حجت الاسلام و المسلمین علی یونسی: فردوسی سد محکمی ایجاد کرد تا زبان فارسی از هجوم زبان عربی در امان باشد

 

«دومین همایش بین المللی زبان ها و گویش های ایرانی: گذشته و حال» امروز در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با سخنرانی سید کاظم موسوی بجنوردی ریاست مرکز آغاز به کار کرد.

به گزارش خبرنگار«دبا» این همایش قرار است در دو روز پیاپی برگزار شود .

 

موسوی بجنوردی: زبان ها و گویش ها عرصه ایران فرهنگی را به خوبی نشان می دهد

سید کاظم موسوی بجنوردی در ابتدای این جلسه گفت: این دومین همایش بین المللی زبان ها و گویش های ایرانی است که در این مرکز برگزار می شود. امیدوارم که مقاله های علمی ما با موفقیت عرضه شود . مجموعه مقالات اولین همایش چاپ شده و ما تلاش می کنیم که مقالات کنفرانس امروز نیز هر چه سریع تر به زیور طبع آراسته گردد.

وی افزود: زبان برای ما از این نظر مهم است که انسانها به کمک کلمه فکر می کنند و اساس اندیشه با کلمه شکل می گیرد. اگر زبان نباشد اندیشه هم نخواهد بود. این زبان ها و گویش ها عرصه ایران فرهنگی را به خوبی نشان می دهد. مرکز ما درباره زبان و گویش تحقیقات و مطالعات بسیار انجام داده و می دهد. در حال گردآوری  حاصل این تحقیقات در دانشنامه ای تحت عنوان «دانشنامه زبان ها و گویش های ایرانی» هستیم ، که امیدوارم در سال آینده یک یا دو جلد آن منتشر شود.

رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ادامه داد : در این راه مشکلات زیادی در پیش رو است از جمله اینکه، خیلی از این گویش ها باید با تحقیقات میدانی تکمیل شود. دیگر وضعیت خزانه دولت است که متاسفانه خالی است. وی گفت: کارهای بسیار بزرگی در این مرکز انجام شده است . برای نمونه به تاریخ جامع ایران اشاره می کنم که یک کار بزرگ ملی است و در 20 جلد آماده انتشار است . بیش از یکصد و هفتاد استاد برجسته  بر روی آن زحمت کشیدند.

بجنوردی گفت: روزی به مرحوم تفضلی گفتم که ما ایرانیها باید خود متصدی فرهنگ ملی کشور شویم. ایشان گفتند که بسیار زمان می برد. در پاسخ دکتر تفضلی گفتم صبر ما هم زیاد است. باید در زمینه پژوهش و توسعه علمی تا می توانیم حریص باشیم.همکاران ما دراین مرکز حدود یازده دائرةالمعارف و دانشنامه در دست تالیف دارند. دعا می کنم که شرایط بهتری پیش آید و خزانه دولت نیز خالی نباشد. ما با تمام نارسائیها، با توکل به خدا وند متعال و حمایت اساتید محترم کارمان را دنبال می کنیم . واستقبال از این همایش نشان دهنده این است که مورد اقبال اساتید و پژوهشگران هستیم .

در ادامه این جلسه دکتر محمود جعفری دهقی مدیر بخش های ایران شناسی و زبان شناسی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و دبیر علمی همایش گزارشی از چگونگی شکل گیری و اهداف برگزاری همایش و اینکه این همایش چه نقشی در پاسداشت زبان ها و گویش های ایرانی می تواند داشته باشد، ارائه داد.

اولین سخنران این مراسم دکتر محسن ابوالقاسمی بود.دکتر ابوالقاسمی که قرار بود درباره زبان شناسی و زبان های باستانی در ایران سخن بگوید، به ذکر خاطراتی از سالهای گذشته و چگونگی شکل گیری گروه های زبان شناسی و فرهنگ و زبان های باستانی به عنوان رشته های مستقل دانشگاهی پرداخت. دکتر ابوالقاسمی به نقش دکتر فروزانفر، بهار، خانلری و دیگر اساتید ادب این سرزمین که تلاش های ویژه ای برای پاسداشت زبان فارسی داشتند اشاراتی کرد.

پس از سخنان دکتر ابوالقاسمی دکتر علی اشرف صادقی در خصوص «گویش بَرزُک کاشان»سخنرانی کرد و به بررسی پاره ای از خصوصیات و ویژگی های این گویش پرداخت و اشاراتی به دیگر کسانی که در خصوص بررسی این گویش تلاشها و تحقیقاتی داشته اند، پرداخت.

 

علی یونسی: فردوسی سد محکمی ایجاد کرد تا زبان فارسی از هجوم زبان عربی در امان باشد

در ادامه این جلسه دکتر علی یونسی دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت ها ی دینی با تاکید بر این که دولت آقای روحانی حامی حرکت  های علمی است و مراکز پژوهشی را حمایت می کند، گفت: هنگامیکه ما کارمان را آغاز کردیم به حمایت از زبان های قومی و محلی پرداختیم .آن حمایت ها باعث نگرانی برخی از اصحاب فرهنگ و ادب شد . فکر می کردند ما به دنبال تضعیف زبان ملی و تقویت گویش های محلی و قومی هستیم. در حالی که به زعم بنده حفظ و حراست از زبان ها باعث تقویت زبان ملی می شود. زبان فارسی برآیند زبان های ایرانی است. برآیند گویش های مختلف ایرانی و تکامل یافته همه زبان های ایرانی است.

به گفته دستیار رئیس جمهور، زبان یک موجود زنده است که می تواند بر موجودات دیگر هم نوع خود اثر بگذارد و بر اعضای خانواده خود رجحان پیدا کند. یونسی تاکید کرد: در تمام اعصاری که مردم ایران به این زبان صحبت می کردن، همه گویش های ایرانی نیز وجود داشت. حتی گویش ها بیشتر از امروز بودند. مردم و اقوام ایرانی از زبان محلی خود استفاده می کردند. تمام آن گویش ها زیر زبان فارسی است.

یونسی با ذکر مثالهایی از حافظ و فردوسی تأکید کرد که آنها از زبان و گویش‌های خود به بهترین نحوه استفاده کرده‌اند.

او تأکید کرد: عده‌ای تلاش می‌کنند زبان ایرانی و یا گویش‌ها را در مقابل زبان فارسی عَلَم کنند اما این تلاش بی‌فایده است و جز کدورت و دشمنی حاصلی نخواهد داشت. برخی می‌خواهند زبان یا گویش یک منطقه را به کل کشور تسری بدهند و بر زبان ملی غالب کنند. اما متوجه نیستند که این گویش‌ها که البته بسیار محترم هستند، زبان‌های محلی هستند و کارکردی برای کل کشور ندارند. به زبان‌ مادری همه اقوام و مناطق احترام می‌گذاریم. آنها را ارجح می‌نهیم. حذف آنها را نه ممکن می‌دانیم و نه مصلحت می‌دانیم. آنها نیز توجه داشته باشند زبان یا گویش یک محل نمی‌تواند، به زبان ملی تبدیل شود.

یونسی با تصریح بر این که باید زبان‌ها و گویش محلی را حمایت کنیم به نمونه‌‌های از این زبان‌ها اشاره کرد و گفت: ما دیگر زبان ترکی را زبان بیگانه نمی‌دانیم. این زبان اگر چه از خارج از مرزها وارد شد، اما قرنهاست که در ایران زیسته و با زبان فارسی عجین شده است.

او در ادامه به تلاش فردوسی برای پاسداشت زبان فارسی پرداخت و گفت: کاری که فردوسی انجام داد، به نظر من احیای زبان فارسی نبود. او زبان فارسی را زنده نکرد بلکه سد محکمی ایجاد کرد تا زبان فارسی از هجوم زبان عربی در امان باشد.

یونسی درعین حال به دو خطر بزرگی که این روزها گویش‌ها و زبان‌های ملی و محلی را مورد هدف قرار داده است پرداخت. او خطر اول را متوجه زبان‌ها و گویش‌های محلی دانست و گفت با مهاجرت فرزندان از شهر‌ها و روستاها به پایتخت و فراموش کردن زبان مادری، ما با انقراض گویش‌های محلی مواجه هستیم. فرزندان با کوچ کردن و فراموش کردن زبان و اقرار بر این که به زبان ملی سخن بگوییند، نمی‌دانند که چه لطما‌تی به زبان محلی و مادری خود می‌زنند.

او خطر دوم را متوجه زبان ملی دانست و گفت: مدتها است که مورد هجوم محصولات غربی هستیم. محصولات غربی، مخصوصاً در حوزه فن‌آوری و تکنولوژی، وقتی به کشورها می‌آیند، ادبیات خودشان را به زبان‌ها تحمیل می‌کنند و متاسفانه ما در مقابل این ادبیات به شدت ضعف داریم. این یک خطر جدی است که باید اساتید فن و فرهنگ و ادب به آن توجه کنند و آن را جدی بگیرند. ما احتیاج به خلق واژه های جدید داریم، گویش ها و زبان های ایرانی گنجینه ای ازشمند است که می تواند به کمک زبان فارسی بیاید ما می توانیم برای مصنوعات و محصولات غربی از زبان های کردی، گیلکی، تالشی، لری و دیگر زبان های ایرانی کمک بگیریم.

دکتر یونسی افزود: من فکر می کنم زبان کردی مهمترین زبانی است که می تواند به زبان فارسی کمک کند. زبان کردی مانند برخی دیگر از زبان های ایرانی راکد نمانده، حرکت کرده و زنده است؛ در آن تنوع زیادی وجود دارد. در کشورهای مختلف زبان کردی گویشور دارد و بر روی این زبان تحقیقاتی صورت گرفته است. کردها چه در عراق چه در ترکیه و چه در سوریه خود را ایرانی تبار می دانند و زبان کردی هم بخشی از زبان های ایرانی است که می تواند کمک بسیاری به رفع نیازهای زبان ملی ما کند.

یونسی در انتهای سخن خود پیشنهاد داد که فرهنگستان و مرکز پژوهش مانند دائرةالمعارف بزرگ اسلامی می‌توانند از گویش‌های ایرانی برای نامگذاری مصنوعات و محصولات غربی استفاده کنند.