فرهنگ فارسی به فارسی؛ فرهنگ فارسی به ترکی

ناشناسی از سدۀ 8ق به آن سو. چنان می‌نماید که یکی از ترک‌زبانان، عبارت‌های کوتاه فارسی را گرد آورده، و در زیر هریک واژه، برابر ترکی آن را آورده و چنان می‌نماید که کار خود را «قواعد زبان» نامیده است (نک‍ : فرهنگ عربی به فارسی، هف‍‌ ). 
برای نمونه: خدا، تنگر؛ خداوند، ایله لر؛ صفات ازل ذات صفت لر کند و کنک، اوزی. لم یزل ابد سرمد ذوالجود؛ زایل اولمز، فموده، صنکره، جوانمرد، واجب الوجود، وارلیق لازم ایله.
آغاز:   سپاس بی‌حد، و ستایش بی‌عد، مر خدای را که آفریدگار جهان است، و پروردگار جهانیان است، و درود نامعدود به روضه مقدس وجود پاکیزه و پاک به خلعت لولاک، و بر اهل و آل و اتباع او باد. اما بعد، بدانکه این نسخه‌ای است و انشا(؟)، باب القاب مشتمل به فنون عبارات و صفوف اشارات، از مفرداة و مرکبات (؟)، که چون مبتدیان و مجتهدان بر صفایح منیر ضبط نمایند، امید به قو ]...[ معانی به قواعد سوادخوانی به قدرالحال شروع نماید، و نامش قواعد زبان. و من الله التوفیق. 
 انجام:   فرج...، بی‌غایت، بی‌نهایت، بی‌شمار، بی‌قرار، فروان، الوف، ... مستحق: غایت سر، نهایت سر، حساب سر، فرار سر...