالیت می گذرد اما این نشر همچنان اجازه چاپ کتاب ندارد.
حدود دو ماه از اظهارنظرعلی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره مشکل نداشتن نشر چشمه برای ادامه فعالیت می گذرد اما این نشر همچنان اجازه چاپ کتاب ندارد. نشر چشمه از ابتدای سال ۹۱ تاکنون اجازه انتشار کتابی را نداشته و مجوز آن در دولت دهم تعلیق شده است و حال که وزارت ارشاد مخالفتی با ادامه فعالیت آن ندارد بی هیچ دلیل از فعالیت آن ممانعت می شود.
بهرنگ کیائیان، مدیر نشر چشمه می گوید: «مشکلات نشر چشمه هنوز برطرف نشده است. مشخص نیست مشکل کجاست چرا که با وجود حرف های وزیر ارشاد ما هنوز اجازه فعالیت نداریم و هیچ جلسه ای با مسوولان ارشاد نداشته ایم.»
مشکلات نشر چشمه از آن جا آغاز شد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم چندین نشر همچون «چشمه» را لغو مجوز کرد. ناشران این نشرها می گویند هیچ اخطار کتبی از سوی وزارت ارشاد دریافت نکرده اند و برخورد اداره کتاب با آنها به این شکل بوده که مجوزی برای کتاب های آنها صادر نمی کرده است.
بهمن دری، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد دولت دهم در تاریخ ۲۴ بهمن ماه ۱۳۹۰ درباره نشر چشمه گفته بود: «نشر چشمه و چند نشر دیگر نیز در شورای رسیدگی به تخلفات پرونده دارند و بر همین اساس حکم به تعلیقشان داده شده است. نشر چشمه به این حکم اعتراض کتبی کرده و حکم در حال تجدید نظر است.»
ناشرانی همچون آگاه، اختران و چشمه رسما از سوی مقامات وقت وزارت ارشاد توقیف شده و لغو امتیاز معرفی شدند. بسیاری از ناشران نیز در مقاطعی با تعلیق روبرو شدند که البته کارشان به توقف نرسید و بعضا حتی خبری از مشکلاتی که برایشان پیش آمده بود، به دلیل صلاحدید خود ناشران رسانه‌ای نشد.
بهرنگ کیائیان درباره این اقدام وزارت ارشاد می گوید: «وزارت ارشاد تنها می توانست پرونده نشر چشمه را که توسط بخش حقوقی اش فراهم شده بود به قوه قضاییه ارجاع دهد و به صورت کتبی به انتشارات ما اخطار دهد در حالی که هیچ تذکر کتبی نه به ما نشان دادند و نه برای ما ارسال شد».
گفتنی است از سوی اداره کتاب مجوزی برای انتشار به ناشرانی که وزارت ارشاد آنها را متخلف می دانست، داده نمی شد و در این مدت این ناشران متحمل زیان های فراوان شدند. این ناشران هنوز هم اجازه فعالیت ندارند و مشکلاتشان برطرف نشده است.
پرسشی که ذهن را مشغول می کند قانونی بودن اقدام وزارت ارشاد دولت دهم در خصوص تعلیق فعالیت نشرهایی چون نشر چشمه است. فریده غیرت، وکیل پایه یک دادگستری درباره مجوز نشر چشمه به پیام نو می گوید: «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ممانعت از فعالیت یک نشر تا زمان صدور حکم دادگاه باید اخطار کتبی صادر می کرد. اگر این ارگان دولتی برای نشر چشمه اخطار کتبی صادر نکرده باشد و تنها به صورت شفاهی به این ناشر اطلاع داده باشد مرتکب تخلف شده چرا که پروسه قانونی را طی نکرده است.»
وی در پاسخ به این پرسش که آیا نشر چشمه یا ناشران توقیف شده دیگر می توانند ادعای خسارت کنند، توضیح می دهد: «نشر چشمه و یا هر ناشر دیگری که بدون اخطار کتبی از ادامه فعالیت باز داشته شده است می تواند از طریق مراجع قضایی شکایت و درخواست خسارت عدم نفع کند.»
گفتنی است علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شنبه ۲۵ آبان ماه در حاشیه مراسم تکریم از خادمان نشر از فعال شدن نشر چشمه و رفع مشکلاتی که در دولت گذشته باعث توقف فعالیت‌های این نشر شده بود خبر داد اما نشر چشمه همچنان امکان ادامه فعالیت ندارد. سید عباس صالحی؛ معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در اولین نشست خبری خود که ۲۷ آبان ماه برگزار شده بود درباره نشر چشمه توضیح داد: «یک نکته وجود دارد و آن این است که ما هنوز فرصت بررسی محتوایی کتاب های نشر چشمه را نداشته‌ایم، بنابراین حالا هم قضاوت محتوایی ندارم و به قانون ملتزم هستم. اما تنها درباره کتاب «روز حسین (ع)» (محمد رحمانیان)توضیحاتی دارم. من همیشه می‌شنیدم که این کتاب که به ارشاد سپرده شده است، نسبت به اهل بیت(ع) لحن نامناسبی دارد و در آن آمده به امام حسین(ع) اهانت شده تا این‌که هفته گذشته ناشر مربوطه کتاب را آورد که من بخوانم. من در روز شنبه این کتاب را خواندم و می‌توانم مفصل درباره‌اش حرف بزنم. اما در حال حاضر فقط این نکته را می‌گویم که ما باید در قضاوت‌های‌مان احتیاط کنیم و حتا در نسبت دادن جرم به مجرم احتیاط کنیم. من در صفحه ۸۳ این کتاب خواندم که نوشته شده «امیر: یکی بشود شمر و عربده‌ای سردهد» یعنی شمر عربده سر بدهد. روشن است که نویسنده می‌خواهد بگوید شمر عربده سر بدهد. با این حال من باز هم شک کردم و نسخه آقای کیائیان را با نسخه پی دی اف که به ارشاد سپرده شده بود، تطبیق دادیم و دیدیم که بله، مطلب همان است.»
او ادامه داد: «این نشان می‌دهد گاهی حرف‌هایی در فضای رسانه می‌آید که من نمی‌خواهم بگویم سوءنیت است، اما حداقل مطابق با واقع هم نیست. دیروز زمانی که من دیدم بخش‌هایی از کتاب‌های منتشرنشده نشر چشمه در یک خبرگزاری منتشر شده، شگفت‌زده شدم، چرا که معتقدم ناشر به ارشاد اعتماد می‌کند و کتابش را به ارشاد می‌سپارد. اگر بخش‌هایی از این کتاب‌ها از طریق سیستم داخلی ارشاد به بیرون منتقل شود، گناه، جرم و اعتمادسوز است. به همین دلیل من بلافاصله با مسؤول اداره کتاب صحبت کردم که پیگیری کند این مسیر چگونه بوده و خبرش را به من بدهند. این موضوع برای من مقوله ساده‌ای نیست و بار مهمی دارد، چرا که ما باید برای ناشر و مؤلف فضایی ایجاد کنیم که آنها احساس کنند ارشاد خانه خودشان است. اگر احتمال بدهند که چیزهایی از این‌جا به بیرون درز کند، خیلی بد است.»
عباس صالحی قول داد که موضوع نشر چشمه توسط کمیته حقوقی وزارت ارشاد پیگیری شود اما هنوز خبری مبنی بر برطرف شدن مشکلات این نشر پس از گفته های صالحی منتشر نشده است. اهالی نشر امید دارند که در دولت تدبیر و امید فعالیت های غیرقانونی وزارت ارشاد دولت سابق ادامه نیافته و مشکلات دوره گذشته برطرف شود.