بُری در میان بختیاریها / گرمی دستها در روزهای سخت زندگی
مردم بختیاری در کنار طبیعت زاگرس، سدهها و سالیانی دراز است که سختیهایی فراوان را تاب میآورند. رمز امتداد زندگی در این منطقه در پناه کوههای بلند، چیزی جز صبوری و سختکوشی این مردم نیست؛ وضعیتی که در خود معناهایی از همدلی و همیاری را دارد و تاریخی از صبر و یاری را با دستهای پینهبسته و مهربان در یادها حک کرده است. در چنین تاریخی است که واژهها نیز از پیشینهای دیرسال برخوردارند و نماد فرهنگ مردم به شمار میآیند؛ واژههایی که از معنا سرریزند. در فرهنگ بختیاری واژه همیاری معادل عیاری قدیم است؛ عیاری یا جوانمردی که از پیوندی اجتماعی در قدیم حکایت میکند. ذیل این مفهوم، بُری نیز در فرهنگ بختیاری به نوعی همدلی و یاریگری اشاره دارد.
مردم بختیاری در کنار طبیعت زاگرس، سدهها و سالیانی دراز است که سختیهایی فراوان را تاب میآورند. رمز امتداد زندگی در این منطقه در پناه کوههای بلند، چیزی جز صبوری و سختکوشی این مردم نیست؛ وضعیتی که در خود معناهایی از همدلی و همیاری را دارد و تاریخی از صبر و یاری را با دستهای پینهبسته و مهربان در یادها حک کرده است. در چنین تاریخی است که واژهها نیز از پیشینهای دیرسال برخوردارند و نماد فرهنگ مردم به شمار میآیند؛ واژههایی که از معنا سرریزند. در فرهنگ بختیاری واژه همیاری معادل عیاری قدیم است؛ عیاری یا جوانمردی که از پیوندی اجتماعی در قدیم حکایت میکند. ذیل این مفهوم، بُری نیز در فرهنگ بختیاری به نوعی همدلی و یاریگری اشاره دارد. بری بنا بر پژوهش ظهراب مددی در نوشتاری با نام «از عیاری تا همیاری» به معنی حقوق و مستمری است؛ حقوقی که به نیازمندان تعلق میگیرد. روح بزرگ این مردمان در گذر تاریخشان اجازه نداده است که کسی دست نیاز به سوی دیگری دراز کند، از آنرو که با بُری به عنوان رسمی قدیمی، نیازمندی از سر نداری خجالتزده نمیشود.
مردم بختیاری، آنهایی را که شغل و کاری ثابت ندارند یا زمینی در مالکیتشان نیست، با کمکهایی همچون اختصاص سهمی از محصولشان، گندم، جو و ...، مورد توجه قرار میدهند. بختیاریها همگی با میل و رغبت بدین کمک اقدام میکنند. در گذشته غربتیها و تشمالها (نوازندگان بختیاری) جزو کسانی بودند که از این کمکها برخوردار میشدند. سنتِ بری تنها بدینها که گفته آمد خلاصه نمیشود و طبق اعتقادات مذهبی، جنبهای دیگر نیز مییابد. جنبهای که خانوادههایی بیشتر را زیر پوشش چنین یاریگری بیچشمداشت قرار میدهد. در اینباره باید به وضعیت باورهای مذهبی مردم بختیاری توجه کرد. امامزادههایی در مکان زندگی بختیاریها وجود دارد که مردم بدانها باورمندند. از روزگاران گذشته تاکنون، هر چند طایفه از بختیاریها مرید و پیرو یکی از این امامزادهها به شمار میآیند. از اینرو است که افراد طوایف هر ساله به متولیان و فرزندانشان بری میپردازند. بنا به نوشته ظهراب مددی، طایفه وی سهم خود را به آقا سعید در چهارمحال و بختیاری میپردازد. برای این منظور هر سال افرادی از سوی طایفه به خانههای طایفه سرمیزنند و بری جمع میکنند. اگر هم این افراد برای گردآوری بریها نیایند، افراد طایفه بریها را سرانجام از هر راهی که ممکن باشد به دست آنها میرسانند. بری دادن بدینسان به گونهای آیین یاریگری تبدیل شده است؛ آیینی که لازمه آن، بخشش و وجدان انسانی است. این سنت به درازای یک تاریخ، فرهنگی ارزشمند را پدید آورده است و دلها را به زندگی گرم و آینده را در نظر طبقه تنگدست، به گونهای دیگر تصویر میکند. آنها نیز که خدمتی به امامزادگان میکنند، با بری، دست یاریگری را بر شانههای خود همواره حس میکنند.
منبع: شهروند